ZBORNIK ABSTRAKATA
ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA
DRUŠTVA SELEKCIONARA I SEMENARA REPUBLIKE SRBIJE
Vršac, 17-21.maj 2010.
BOOK OF ABSTRACTS
OF THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION
OF THE SERBIAN ASSOCIATION OF PLANT BREEDERS AND SEED PRODUCERS
Vršac, 17-21.maj 2010.
Izdavač/Publisher
Društvo selekcionara i semenara Republike Srbije, Beograd
Serbian Association of Plant Breeders and Seed Producers, Belgrade
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
Maize Research Institute, Belgrade
Urednici/Editors
Mr Mirjana Srebrić
Dr Milosav Babić
Tiraž/Number of copies printed 120
Štampa/Printing
Akademska izdanja, Beograd
ISBN 978-86-901937-5-2
ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE
I SEMENARSTVA
Društva selekcionara i semenara Republike Srbije
Vršac, 25-28.maj 2008.
THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION
of the Serbian Association of Plant Breeding and Seed Production
Vršac, on May 25-28, 2008.
Programski
odbor/Scientific committee
| Violeta ANĐELKOVIĆ | Mirjana MILOŠEVIĆ |
| Janoš BERENJI | Mladen MIRIĆ počasni član |
| Srbislav DENČIĆ | Evica MRATINIĆ |
| Slobodan DRAŽIĆ, predsednik | Snežana MLADENOVIĆ DRINIĆ |
| Živoslav MARKOVIĆ | Gordana ŠURLAN MOMIROVIĆ |
| Lazar KOVAČEV |
Organizacioni odbor/Organizing Committe
| Milan ZDRAVKOVIĆ | Desimir KNEŽEVIĆ |
| Lana ĐUKANOVIĆ | Mirjana SREBRIĆ, predsednik |
| Zoran LUGIĆ |
Sekretarijat/Secretariat
| Anika NIŠAVIĆ | Jovan PAVLOV |
| Danijela RISTIĆ | Zoran ČAMDŽIJA |
| Marija KOSTADINOVIĆ | Nikola GRČIĆ |
| Miloš CREVAR | Milan STEVANOVIĆ |
Ministarsto za nauku i tehnološki razvoj Republike Srbije je podržalo održavanje skupa
Ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva Republike Srbije je podržalo održavanje skupa
Deo rezultata prikazanih na VI naučno-stručnom simpozijumu iz selekcije i semenarstva dobijen je u okviru projekata Ministarstva za nauku tehnološki razvoj Republike Srbije
Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Serbian Association of Plant Breeders and Seed Producers
ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA
THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION
S A D R Ž A J / C O N T E N T
Tematska oblast I/Topic I
Oplemenjivanje biljaka/Plant Breeding
Snežana Mladenović Drinić, Jelena Vančetović, Dragana Ignjatović-Micić, Violeta Anđelković
Biodivrezitet: Stanje i perspektive
Biodiversity: Present State and future perspektives
Vojka Babić, Dragana Ignjatović-Micić, Jelena Vančetović, Snežana Mladenović Drinić, Violeta Anđelković, Natalija Kravić
Genetički resursi kukuruza u Srbiji
Maize genetic resources in Serbia
Milan Zdravković, Nenad Pavlović, Dejan Cvikić, Mirjana Vasić, Jasmina Zdravković, Živoslav Marković
Biodiverzitet povrtarskih vrsta u Srbiji
Biodivresity of vegetable crops in Serbia
Zoran Lugić, Jasmina Radović, Dejan Sokolović, Zorica Tomić
Genetički resursi višegodišnjih krmnih leguminoza i trava u Srbiji
Genetic resources of perenial forage legumes and grasses in Serbia
Slađana Marić, Milan Lukić, Sanja Radičević, Milisav Mitrović, Nebojša Milošević, Vladan Milinković, Milena Đorđević
Genetički resursi voćaka u Srbiji
Fruit genetic resources in Serbia
Vladimir Sabadoš, Branislav Kukić, Jelena Ivan
Ispitivanje morfoloških i proizvodnih osobina lokalnih populacija maka(Papaver somniferum L.)
Gordana Branković, Vladimir Miklič, Igor Balalić, Siniša Jocić,Miroslav Zorić, Gordana Šurlan Momirović, Vera Rakonjac
Analiza adaptibilnosti komercijalnih NS hibrida suncokreta primenom GGE biplota
Adaptibility analysis of NS commercial sunflower hybrids using GGE biplot
Zoran Jerković, Željana Prijić
Ekvilibrijum prinosa zrna sorti pšenice različite brzine rasta u semi-aridnom regionu
Grain Yield Equilibrium of according to growth speed different wheat types in semi arid region
Dario Danojević, Živko Ćurčić, Nevena Nagl, Lazar Kovačev
Fenotipska varijabilnost nekih korenskih osobina monogermnih i multigermnih genotipova šećerne repe
Fenotipic Variability of some root traits in monogerm and multigerm genotypes of sugar beet
Nikola Hristov, Novica Mladenov, Veselinka Đurić, Ankica Kondić-Špika, Bojan Jocković
Doprinos oplemenjivanja unapređenju kvaliteta i iskorišćavanja azota kod pšenice
Breeding contribution to quality improvement and nitrogen utilization in wheat
Veselinka Đurić, Novica Mladenov, Nikola Hristov, Ankica Kondić-Špika
Uticaj azotne ishrane na sadržaj i reološka svojstva vlažnog glutena u pšeničnom brašnu
Desimir Knežević, Vlado Kovačević, Miodrag Jelić, Aleksandar Paunović, Milomirka Madić, Veselinka Zečević
Genotypic variability of thousand seeds mass in wheat Triticum aestivum L. in different enviroment
Sofija Božinović, Jelena Vančetović, Danijela Ristić, Dragana Ignjatović-Micić, Ana Nikolić
Međuzavisnost plus-hibrid efekta na prinos zrna kukuruza i genetičke distance ispitivanih hibrida
The interrelation between plus-hybrid effects on grain yield and genetic distance of studied hybids
Jovan Pavlov, Nenad Delić, Milomir Filipović, Zoran Čamdžija, Gordana Šurlan Momirović, Tomislav Živanović
Analiza putanje morfoloških osobina kukuruza (Zea mays)
Path analysis of maize (Zea mays) morphological traits
Milosav Babić, Vojka Babić, Jelena Srdić, Violeta Anđelković, Slaven Prodanović
Definisanje latentnih faktora koji determinišu prinos korišćenjem faktorske analize
Defining latent factors that determine yield by use of the factorial analysis
Tomislav Živanović, Gordana Branković, Slavko Radanović
Analiza kombinacionih sposobnosti inbred linija kukuruza za prinos i komponente prinosa
Analysis of combining abilities of maize inbred lines for grain yield and yield components
Natalija Kravić, Violeta Anđelković, Gordana Šurlan Momirović, Mirjana Vuletić
Odgovor različitih genotipova kukuruza na osmotski stres izazvan polietilen glikolom (PEG)
Maize genotypes responses to osmotic stress induced by polyethylene glycol (PEG)
Vojka Babić, Milomir Filipović, Milosav Babić, Nenad Delić, Violeta Anđelković
Fenotipske distance roditeljskih komponenti kao mogući faktor heterozisa
Phenotypic distances of parental components as a possible indicator of heterosis
Jelena Srdić, Zorica Pajić
Nasleđivanje komponenti prinosa kod kukuruza šećerca (Zea mays L. Saccharata)
Inheritance of yield components in sweet corn (Zea mays L. Saccharata)
Milomirka Madić, Dragan Đurović, Vladeta Stevović, Nikola Bokan
Slaviša Stojković, Nebojša Deletić, Miroljub Aksić, Dragoljub Beković, Nadica Savić
Varijabilnost svojstava i genetska dobit od selekcije na prinos kod jedne F3 populacije kukuruza
Variability of the traits and genetic gain from selection to grain yield in a F3 maize population
Goran Stanković, Dragana Ignjatović-Micić, Ksenija Marković, Slađana Žilić, Miloje Denić
Morfološka i biohemijska karakterizacija kukuruza visokog kvaliteta proteina
Morphological and biochemical characterization of QPM breeding material
Snežana Janković, Slaven Prodanović, Violeta Ranđelović
Odnosi kvantitativnih osobina F3, F4 i F5 hibrida pšenice dobijenih pedigre i bulk selekcijom
Ankica Kondić-Špika, Milica Marjanović, Borislav Kobiljski, Ljiljana Brbaklić, Dragana Trkulja, Nikola Hristov
Reakcija genotipova pšenice (Triticum aestivum L.) na suvišak bora u kulturi in vitro
Response of wheat (Triticum aestivum L.) genotypes to excess boron in in vitro culture
Ana Marjanović-Jeromela, Radovan Marinković, Dragana Miladinović, Velimir Radić, Jovan Crnobarac
Živko Ćurčić, Dario Danojević, Nevena Nagl, Lazar Kovačev
Sreten Terzić, Boško Dedić, Jovanka Atlagić, Vladimir Miklič
Boško Dedić, Dragana Miladinović, Siniša Jočić, Nenad Dušanić, Vladimir Miklič
Optimizacija in vitro testa za ispitivanje otpornosti prema volovodu (Orobanche cumana Wallr)
Optimisation of in vitro method for evaluation of resistance to broomrape (Orobanche cumana Wallr)
Milka Brdar-Jokanović, Nenad Pavlović, Milan Ugrinović, Jasmina Zdravković, Zdenka Girek, Dejan Cvikić, Milan Zdravković
Prinos genotipova crnog luka u uslovima organske proizvodnje
Onion yield in conditions of organic production
Mirjana Srebrić, Dragan Kovačević, Vesna Perić, Snežana Mladenović Drinić
Identifikacija linija soje bez Kunitz-tripsin inhibitora u zrnu
Identification of Kunitz-free soybean lines
Vera Popović, Miloš Vidić, Vojin Đukić, Gordana Dozet, Danica Mladenović
Variranje sadržaja ulja i proteina u zrnu soje u zavisnosti od sorte i godine
Variation of oil and protein content in soybean grain depending on variety and year
Snežana Mladenović Drinić, Slađana Žilić, Vesna Dragičević, Mirjana Srebrić, Vesna Perić
Varijabilnost kvalitativnih svojstava ZP sorti soje
Variability of ZP soybean qualitative traits
Slobodan Dražić, Slaven Prodanović, Bojana Dimitrijević, Dragana Krivokuća Đokić
Variranje osobina belog sleza (Althea officinalis L.)
Variability of traits in marshmallow (Althea officinalis L.)
Aleksandar Lučić, Vasilije Isajev, Ljubinko Rakonjac, Vera Lavadinović
Morfološka i fiziološka varijabilnost uroda populacija belog bora (Pinus silvestris L.) u Srbiji
Novo Pržulj, Vojislava Momčilović, Miloš Nožinić
Ovas - najkvalitetnije strno žito/ Oat – the best quality small grain
Tematska oblast II/ Topic II
Biotehnologija/ Biotechnology
Borislav Kobiljski, Ankica Kondić-Špika, Dragana Trkulja, Ljiljana Brbaklić
Aleksandra Dimitrijević, Ivana Imerovski, Dragana Miladinović, Siniša Jocić, Vladimir Miklič
Nevena Nagl, Ivana Seccareccia, Ksenija Taški-Ajduković, Dragan Milić, Slobodan Katić
Mogućnosti primene RAPD markera u proceni DNK polimorfizma lucerke
Possibilities for use of RAPD markers in evaluation of DNA polymorphism in alfalfa
Nevena Nagl, Andrea Popović, Ksenija Taški-Ajduković, Lazar Kovačev
Primena RAPD markera u detekciji DNK polimorfizma šećerne repe
Application of RAPD markers in detection of sugar beet DNA polymorphism
Ivana Imerovski, Aleksandra Dimitrijević, Dragana Miladinović, Siniša Jocić, Vladimir Miklič
Danijela Ristić, Dragana Ignjatović-Micić, Snežana Mladenović Drinić, Violeta Anđelković, Marija Kostadinović
Karakterizacija lokalnih populacija kukuruza SSR markerima
Characterization of maize (Zea mayis L.) local populations by SSR markers
Dragana Ignjatović-Micić, Ksenija Marković, Snežana Mladenović Drinić, Slađana Žilić, Goran Stanković
Selekcija pomoću molekularnih markera u stvaranju genotipova kukuruza visokog kvaliteta proteina
Marker-assisted selection for quality protein maize
Ana Nikolić, Dragana Ignjatović-Micić, Violeta Anđelković, Sofija Pekić, Vesna Lazić-Jančić
Identifikacija lokusa za prinos, period između metličenja i svilanja i Drought score
Identification of QTL for yield, ASI and drought score in maize
Snežana Maladenović Drinić, Danijela Ristić, Marija KoStadinović, Milena Simić, Lidija Stefanović
Genetička karakterizacija dve populacije štira(Amaranthus retroflexus L.)
Genetic characterization of two Amaranthus retroflexus (L.) populations
Marija Kostadinović, Danijela Ristić, Dragana Ignjatović-Micić, Ana Nikolić, Snežana Mladenović Drinić
Poređenje RAPD i SSR markera za procenu genetičke sličnosti inbred linija kukuruza
Comparison of RAPD and SSR markers for evaluation of maize inbred lines genetic similarity
Tematska oblast III/ Topic III
Semenarstvo/ Seed production
Dragica Ivanović, Milka Vujaković, Jasmina Stojadinović
Harmonizacija propisa u oblasti ispitivanja semena kao preduslov unapređenja prometa semenom
Vladan Ivetić, Vasilije Isajev, Saša Orlović, Ljiljana Sovilj
Primena OECD šeme za sertifikaciju šumskog reproduktivnog materijala u Srbiji
Application of OECD certification schemes for forest reproductive material in Serbia
Vladan Ugrenović, Vladimir Filipović
Organsko seme - proizvodnja i sertifikacija na ogledno polju Instituta „Tamiš“ Pančevo
Vladan Ivetić, Vasilije Isajev, Predrag Aleksić, Radivoje Ćirlić
Registar semenskih objekata u JP „Srbijašume“
The registry of seed sources in PE „Srbijašume“
Đorđe Filipović, Lana Đukanović, Dejan Martinović, Aleksandar Dević, Ivana Vrhovac
Milovan Pavlov, Mioljub Mišović, Rade Dabetić, Živorad Videnović
Modrenizacija ZP sistema proizvodnje, sušenja, dorade i pakovanja
Innovation of the ZP system on maize seed production, drying, processing and packing
Vladimir Sabadoš, Gordana Forgić
Seme i semenarstvo u knjizi Đođa Radića „Gajenje poljskih useva“ iz 1870. Godine
Seed and seed breeding in dr Đorđe Radić book „Cultivation of field crops“ from 1870. year
Vlado Kovačević, Domagoj Šimić, Zdenko Lončarić, Ivan Brkić
Debalans mineralne ishrane kao faktor ograničenja prinosa semenskog kukuruza u istočnoj Hrvatskoj
Nutritional unbalanes as a factor limiting yields of seed maize in eastern Croatia
Milomirka Madić, Aleksandar Paunović, Desimir Knežević, Dragan Đurović, Veselinka Zečević
Prinos zrna i komponente kvaliteta ozimog dvoredog ječma
Grain yield and quality components of two-row winter barley
Miodrag Jelić, Desimir Knežević, Saša Stanković, Aleksandar Paunović, Milan Biberdžić
Povećanje prinosa semena strnih žita na kiselim zemljištima primenom hemijskih mera popravke
Seed yield increases in small grains grown on acid soils by the use of chemical amendment measures
Božana Panić-Grba, Vladimir Sabadoš, Smiljka Mojsović
Uticaj agroekoloških uslova na klijavost i masu 1000 semena soje
Influence of agroecological conditiones on germination and mass of 1000 soy seeds
Lana Đukanović, Sunčica Medić, Batrić Radenović, Rade Stanisavljević
Životna sposobnost semena krmne galege (Galega orientalis LAM)
Viability of forage seed galega (Galega orientalis LAM)
Slobodanka Sredojević, Lana Đukanović, Anika Nišavić, Danica Đukanović, Vesna Dragičević
Uticaj kalibracije semena kukuruza na kvalitet klijanaca
The influence of maize calibrated seeds on seedlings quality
Radovan Sabovljević, Mirjana Marković, Zlatoljupka Stanković, Đorđe Goranović, Marija Davidović
Variabilnost i korelacije osobina semena domaće pšenice sorte KG-56 proizvedenog na četiri lokacije
Radovan Sabovljević, Sandra Milosavljević, Božana Aćimović, Divna Simić, Đorđe Goranović, Dragojlo Selaković
Varijabilnost i korelacije osobina hibridnog semena kukuruza dve ZP komercijalne kombinacije
Maize hybrid seeds variability and correlation characteristics for two ZP commercial combination
Dragojlo Selaković, Marijenka Tabaković, Radovan Sabovljević, Nebojša Radosavljević, Divna Simić, Miloš Crevar
Uticaj genotipske kombinacije i lokacije proizvodnje na osobine hibridnog semena kukuruza
Influence of genotype combination and production lokation to maize hybrid seed characteristics
Jasmina Stojadinović, Dragica Ivanović, Nataša Jakovljević
Miroljub Aksić, Nebojša Gudžić, Nebojša Deletić, Slaviša Gudžić, Slaviša Stojković
Komparacija izmerene i obračunate evapotranspiracije ozime pšenice u južnoj Srbiji
Comparison of measured and calculated evapotranspiration of winter wheat in southern Serbia
Olivera Nikolić, Milivoje Milovanović, Tomislav Živanović
Vladimr Aćin, Miroslav Malešević, Novo Pržulj, Vojislava Momčilović, Goran Jaćimović, Veselinka Đurić
Uticaj različitih doza azota i gustine setve na prinos jarog ovsa
Effects of different nitrogen rates and sowing densities on yield of spring oats
Milomir Filipović, Milan Stevanović, Zoran Čamdžija, Nikola Grčić, Milena Simić, Snežana Mladenović Drinić
Uticaj azota na prinos i kvalitet zrna različitih genotipova kukuruza
Influence of nitrogen on yield and grain quality of different maize genotypes
Dušica Jovičić, Milka Vujaković, Ana Marjanović-Jeromela, Radovan Marinković, Zorica Nikolić, Ksenija Taški-Ajduković, Dragana Petrović
Prinos i komponente kvaliteta semena nekih sorti uljane repice (Brassica napus L.)
Yield components of seed quality of some some varieties of oilseed rape (Brassica napus L.)
Vladimir Filipović, Milica Aćimović, Stevan Radivojević, Janja Kuzevski
Prinos i sadržaj ulja semena uljanog lana na različitim tipovima zemljiša
Yield and oil content of seeds oil linseed the different types of soil
Milorad Rajić, Velimir Lončarević, Željka Stojaković
Prinos i kvalitet semena šećerne repe
Yields and quality of sugar beet seed
Milica Radosavljević, Marija Milašinović Šeremešić, Mile Sečanski, Čedomir Radenović, Valentina Semenčenko
Fizička svojstva i hemijski sastav zrna linija i hibrida kukuruza
Physical properites and a chemical composition of grain of maize inbreds and hybrids
Radoslav Jevđović, Maja Jevđović
Uticaj spoljne sredine na ukupnu klijavost i masu semena tri vrste bokvice
Influence of enviromental factors on total seed germination and seed mass of three plantago species
Jasmina Zdravković, Mirjana Mijatović, Milan Šević, Vesna Todorović, Nevena Ristić, Nenad Pavlović
Mogućnost jednofazne žetve semena cvekle (Beta vulgaris var. rubra)
Possibility of one-phase seed harvest of red beet (Beta vulgaris var. rubra)
Velimir Radić, Jelena Mrđa, Ana Marjanović-Jeromela, Siniša Prole, Goran Jokić, Radovan Marinković, Vladimir Miklič
Osetljivost klijanaca kukuruza na pojedine stresne uslove
Corn seedling sensitivity on different stress conditions
Siniša Prole, Jelena Mrđa, Goran Jokić, Daliborka Butaš, Velimir Radić, Karlo Đilvesi, Vladimir Miklič
Dogradnja centra za doradu semena suncokreta u Institutu za ratarstvo i povrtarstvo
Slaviša Štatkić, Lana Đukanović, Milena Biserčić, Velimir Lončarević, Karlo Đilvesi
Uticaj različitih faza dorade na osobine semena pšenice
Effect of different phases of processing on wheat seed characteristics
Vesna Dragičevć, Mirjana Srebrić, Vesna Perić
Genotip i godina porekla, kao faktori očuvanja klijavosti semena soje
Genotype and originating year, as factors of germination uplouding of soybean seed collection
Slađana Žilić, Vesna Hadži-Tašković Šukalović, Milan Maksimović, Zorica Basić, Dejan Dodig, Mirjana Srebrić
Vesna Dragičević, Mile Sečanski, Dragica Ivanović, Anika Nišavić, Slobodanka Sredojević
Dinamika promene mase pod uticajem ubrzanog starenja semena kukuruza
The dynamics of weight alterations induced by accelerated ageing of maize seedlings
Jelena Mrđa, Velimir Radić, Siniša Prole, Goran Jokić, Branislav Ostojić,Daliborka Butaš, Vladimir Miklič
Apsolutno suva masa ponika linija suncokreta u zavisnosti od hemijskog tretmana i dužine čuvanja
Jelena Lević, Dragica Ivanović, Slavica Stanković, Vesna Krnjaja
Pojava i učestalost gljiva na semenu cveća
The occurance and frequency of fungi on flower seed
Dragana Petrović, Maja Ignjatov, Milka Vujaković, Zorica Nikolić, Ksenija Taški-Ajduković, Dušica Jovičić
Prisustvo saprofitne mikoflore na semenu ratarskih biljaka
The presence of saprophytic mycoflora on field crop seeds
Ksenija Marković, Dragana Ignjatović-Micić, Snežana Mladenović Drinić, Jovan Pešić, Dragica Ivanović
Implementation of ultra-thin isoelectric focusing method in maize genetic purity testing
Zdenka Girek, Slven Prodanović, Milka Brdar-Jokanović, Jasmina Zdravković, Tomislav Živanović, Dejan Cvikić, Milan Zdravković
Uticaj etrela i srebro nitrata na karakteristike ploda dinje (Cucumis melo L.)
Effects of ethrel and silver nitrate treatments on melon fruit (Cucumis melo L.)
Sanja Mehandžić Stanišić, Lana Đukanović, Nataša Jakovljević
Klijavist hibridnog semena kukuruza u odnosu na genotip i temperature ispitivanja
Germination of maize hybid seed in relation to genotype and temperatue testing
Tematska oblast IV
Sorte/Varieties
Dejan Cvikić, Nenad Pavlović, Milan Zdravković, Jasmina Zdravković
Dora - nova sorta paprike (Capsicum annuum L.) Instituta za povrtarstvo
Dora – new pepper (Capsicum annuum L.) variety Institute for Vegetable Crops
Desimir Knežević, Dejan Dodig, Vesna Kandić, Gordana Branković, Slaven Prodanović, Gordana Šurlan-Momirović
Tehnološki kvalitet sorti pšenice Instituta za kukuruz Zemu Polje
Technological quality of winter wheat cultivars from MRI
Vesna Kandić, Dejan Dodig, Desimir Knežević, Slađana Žilić
Sorte strnih žita instituta za kukuruz „Zemun Polje“
Cultivars of small grains developed at the Maize Research Institute Zemun Polje
Saša Stanković, Zlatoljupka Stanković, Marija Denić, Miroslava Jović, Miodrag Jelić
Šampion – nova sorta ozime raži
Šampion – a new cultivar of rye
Lazar Kovačev, Snežana Mezei, Nikola Čačić
Sugarbeet hybrid varieties developed at Institute of Fiel Crops, resistant or tolerant to rhizomania
Milomir Filipović, Nenad Delić, Zoran Čamdžija Milan Stevanović
Novica Mladenov, Nikola Hristov, Bojan Jocković
Zvezdana – a new winter wheat cultivar
Ivana Radojević, Ivana Mošić, Miloš Ristić, Tatjana Jovanović Cvetković, Vesna Ranković
Rodnost i kvalitet grožđa sorte Moldova u kutinskom vinogorju
Fruitfulness and yield of grape of Moldova variety in Kutina vineyard area
Nada Babović, Željko Dželetović, Ana Đorđević, Gordana Dražić
Uticaj veličine rizoma na dinamiku rasta Miscanthus×giganteus
Interaction between rhizome size and abovegroung growth dynamics of Miscanthus×giganteus
Zorica Pajić, Jelena Srdić, Milica Radosavljević, Milomr Filipović
Prinos zrna i osobine kvaliteta ZP hibrida kukuruza kokičara (Zea mays L. everta)
Grain yield and quality traits of ZP popping maize (Zea mays L. everta) hybrids
Gojko Mladenović, Srbislav Denčić
Nirvana-sorta pšenice Triticum spelta
A wheat cultivar Nirvana (Triticum spelta L.)
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
BIODIVERZITET: STANJE I PERSPEKTIVE
Snežana Mladenović Drinić, Jelena Vančetović, Dragana Ignjatović-Micić, Violeta Anđelković
Institut za kukuruz „Zemun Polje”, Beograd
Ujedinjene Nacije su proglasile 2010. godinu za Međunarodnu godinu biodiverziteta u cilju očuvanja raznovrsnosti živog sveta na Zemlji. Potpisnici Konvencije o biološkom diverzitetu su se obavezali da do ove godine značajno smanje nivo gubitka biodiverziteta na globalnom, regionalnom i nacionalnom nivou, čime bi se doprinelo smanjenju siromaštva. Glavne oblasti zaštite biodiverziteta su: (1) Smanjenje stope gubitka biodiverziteta (staništa i ekosistemi, vrste i populacije, genetički diverzitet); (2) Promocija održivog korišćenja biodiverziteta; (3) Ukazivanje na glavne opasnosti za biodiverzitet (invazivne strane biljne vrste, klimatske promene, zagađenost, promene staništa); (4) Održavanje celovitosti ekosistema i obezbeđivanje dobara i usluga za dobrobit čovečanstva; (5) Obezbeđivanje fer i pravedne raspodele koristi od upotrebe genetičkih resursa. Ključne aktivnosti agrobiodiverziteta su: (1) Analiza statusa i trendova agrobiodiverziteta u svetu; (2) Identifikacija prakse i tehnologije menadžmenta koji promovišu pozitivne i smanjuju negativne uticaje poljoprivrede na biodiverzitet; (3) Jačanje kapaciteta farmera i lokalnih zajednica da na održiv način upravljaju agrobiodiverzitetom; (4) Razvoj nacionalnih planova ili strategija za očuvanje i održivu upotrebu agrobiodiverziteta.
BIODIVERSITY: PRESENT STATE AND FUTURE PERSPECTIVES
The UN declared 2010 to be the International Year of Biodiversity to safeguard the variety of life on earth. The target commits Parties to the Convention on Biological Diversity to achieve a significant reduction of the current rate of biodiversity loss at the global, regional and national level, as a contribution to poverty alleviation. The focal areas of biodiversity protection include: (1) Reducing the rate of loss of the components of biodiversity (habitats and ecosystems, species and populations, and genetic diversity); (2) Promoting sustainable use of biodiversity; (3) Addressing the major threats to biodiversity (invasive alien species, climate change, pollution, and habitat change); (4) Maintaining ecosystem integrity, and the provision of goods and services in support of human well-being; (5) Ensuring the fair and equitable sharing of benefits arising out of the use of genetic resources. Key activities of agricultural biodiversity: (1) Analyze the status and trends of the world’s agricultural biodiversity; (2) Identify management practices and technologies that promote the positive and mitigate the negative impacts of agriculture on biodiversity; (3) Strengthen the capacities of farmers and indigenous and local communities to sustainably manage agricultural biodiversity; (4) Develop national plans or strategies for the conservation and sustainable use of agricultural biodiversity.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Genetički resursi kukuruza u Srbiji
Vojka Babić, Dragana Ignjatović Micić, Jelena Vančetović, Snežana Mladenović Drinić, Violeta Anđelković, Natalija Kravić
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
Prema podacima IBPGR/FAO kukuruz je jedna od najbolje sačuvanih vrsta sa gledišta varijabilnosti genofonda. Danas se u bankama gena čuva oko 60000 kolekcionisanih uzoraka.Banka gena Instituta za kukuruz Zemun Polje je jedna od najvećih kolekcija kukuruza u svetu. Sadrži 6371 uzoraka od čega 2217 lokalnih populacija, sakupljenih na prostorima bivše Jugoslavije, 2254 introdukovane inbed linije i 1335 introdukovanih populacija (iz 40 različitih zemalja sveta). Očuvanje genetičke varijabilnosti za buduće efikasno iskorišćavanje raspoloživih uzoraka iz banke gena predstavlja najveći izazov za istraživače. Jedan od mogućih pristupa ovom problemu je pre-breeding, kao veza između genetičkih izvora i oplemenjivačkih programa. U novije vreme u Institutu za kukuruz se vrše istraživanja u cilju iskorišćavanja varijabilnosti i identifikacije genotipova tolerantnih na stres (sušu i herbicide), bolji kvalitet zrna (fosfor), kao i nosioca specifičnih osobina (citoplazmatična muška sterilnost). Rezultati ovih istraživanja će biti uključeni u programe oplemenjivanja, sa ciljem stvaranja novih genotipova sa poboljšanim svojstvima značajnim za oplemenjivanje i semensku proizvodnju.
Maize genetic resources in Serbia
According to IBPGR/FAO maize is the most preserved specie in terms of genefond variability. Today over 60000 accesions are maintained in genebanks worldwide. Maize Researh Institute Zemun Polje (MRI) genebank is one of the largest in the world, maintaining a total of 6371 accessions. Among them 2217 are local populations (collected from ex-Yugoslav territories), 2254 introduced inbred lines and 1335 introduced populations (from 40 countries). The conservation of genetic variability for the future and the efficient utilization of available accessions are the most important goals to be attained. One of the possible solutions for this issue is pre-breeding as a link between genetic resources and breeding programs. MRI has started programs on utilization of variability and identification of: stress tolerant genotypes (drought and herbicides), genotypes with improved grain quality (phosphorus) and genotypes with specific traits (cytoplasm male sterility). The search as a part of the pre-breeding activities will be included in MRI breeding programs, with the aim of developing new genotypes with improved traits important in commercial maize breeding and seed production.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
BIODIVERZITET POVRTARSKIH VRSTA U SRBIJI
Milan Zdravković1, Nenad Pavlović1, Dejan Cvikić1, Mirjana Vasić2, Jasmina Zdravković1, Marković Živoslav1
1Institut za povrtarstvo doo, Smederevska Palanka
2Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Za održavanje i povećanje vrednosti genetičkih resursa veoma je važno održavanje genetičke varijabilnosti koja osigurava stabilnost i opstanak biodiverziteta kroz selekcioni rad. Zahtevi komercijalne proizvodnje povrtarskih biljaka doveli su do velike erozije genetičke divergentnosti i smanjenja sveukupnog biodiverziteta. Veliki broj populacija koje su nekada predstavljale okosnicu povrtarske proizvodnje u potpunosti su povučene i nestale sa prozvodnih površina. One se mogu pronaći jedino još u kolekcijama Instituta. Na osnovu dosadašnjeg iskustva u radu sa genetskim resursima i literaturnih podataka, a posebno starih izvora, određeni su prioriteti rada. Najvažnije povrtarske vrste za rad su lukovi, zrnene mahunjače, kupus, lisnato povrće, vrežasto, plodovito povrće. Obavljeno je inventarisanje, registrovanje i kolekcionisanje starih domaćih sorata i populacija povrća na terenu, prvenstveno u povrtarskim regionima, kod proizvođača koji se ovim bave generacijama. Kod mnogih povrtarskih vrsta, on farm čuvanje, je najefikasnije. Stare sorte i populacije gajene u baštama i na salašima, dostupne za razgledanje i upotrebu, izuzetno su korisne i za podizanje javne svesti o značaju rada u ovoj oblasti. Moderni sistemi proizvodnje visokovrednih povrtarskih proizvoda zahtevaju povratak tradicionalnih vrsta i populacija povrća u proizvodnju. To čini evidentiranje, prikupljanje, proučavanje i očuvanje genetskih resursa povrća Srbije neobično važnim. U bankama gena uzorci se čuvaju na dugi rok i to u obliku semena, kulture organa, tkiva i ćelija. Čuvanju prethodi prikupljanje, izučavanje i umnožavanje uzoraka. Najvećim delom se čuvaju u bankama gena, a delom u centralnoj banci gena na nivou dražave kao i regiona za više zemalja.
BIODIVERZITY OF VEGETABLE CROPS IN SERBIA
Maintenance of genetic variability, which ensures the stability and survival of biodiversity through the selection work is very important in order to maintain and increase the value of genetic resources. Requirements for commercial production of vegetable plants have led to major erosion of genetic diversity and reduced overall biodiversity. A large number of populations that once constituted the backbone of vegetable production are fully retired and disappeared from the production area. They can only be found in the collections of the Institute. Priorities in the work have been determined on the basis of previous experience in dealing with genetic resources and literature in this area, especially the old sources. The most important vegetable species for further work are Allium legumes, cabbage, leafy vegetables, Cucurbitacae , fruity vegetables . Old local varieties and populations in vegetable regions grown by producers dealing with these work for generations have been noted, registered and collected. On farm storage turned out to be the most effective for most vegetable species. Current production systems of highly valuable vegetable products demand the return to traditional species and populations. That makes notification, collection, studying and preservation of genetic resources in Serbia,
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
GENETIČKI RESURSI VIŠEGODIŠNJIH KRMNIH LEGUMINOZA I TRAVA U SRBIJI
Zoran Lugic 1, Jasmina Radovic 1, Dejan Sokolovic 1, Zorica Tomic 2
1 Instutut za krmno bilje, Kruševac,
2 Institut za stočarstvо, Beograd
Jedan od veoma važnih preduslova za uspešnu selekciju je postojanje genetičke varijabilnosti u selekcionom materijalu. Domaće lokalne populacije krmnih vrsta se odlikuju širokom genetskom osnovom i odličnom adaptiranošću na uslove u okruženju. Odlični su izvori varijabilnosti za poljsku perzistenciju useva koja se ogleda u ostvarenju visokih i stabilnih prinosa u dužem periodu eksploatacije, što je od presudnog značaja kod višegodišnjih vrsta. Lokalne populacije su bile osnovni početni materijal za stvaranje prvih sorti lucerke, crvene deteline i zvezdana. Divlja flore Srbije je još uvek nedovoljno iskorišćen resurs za oplemenjivanje krmnih vrsta, pre svega iz roda Trifolium, Medicago i Lotus, kao i velikog broja rodova iz familiji Poaceae. U toku poslednjih nekoliko godina intenziviran je rad na prikupljanju divljih populacija ovih vrsta, kao i prikupljanje i proučavanje vrsta iz roda Trifolium koje do sada nisu korišćene u poljoprivredi. Ekspedicije sa ciljem prikupljanja i evaluacije divljih populacija su stalna aktivnost Instituta za krmno bilje. Bogata kolekcija domaćih i divljih populacija krmnih leguminoza i trava, prikupljenih sa lokaliteta širom Srbije, se delimično čuva u Banci gena, kao i u hladnoj komori Instituta za krmno bilje. U poljskim ogledima prikupljene populacije su pokazale značajne razlike kako između, tako i unutar prikupljenih populacija za većinu praćenih osobina.
GENETIC RESOURCES OF PERENIAL FORAGE LEGUMES AND GRASSES IN SERBIA
One of the important factor for the successful selection is existence of genetic variability in selection material. Domestic local populations of forage species are characterized by a wide genetic base and excellent adaptability on environment conditions. They are rich sources of variability for field persistance which is major factor for high and stable forage yield during all period of exploitation, which is of crucial importance for perennial species. The local population were the basic breeding material for the first varieties of alfalfa, red clover and birdsfoot trefoil. Wild flora of Serbia is also rich resources for the forage species, especially of the genus Trifolium, Medicago and Lotus, as well as a large number of genera in the family Poaceae. During the past few years in several expedition, collecting of wild populations of these species were organized. Expedition with the aim of collecting and evaluating wild populations are usual activities of the Institute of Forage Crops. A rich collection of domestic and wild populations of forage legumes and grasses, collected from the different sities in Serbia, partly kept in the gene bank of Serbia, as well as in a cold chamber of the Institute of Forage Crops. In field trials collected populations showed significant differences both between and within populations raised for most of the investigated traits.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
GENETIČKI RESURSI VOĆAKA U SRBIJI
Slađana Marić, Milan Lukić, Sanja Radičević, Milisav Mitrović,
Nebojša Milošević, Vladan Milinković, Milena Đorđević
Institut za voćarstvo, Čačak
Genetički resursi jabuke, šljive, višnje i oraha na prostoru Srbije su bogati i polimorfni, a čine ih autohtone sorte, prirodne populacije i divlji srodnici ovih vrsta voćaka. Opšti trendovi u oplemenjivanju voćaka su bazirani na traganju za korisnim varijantama agronomski važnih osobina i proširivanju korišćenog genetičkog pula. Kolekcionisanjem i proučavanjem autohtonog materijala bave se različite naučno-istraživačke institucije (Institut za voćarstvo – Čačak, Poljoprivredni fakultet u Beogradu, Poljoprivredni fakultet u Novom Sadu i PKB INI Agroekonomik u Beogradu), i to ne samo za potrebe oplemenjivačkog rada, već i u cilju njihove zaštite od genetičke erozije. Usled nedostatka finansijskih sredstava neke aktivne kolekcije su iskrčene, naročito sorte autohtonog porekla. Prema najnovijim podacima u ex situ kolekcijama institucija koje su uključene u očuvanje genetičkih resursa Srbije nalazi se 1.464 genotipa jabuke (569 introdukovanih i 397 autohtonih sorti, 462 selekcije i 36 divljih vrsta); 334 genotipa šljive (269 introdukovanih i 65 autohtonih sorti) i 26 genotipova u in situ; 121 genotip višnje (100 introdukovanih i 21 autohtona sorta) i 11 genotipova u in situ; i 177 genotipova oraha (120 introdukovanih i 57 autohtonih sorti).
FRUIT GENETIC RESOURCES IN SERBIA
Genetic resources of apple, plum, sour cherry and walnut in the region of Serbia are rich and polymorphic. They comprise autochthonous cultivars, natural populations and wild relatives of these fruit species. Breeding trends are based on the search for favourable variants with agronomically important characters and the expansion of current genetic pool. Research institutions such as Fruit Research Institute, Čačak, Faculty of Agriculture, Belgrade, Faculty of Agriculture, Novi Sad and PKB INI Agroekonomik, Belgrade are involved in collection and evaluation of indigenous material, not only for purposes of breeding, but also for the protection of these fruit species from genetic erosion. The lack in financial resources has led to the removal of some fruit collections, especially cultivars of indigenous origin. The latest data suggest that ex situ collections comprise as follows: 1,464 apple genotypes (569 introduced and 397 autochthonous cultivars, 462 selections and 36 wild species); 334 plum genotypes (269 introduced and 65 autochthonous cultivars) and 26 in situ genotypes; 121 sour cherry genotypes (100 introduced and 21 autochthonous cultivars) and 11 in situ genotypes; 177 walnut genotypes (120 introduced and 57 autochthonous cultivars).
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ISPITIVANJE MORFOLOŠKIH I PROIZVODNIH OSOBINA LOKALNIH POPULACIJA MAKA (Papaver somniferum L.)
Vladimir Sabadoš, Branislav Kukić, Jelena Ivan
PSS „Sombor“ DOO Sombor
Mak spada mađu najstarije gajene biljne vrste. U ovom radu ispitivano je 58 uzoraka lokalnih populacija maka prikupljenih tokom realizacije projekta „Sačuvajmo stare vojvođanske sorte povrća“ koje realizuje DP „Agroinstitut“ Sombor, danas PSS „Sombor“ Sombor, od 2007. godine. Prikupljene populacije maka se razlikuju po morfološkim i proizvodnim osobinama biljke, visini stabljike, dužini vegetacije, boji cveta (bele, ljubičaste, roze i crvene boje), boji semena (belo, plavo, sivo plavo, brankasto crno), obliku čaure, težini 1000 semenki (0.3-0.6gr). Sadržaj ulja se kretao u rasponu 39.67 do 48.92%. Ovaj rad predstavlja samo preliminarno istraživanje koje treba nastaviti i iz domaćih populacija izabrati najperspektivnije populacije za unapređenje proizvodnje maka u Srbiji.
EXAMINATION OF MORPHOLOGICAL AND PRODUCTION CHARACTERISTICS LOCAL POULATION OF POPPY (Papaver somniferum L.)
Poppy belongs to oldest cultivated plants. In this paper 58 poppy samples of local population are investigated, samples are collected during implementation of project „Save old vojvodina´s varieties of vegetable“. This project implemented DP „Agroinstitut“ Sombor, today PSS „Sombor“ Sombor, since 2007. Collected samples have different morphological and production characteristics, length of stem, duration of vegetation period, color of flowers (white, violet, pink and red), color of seed (white, blue, gray-blue, brown-black), shape of seed case, weight of 1000 seed (0.3-0.6gr). Oil content is between 39.67 and 48.92%. This paper present only preliminary testings which have to be continued and from local population to choose most perspective population for advance of poppy production in Serbia.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ANALIZA ADAPTABILNOSTI KOMERCIJALNIH NS HIBRIDA SUNCOKRETA PRIMENOM GGE BIPLOTA
Gordana Branković 1, Vladimir Miklič 2, Igor Balalić 2, Siniša Jocić 2, Miroslav Zorić 3,
Gordana Šurlan Momirović 1, Vera Rakonjac 1
1Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd
2Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, Srbija
3Tehnološki fakultet, Novi Sad, Srbija
Dvogodišnji višelokacijski ogled, koji je izveden na 26 lokaliteta ravnomerno rapoređenih u glavnim regionima gajenja suncokreta u Srbiji, je poslužio da se prouči adaptabilnost 25 komercijalnih NS hibrida sucokreta, na osnovu prinosa zrna i prinosa ulja. GGE biplot, grafički prikazuje genotipski glavni efekat i interakciju genotip x sredina omogućavajući vrednovanje genotipova i sredina. ANOVA je utvrdila najveći uticaj faktora lokaliteta na visinu prosečnih prinosa zrna i prinosa ulja u obe godine, što je opravdalo korišćenje SREG modela u analizi podataka. Urađena je i kombinovana analiza za 15 hibrida i 9 lokaliteta zajedničkih za obe godine israživanja. Na osnovu poligonskog biplota su utvrđene: različite megasredine gajenja suncokreta u Srbiji, opšte i specifično adaptirani hibridi za svaku osobinu, prosečni performans i stabilnost hibrida, reprezentativni i diskriminatorni test lokaliteti za genotipove. Rimski Šančevi i Kikinda čine posebnu megasredinu za prinos ulja na osnovu analize po godinama. Kombinovana analiza za prinos zrna u dvogodišnjem periodu je ukazala da lokaliteti koji čine megasredinu su Aleksa Šantić, Bačka Topola, Kula Vitovnica i Požarevac. Kombinovana analiza za prinos ulja je ukazala da lokaliteti koji čine megasredinu su Kragujevac, Kula Vitovnica i Požarevac.
APTABILITY ANALYSIS OF NS COMMERCIAL SUNFLOWER HYBRIDS USING GGE BIPLOT
Two-year multi-environment trial which included 26 locations evenly distributed in sunflower growing area in Serbia, was used as a source of data, for the estimation of adaptability for 25 NS commercial sunflower hybrids, based on grain yield and oil yield. GGE biplot, graphically displays genotype main effect and genotype-by-environment interaction effect, simplifying visual evaluation of genotypes and environments. ANOVA showed the most important influence of location factor on the magnificence of grain yield and oil yield, which legitimate the use of the SREG model in the analysis of the environment-centered data. Biplot polygon view analyses showed different mega-environments in sunflower growing area in Serbia, generally and specifically adaptable hybrids, hybrids average performance and stability, discriminating and representative test locations. Rimski Sancevi and Kikinda formed mega-environment based on the analyses of oil yield through single years. Combined analysis for grain yield in both years showed that Aleksa Santic, Backa Topola, Kula Vitovnica and Pozarevac formed mega-environment. Combined analysis for oil yield in both years showed that Kragujevac, Kula Vitovnica and Pozarevac formed mega-environment.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
EKVILIBRIJUM PRINOSA ZRNA SORTI PŠENICE RAZLIČITE BRZINE RASTA U SEMI-ARIDNOM REGIONU
Zoran Jerković, Željana Prijić
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Na osnovu maksimalnih prinosa zrna sorti različitih po odnosima rasta nadzemnih organa (GR) određenih nakon kasnije od dozvoljenog termina zaštite fungicidom, te saznanja o brzini razvoja, štetnosti na gornja dva lista (svakih 10% pokrivenosti ustanovljen pred žetvu je odnosilo oko 3,5% prinosa zrna) i efekatima interakcija fakultativnih i obligatnog parazita, definisan je ekvilibrijum po prinosu zrna. Rezultati sorti Rapsodija i Sonata identičnih GR razlika u dva smera od sorte Pobeda a prema Puccinia triticina specifično osetljivih (kratak latentni period) pri istim Pyrenophora tritici repentis intenzitetima 2009. godine (pojava tek u junu) potvrdili su razlike po potencijalu za prinos zrna od - i + 7%. Preko reakcija prema Puccinia triticina i vrednosti GR u stadijumu sejanaca, prikazan je način ostvarenje viših prinosa od standardne sorte Pobeda linija u ogledu Komisije za priznavanje sorti u Srbiji 2010. godine, te predviđeni efekti gajenja u proizvodnji.
GRAIN YIELD EQUILIBRIUM OF ACCORDING TO GROWTH SPEED DIFFERENT WHEAT TYPES IN SEMI ARID REGION
According to maximal grain yields of the varieties with different growth ratios, realized when fungicide was applied later than proposed, knowledge about development speed, damage when were covering last two leafs (each 10% estimated before harvesting, caused 3,5 % grain yield loss) as effects of the interactions between facultative and obligate parasites, grain yield equilibrium was defined. Results of the varieties Rapsodija and Sonata with same GR differences from Pobeda in two directions, without specific resistance to Puccinia triticina (short latency period) when Pyrenophora tritici repentis was equally developed because of the late primary infection, confirmed the difference in grain yield of – and + 7%. By the results of reactions to Puccinia triticina and GR values of seedlings was predicted the constellation of related factors for realizing the higher grain yields of standard variety Pobeda in Serbian commission trial 2010th and predicted effects of growing in production.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
FENOTIPSKA VARIJABILNOST NEKIH KORENSKIH OSOBINA MONOGERMNIH I MULTIGERMNIH GENOTIPOVA ŠEĆERNE REPE
Dario Danojević, Živko Ćurčić, Nevena Nagl i Lazar Kovačev
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Cilj ovog rada je bio ispitivanje varijabilnosti nekih važnih kvantitativnih osobina šećerne repe i odabiranje odgovarajućih genotipova za dalji oplemenjivački rad. U istraživanje je uključeno 10 monogermnih linija i 10 multigermnih populacija, koje su odabrane na osnovu različitog fenotipa i porekla. Genotipovi su posejani 2008. godine na eksperimentalnom polju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo Novi Sad, po slučajnom blok sistemu u tri ponavljanja. U svakom ponavljanju mereno je deset korenova. U istraživanje je uključeno pet korenskih osobina šećerne repe: masa korena, sadržaj suve materije, udeo glave korena, dužina i prečnik korena. Izmerene osobine su iskazane srednjom vrednosti i standardnom devijacijom. Od 20 ispitivanih genotipova, multigermni genotipovi su iskazali veću masu, dužinu i prečnik korena, dok je udeo glave korena bio veći kod monogermnih genotipova. Za sadržaj suve materije nije bilo razlika između ove dve grupe genotipova. Multigermni genotipovi su iskazali veću varijabilnost svih ispitivanih osobina u odnosu na monogermne genotipove.
FENOTIPIC VARIABILITY OF SOME ROOT TRAITS IN MONOGERM AND MULTIGERM GENOTYPES OF SUGAR BEET
The aim of this study was examine the variability of important quantitative root traits in sugar beet and enable selection of appropriate genotypes for further breeding. In this research were included 10 monogerm and 10 multigerm genotypes, which were chosen according to different ancestry and phenotype. Caracteristics of roots were tracked during 2008. The experiment was set at an experimental field of the Institute of Field and Vegetable Crops in Novi Sad in a randomized complete block system with three replications. Ten roots were examined in each replication. The study included five quantitative traits of sugar beet: root weight, dry matter content, root head ratio, root length and root diameter. Selected characteristics are quantitatively expressed through the mean value and standard deviation. Multigerm genotypes showed a greater weight, length and diameter of the root, while the root head ratio was higher in monogerm genotypes. For dry matter content, there was no difference between these two groups of genotypes. Multigerm genotypes showed greater variability in all traits compared to monogerm genotypes.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
DOPRINOS OPLEMENJIVANJA UNAPREĐENJU KVALITETA I ISKORIŠĆAVANJA AZOTA KOD PŠENICE
Nikola Hristov, Novica Mladenov, Veselinka Đurić, Ankica Kondić-Špika, Bojan Jocković
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Cilj ovog istraživanja bio je da se ispitaju promene parametara kvaliteta pšenice (sadržaj proteina i zapremina hleba), kod sorti iz različitih perioda oplemenjivanja. U radu je korišćeno šest sorti ozime pšenice (Banatka, Bezostaya 1, Sava, Balkan, Pobeda, Simonida). Sorte su analizrane u četvorogodišnjem periodu (2005-2008). Azotna ishrana primenjena je u dva nivoa: niska (N45) i konvencionalna doza (N110), koja predstavlja standardnu agronomsku praksu. Promene pokazatelja kvaliteta analizirane su primenom linerane regresije. Sadržaj proteina pri nižoj dozi N iznosio je 11.8 - 14.4%, dok je pri višoj dozi iznosio 13.5 – 14.8%. Prosečno smanjenje sadržaja proteina po godini realizacije sorti iznosilo je 0.02% god-1. Relativno godišnje smanjenje pomenutog svojstva po sortama tokom 50 godina iznosilo je 0.21%. Prosečan sadržaj zapremine hleba pri nižoj dozi N iznosio je 1050 – 1340 ml, dok je pri višoj dozi iznosio 1105 – 1415 ml. Prosečno povećanje zapremine hleba po godini realizacije sorti iznosilo je 3.96 ml god-1. Relativno godišnje povećanje pomenutog svojstva po sortama tokom 50 godina iznosilo je 0.31%. Novije sorte, selekcionisane pri intenzivnoj agrotehnici, ispoljile su veću pozitivnu reakciju na azotnu ishranu.
BREEDING CONTRIBUTION TO QUALITY IMPROVEMENT AND NITROGEN UTILIZATION IN WHEAT
The objective of the study was to examine changes with time in two bread-making quality parameters (protein content - PC and bread loaf volume - LV) using a set of 6 winter wheat cultivars (Banatka, Bezostaya 1, Sava, Balkan, Pobeda, Simonida), from different breeding periods. These cultivars were evaluated in a 4-yr study (2005-2008). Two levels of agronomic inputs were applied: low nitrogen (N45) and conventional nitrogen (N110), representing the standard agronomic condition. Changes in bread-making quality of cultivars were analyzed by linear regression. Protein content at low N rate was from 11.8%, to 14.4%, while at high N rate was from 13.5% to 14,8%. The average rate of decrease in PC per year of release was 0.02% year-1. The relative annual decrease in PC of wheat cultivars over 50 years was 0.21%. The mean value of LV at low N rate was ranged from 1050 ml to 1340 ml, while at high N rate was from 1105 to 1415 ml. The average rate of increase in LV per year of release was 3.96 ml year-1. The relative annual genetic gains in LV of wheat cultivars over 50 years were 0.31%. Newer cultivars, selected at intensive agricultural practice expressed higher positive reactions at increased N nutrition.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UTICAJ AZOTNE ISHRANE NA SADRŽAJ I REOLOŠKA SVOJSTVA VLAŽNOG GLUTENA U PŠENIČNOM BRAŠNU
Veselinka Đurić, Novica Mladenov, Nikola Hristov, Ankica Kontić-Špika
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Analiza kvaliteta vlažnog glutena obuhvata sadržaj i reološka svojstva određena senzornim i instrumentalnim metodama. Izučavan je uticaj različitih doza azota na sadržaj i reološka svojstva, rastegljivost i lepljivost vlažnog glutena kod različitih sorti pšenice. Sorte su odabrane u skladu sa strukturom njihovih visokomolekularnih gluteninskih subjedinica (HMW-GS) na Glu-D1 lokusu. Četiri sorte pšenice sa sadržajem HMW-GS 2+12 i druge četiri sa HMW-GS 5+10. Utvrđeno je povećvanje sadržaja vlažnog glutena, paralelno sa povećavanjem nivoa azota, kod svih sorti. Povećavanje nivoa N bilo u značajno pozitivnoj korelaciji (r2 = 0.811) sa povećavanjem sadržaja vlažnog glutena kod sorti sa HMW-GS 5+10. U odnosu na rasteglivost i lepljivost, sorte su specifično reagovale. Sorta Libellula sa slabim pekarskim svojstvima, nije reagovala na različite doze N, a sorta Sremica, odličnog pekarskog kvaliteta je pokazala osetljivost, smanjenjem kvaliteta vlažnog glutena sa povećavanjem nivoa N ishrane.
THE INFLUENCE OF NITROGEN FERTILIZATION ON CONTENT AND RHEOLOGICAL PROPERTIES OF WET GLUTEN IN WHEAT FLOUR
The analysis of wet gluten quality involved the wet gluten content and rheological properties determined by the sensory and instrumental methods. Wheat cultivars have been studied for the effect of different rates of N fertilizer on their gluten content and its rheological properties, extensibility and adhesiveness. Cultivars chosen according to the structure of their high molecular weight glutenin subunits (HMW-GS) at the Glu-D1 locus. Four cultivars were found to possess HMW-GS 2+12, another four HMW-GS 5+10. It was observed in all cultivars that wet gluten increased in parallel with N rate increase. The increase of N fertilizer rate was significantly positively correlated (r2 = 0.811) with the wet gluten content in the cultivars with HMW-GS 5+10. The cultivars reacted specifically regarding extensibility and adhesiveness. Libellula, a cultivar with poor bread making quality, did not react to the different N rates. Sremica, a cultivar with excellent bread making quality, reduced its gluten quality as the N rate increased.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
GENOTIPSKA VARIJABILNOST MASE 1000 SEMENA KOD PŠENICE Triticum aestivum L. U RAZLIČITIM USLOVIMA SREDINE
Desimir Knežević1, Vlado Kovačević2, Miodrag Jelić1, Aleksandar Paunović3,
Milomirka Madić3, Veselinka Zečević4
1Poljoprivredni fakultet, Zubin Potok
2Poljoprivredni fakultet , Osijek, Hrvatska
3Agronomski fakultet u Čačku, Čačak
4Fakultet za biofarming, Bačka Topola
Po sedam sorti iz selekcionih centara Novi Sad i Kragujevac, koje su stvorene u periodu od 1971 do 1980 i po dve sorte stvorene 1990/91 godine, je obuhvaćeno u izučavanjima varijabilnosti mase 1000 semena u toku (2004-2005). Prosečna vrednost ovog svojstva za sve sorte je bila veća prvoj i nego u drugoj godini izučavanja. Najveća prosečna masa 1000 semena u prvoj godini nađena je kod KG-75 (52,63g) i Balkan (51,42g), u drugoj godini kod sorte KG-75 (51,21g) i Jugoslavija (48,28g), a u proseku za obe godine kod sorti KG-75 (51,92g) i Balkan (48,77g). Najmanju prosečnu masu 1000 semena su imale Gružanka (39,62g) i Podunavka (37,45g). Stvorene sorte u osmoj deceniji iz Kragujevca su imale za 2,45g veću prosečnu masu 1000 semena nego sorte iz Novog Sada, dok analizirane sorte iz poslednje decenije 20. veka iz oba selekciona centra su imale skoro iste prosečnu masu 1000 semena.
GENOTYPIC VARIABILITY OF THOUSAND SEEDS MASS IN WHEAT Triticum aestivum L. IN DIFFERENT ENVIRONMENT
By seven cultivars created in selection center Novi Sad and Kragujevac in period from 1971 to 1980 years and by two cultivars created in 1990/91 year, were included in study of variability of mass of thousand seeds during 2004-2005. Average values of this trait for all wheat cultivars in first year was higher than in second year of investigation. The highest average value of thousand seeds mass in first year was found at KG-75 (52.63g) and Balkan (51.42g), in second year at cultivar KG-75 (51.21g) and Yugoslavia (48,28g) and in average for both years at the cultivars KG-75 (51.92g) and Balkan (48.77g). The smallest average mass of thousand seeds had cultivars Gružanka (39.62g) and Podunavka (37.45g). Created cultivars in 8th decade in selection center of kragujevac had 2.45g higher mass of thousand seeds than cultivars from Novi Sad, while analyzed cultivars created in last decade of 20. century in both selection center had almost the same average values of thousand seeds mass.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
MEĐUZAVISNOST PLUS-HIBRID EFEKTA NA PRINOS ZRNA KUKURUZA
I GENETIČKE DISTANCE ISPITIVANIH HIBRIDA
Sofija Božinović, Jelena Vančetović, Danijela Ristić, Dragana Ignjatović-Micić,
Ana Nikolić
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Slobodana Bajića 1, Beograd-Zemun, Republika Srbija
Kombinovani uticaj citoplazmatske muške sterilnosti i ksenija naziva se Plus-hibrid efekat. Seje se mešavina dva hibrida, od kojih je jedan sterilna majka, a drugi fertilni polinator. Cilj istraživanja je bio da se utvrdi da li se sa povećanjem genetičke distance hibrida povećava dobit od Plus-hibrid efekta na prinos zrna. Za ispitivanje su odabrana dva ZP hibrida (ZP 1 i ZP 2), tj. njihove sterilne i fertilne verzije, kao i pet hibrida oprašivača (ZP 1, ZP 2, ZP 3, ZP 4 i ZP 5). Ogled je bio postavljen 2008. godine u Zemun Polju po slučajnom blok split-plot eksperimentalnom dizajnu u tri ponavljanja. Za utvrđivanje genetičke distance između hibrida korišćeni su SSR markeri. Ukupan broj prajmera koje smo koristili je 12. 10 prajmera je dalo rezultate. Izračunati su koeficijenti sličnosti po Dice-u i Jaccard-u. Najveća genetička slicnost po Dice-u dobijena je izmedju hibrida ZP 1 i ZP 4 (0.92), a najmanja izmedju hibrida ZP 1 i ZP 5 (0.63). Klaster analiza je je grupisala četiri hibrida ZP 1, ZP 4, ZP 3 i ZP 2 u jedan subklaster za koji je labavo vazan ZP 5.Plus-hibrid efekat na prinos zrna ZP 1 bio je negativan. Najveća dobit kod drugog hibrida bila je u kombinaciji ZP 2st × ZP 1, između dva hibrida koji su genetički vrlo slični i pripadaju istom subklasteru, a zatim ZP 2st × 3 i ZP 2st × ZP 4, koji su takođe u istom subklasteru.
THE INTERRELATION BETWEEN PLUS-HYBID EFFECTS ON GRAIN YIELD AND GENETIC DISTANCE OF STUDIED HYBRIDS
The combined effect of cytoplasmic male sterility and xenia is referred to as the Plus-Hybrid effect. A mixture of hybrids, in which one is a sterile female component and the other is a fertile pollinator, was sown. The objective of the present study was to determine whether the increase of a hybrid genetic distance would result in the increased gain from Plus-hybrid effects on grain yield. Two ZP hybrids (ZP 1 and ZP 2), i.e. their sterile and fertile counterparts, as well as, five hybrid pollinators (ZP 1, ZP 2, ZP 3, ZP 4 and ZP 5) were selected for the studies. The three-replicate trail was set up according to the randomised split-plot design at Zemun Polje in 2008. SSR markers were used to determine the genetic distance between hybrids. Ten out of total 12 applied primers gave results. Coefficients of similarity were estimated according to Dice and Jaccard. The greatest (0.92), i.e. smallest genetic similarity (0.63) was obtained according to Dice between hybrids ZP 1 and ZP 4, i.e. ZP 1 and ZP 5, respectively. By using the cluster analysis, four hybrids (ZP 1, ZP 4, ZP 3 and ZP 2) were grouped into one sub-cluster that was loosely linked to ZP 5. The Plus-hybrid effect on grain yield of the hybrid ZP 1 was negative. The greatest gain was detected in the ZP 2st × ZP 1 combination, between two hybrids that were genetically very similar and belonged to the same sub-cluster, and then in ZP 2st × ZP 3 and ZP 2st × ZP 4 combinations, between hybrids that also belonged to the same sub-cluster.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ANALIZA PUTANJE MORFOLOŠKIH OSOBINA KUKURUZA (Zea mays)
Jovan Pavlov1, Nenad Delić1, Milomir Filipović1, Zoran Čamdžija1,
Gordana Šurlan Momirović2, Tomislav Živanović2
1Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
2Poljoporivredni fakultet, Beograd
Ispitivano je 15 hibrida iz dialela od 6 samooplodnih linija kukuruza, iste heterotične grupe (empirijski). Cilj istraživanja je bio da se procene direktni i ndirektni uticaji pet morfoloških svojstava kukuruza na prinos zrna primenom path coefficient analize (Edvards, 1979). Statistička obada je procesirana MS Excell-om 2007. većina izračunatih korelacionih koeficijenata nezavisni promenljivih je bila u rangu matematički značajne međuzavisnosti (Petz, 2004). Prosti korelacioni koeficijenti između morfoloških svojstava su iskorišćeni za formiranje korelacione matrice (Rij) nezavisno promenljivih (5x5). Množenjem invertovane matrice Rij (R-1ij) sa vektorom Ryi (korelacioni koeficijenti prinosa zrna kao zavisno promenljive sa nezavisno promenljivim) izračunati su koeficijenti putanje P′yi (path coefficients). Značanost direktnih efekata je testirana standardnom greškom regresionih koeficijenata (Sb′i), primenom F-testa. Najjači direktan pozitivan uticaj na prinos imala je osobina broj listova iznad gornjeg klipa, sa statistički značajnom vrednošću 0.752*. direktan uticaj ostalih osobina je bio itvan granica statističke značajnosti. Od indirektnih uticaja, izdvaja se pozitivan efekat visine položaja klipa na prinos preko ukupne visine biljke do vrha metlice. Ocena prpoprcije zajedničkog delovanja pet ispitivanih morfoloških osobina na prinos zrna, izražena koeficijentom determinacije (R2y12345) je iznosila 0.5789.
PATH ANALYSIS OF MAIZE (Zea mays) MORPHOLOGICAL TRAITS
In this study, 15 hybrids out of dialel cross of 6 maize inbred lines from the same heterotic group (empirical) have been examined. The aim was to assess the direct and indirect impact of five maize morphological traits on maize grain yield, using path coefficient analysis (Edvards, 1979). Statistical processing is done by MS Excel 2007th. Most of the calculated correlation coefficients between independent variables were in the range of significant mathematical interdependence (Petz, 2004). The simple correlation coefficients between morphological traits were used to form a symetric correlation matrix (Rij) out of independent variables (5x5). Multiplying the inverted matrix Rij (R-1ij) by the vector Ryi (correlation coefficients of grain yield with independent variables), resulted path coefficient (P′yi) values. Direct effects of independent traits on grain yield were tested by standard error of regression coefficient (Sb′i), ising F-test. Number of leaves above top ear has shown the strongest direct positive effect on grain yield, with a statistically significant value of 0.752*. Direct influence of other traits was beyond statistical significance. Indirect influence on grain yield , distinguishes the positive effect of the ear insertion heigh over total plant height. Rating proportion of joint action of five examined morphological traits on grain yield, expressed by multiple coefficient of determination (R2y12345) amounted to 0.5789.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Definisanje latentnih faktora koji determinišu prinos korišćenjem faktorske analize
Milosav Babić 1, Vojka Babić 1, Jelena Srdić 1, Violeta Andjelković 1, Slaven Prodanović 2
1Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
2Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Beogradu
Jedno od značajnih pitanja u oplemenjivanju biljaka je da se ustanove medjusobni uticaji osobina na koje se vrši selekcija. Postavljen je ogled sa 15 hibrida kukuruza u 6 lokacija, dve gustine i dve godine, sa ciljem da se ustanovi, da li iste komponente prinosa imaju presudan uticaj na postignuti prinos u različitim gustinama. Faktorskom analizom iz skupa korelisanih komponenti prinosa ekstrahovana su dva glavna faktora, u slučaju obe gustine, i oni obuhvataju 60.6 i 60.9% varijabiliteta. U statistički su značajnoj korelaciji (p<0.01) sa prinosom u obe gustine (0.81 i 0.70 prvi faktor i 0.28 i 0.44 drugi faktor, respektivno) ali ne i medjusobno (0.02). U ogledu sa manjom gusinom, prvi faktor (47.87% varijanse) je u najvećoj korelaciji sa osobinama visina biljke, visina biljke do klipa, dužina klipa i broj zrna u redu. U ogledu sa većom gustinom prvi faktor (47.91 % varijanse) je u najvećoj korelaciji sa osobinama prečnik klipa i oklaska kao i sa vlagom u zrnu. Male vrednosti korelacija za osobinu broj redova zrna za oba faktora, u obe gustine, ukazuje da ova osobina ne deli zajedničku strukturu sa ostalim komponentama prinosa i ne može se objasniti faktorskim modelom. Ovakav rezultat ukazuje na različite selekcione kriterijume, kojima treba dati prednost, u procesu selekcije hibrida namenjenih za gajenje u različitim gustinama.
Defining latent factors that determine yield by the use of the factorial analysis
One of important issues in plant breeding is a determination of interrelationships of traits. The trial was set up with 15 maize hybrids, on six locations, two planting densities and in two years. The aim of the study was to establish if the same yield components have the crucial effect on the yield in different palnting densities. Two main factors belonging to the set of correlated yield components were extracted by the factorial analysis in both planting densities and they encompassed 60.6 and 60.9% of variability. They were in the highly significant correlation (p<0.01) with yield in both planting densities (0.81 and 0.70 first factor and 0.28 and 0.44 second factor, respectively), but are not intercorrelated (0.02). In the trial with lower planting density, the first factor (47.87% of the variance) was in the greatest correlation with plant hight, ear hight, ear length and number or kernels per ear row. In the other trial with the higher planting density, the first factor (47.91%), was in the greatest correlation with the ear and cob diameters and grain moisture. Low estimates of the correaltion for the number of kernel rows, concerning both factors and both planting densities, point out that this trait does not share the same structure with the other yield components, and cannot be explained by the factorial model. These results point out to the different selection criteria that should be favoured in breeding maize hybrids for different planting densities.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ANALIZA KOMBINACIONIH SPOSOBNOSTI INBRED LINIJA KUKURUZA ZA PRINOS I KOMPONENTE PRINOSA
Tomislav Živanović 1, Gordana Branković 1, Slavko Radanović 2
1Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd
2Poljoprivredni Institut Republike Srpske, Banja Luka, Bosna i Hercegovina
Metodom dialelnog recipročnog ukrštanja utvrđene su kombinacione sposobnosti pet inbred linija kukuruza i njihovih hibridnih kombinacija za prinos zrna, dužinu klipa, prečnik klipa, broj redova zrna i broj zrna u redu u 2005. i 2006. godini. Odnos između OKS i PKS, pokazuje da dominantno delovanje gena ima preovlađujuću ulogu u nasleđivanju prinosa zrna, dužine klipa i prečnika klipa, dok aditivno delovanje gena ima veći značaj u nasleđivanju broja redova zrna. Najbolju OKS za prinos zrna, dužinu klipa i broj zrna u redu pokazala je linija NS-1445, koja je ujedno imala i najslabiju OKS za broj redova zrna. Najbolju OKS za prečnik klipa pokazala je linija F-7R. Najbolju OKS za broj redova zrna pokazala je linija BL-47 u obe proučavane godine. Najveću vrednost PKS za prinos zrna pokazao je hibrid NS-1445 x BL-47 u obe proučavane godine, koji je osim toga, kao i hibrid F-7R x NS-1445 pokazao značajne vrednosti PKS i za sve ostale osobine, osim prečnika klipa. Ustanovljeno je da recipročno ukrštanje utiče na efekat PKS za sve ispitivane osobine, osim prečnika klipa, što ukazuje, da osim nuklearnih gena i plazma geni imaju važnu ulogu u nasleđivanju osobina kukuruza. Najveću razliku u vrednosti PKS za prinos zrna između direktnog i recipročnog ukrštanja ostvario je hibrid F-7R x BL-47 u obe proučavane godine.
ANALYSIS OF COMBINING ABILITIES OF MAIZE INBRED LINES FOR GRAIN YIELD AND YIELD COMPONENTS
Diallel mating design experiment with reciprocal crosses was used to determine combining ability of five maize inbred lines and their hybrid combinations for grain yield, ear length, ear diameter, number of kernel rows per ear, number of kernels per row in 2005. and 2006. GCA/SCA relation showed that dominant gene effect had prevalent influence in the inheritance of grain yield, ear length and ear diameter. Additive gene effect had larger importance in the inheritance of number of kernel rows per ear. NS-1445 inbred line showed best GCA for grain yield, ear length and number of kernels per row, but worst GCA for number of kernel rows per ear. Best GCA for ear diameter achieved inbred line F-7R. Line BL-47 showed best GCA for number of kernel rows per ear in both years, but also the worst GCA for grain yield and number of kernels per row. Hybrid combination NS-1445 x BL-47 showed largest SCA for grain yield in both years and also showed, like hybrid combination F-7R x NS-1445, significant SCA for all other traits except ear diameter. Reciprocity effect was significant for SCA effects for all traits but ear diameter. It is the conformation of involvement of plasmagenes in maize quantitative traits inheritance. Largest reciprocity effect for grain yield achieved F-7R x BL-47 in both years.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ODGOVOR RAZLIČITIH GENOTIPOVA KUKURUZA NA OSMOTSKI STRES IZAZVAN POLIETILEN GLIKOLOM (PEG)
Natalija Kravić 1, Violeta Anđelković 1, Gordana Šurlan-Momirović 2 i Mirjana Vuletić 1
1Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
2Poljoprivredni Fakultet, Beograd
Selekcija kukuruza danas, kao i u doglednoj budućnosti, zavisiće od svojstava koja se čuvaju u okviru postojeće germplazme. Materijal koji se čuva u banci gena Instituta za kukuruz, po obimu i sadržaju, pruža velike mogućnosti. Na osnovu ispitivanja tolerantnosti na sušu u poljskim uslovima umerenog (Zemun Polje i Skoplje) i aridnog klimata (Egipat), odabrano je pet inbred linija za dalja ispitivanja u laboratorijskim uslovima. Osmotski stres izazvan sušom je jedan od najznačajnijih abiotičkih faktora. U ovom radu je ispitivan efekat polietilen glikola (PEG) 10000, kao osmotikuma, na rast biljke. Merena je dužina, sveža i suva masa korena i nadzemnog dela i određivan je sadržaj prolina u korenu. Rezultati pokazuju smanjenje porasta korenovog sistema i nadzemnog dela, kao i povećanje sadržaja prolina kod tretmana u odnosu na kontrolnu varijantu.
MAIZE GENOTYPES RESPONCES TO OSMOTIC STRESS INDUCED BY POLYETHYLENE GLYCOL (PEG)
Maize breeding of today, as well as in the near future, depends upon traits maintained within existing germplasm. The material maintained in the Maize Research Institute gene bank offers the great opportunities for breeding, considering its size and content. According to field testing for drought tolerance, caring out under severe drought conditions in Egypt, as well as under drought in moderate climate conditions in Zemun Polje and Skopje, we chose five inbred lines for further investigations under controlled conditions. Osmotic stress caused by drought is one of the most important abiotic stresses. In this study osmotic stress was applied with polyethylene glycol (PEG) 10000. The responce to PEG tretman of these genotypes was analyzed in respect to their root morphology, root and shoot lenght, root and shoot fresh and dry weight and proline content. Results showed that the root and shoot development was less in all genotypes under PEG tretman and that the proline content generally increased in PEG- treated plants.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Fenotipske distance roditeljskih komponenti kao mogući indicator heterOzisa
Vojka Babić, Milomir Filipović, Milosav Babić, Nenad Delić, Violeta Andjelković
Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
Efikasnost oplemenjivačkih programa bi se znatno mogla povećati ako bi bilo moguće predvideti performase hibrida pre evaluacije u polju. I pored toga što su različite marker tehnike veoma razvijene i uključene u moderne programe oplemenjivanja one još uvek nisu dale zadovoljavajuće rezultate. Ovaj rad je pokušaj da se na jedan pre svega jeftin i brz način dodje do pokazatelja koji će, bar delimično, pomoći prilikom izbora roditeljskih parova u procesu stvaranja hibrida kukuruza pre evaluacije u polju. Fenotipska deskripcija linija po UPOV deskriptoru je iskorišćena za izračunavanje fenotipskih distanci za koje smo predpostavili da u oredjenoj meri mogu biti indicator heterozisa. Pored 28 elitnih linija koje se često koriste u našem komercijalnom programu oplemenjivanja, uradjena je i fenotipska karakterizacija po UPOV deskriptoru 24 linije poreklom iz istog izvora kao i jedne linije nepoznatog porekla i izračunate su njihove fenotipske distance. Klaster analiza je dala grupisanje koje je u visokoj saglasnosti sa poznatim informacijama o poreklu. Empirijski je zaključeno da velike distance roditeljskih linija daju dobre hibride. Medjutim, na matrici morfoloških distanci se uočavaju visoke vrednosti izmedju nekih linija koje pripadaju istim heterotičnim grupama i ukrštanja izmedju njih bi svakao trebalo testirati u polju pre izvlačenja nekog generalnog zaključka o pouzdanosti morfološke distance u predvidjanju heterozisa.
Phenotypic distances of parental components as a possible indicator of heterosis
The efficiency of breeding programmes could be significantly increased if the hybrid performance could be predicted prior to the field evaluation. Although different marker techniques have been developed and included into current breeding programmes, the satisfactory results have not been obtained yet. The present study is an attempt to inexpensively and rapidly discover indicators that could even partially facilitate the selection of parental pairs in the process of the hybrid development prior to the field evaluation. The phenotypic description of inbred lines according to the UPOV Descriptor was used for the estimation of the phenotypic distances for which it had been assumed that they could, to a certain degree, be an indicator of heterosis.The phenotypic characterisation according to the UPOV Descriptor was done for 28 elite inbreds, that are often used in our commercial breeding programmes, and for 24 inbreds originating from the same source, as well as, for an inbred of the unknown origin and their phenotypic distances were estimated. The cluster analysis resulted in the classification that was in high compliance with known information on the origin. It was empirically concluded that great distances of parent inbreds result in good hybrids. Furthermore, high values among certain inbreds belonging to the same heterotic groups are observed on the morphological distance matrix and crosses among them should indeed be tested in the field prior to making any general conclusion on the reliability of the morphological distance in the prediction of heterosis.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
NASLEĐIVANJE KOMPONENTI PRINOSA KOD KUKURUZA ŠEĆERCA
(Zea mays L. saccharata)
Jelena Srdić, Zorica Pajić
Institut za kukuruz ”Zemun Polje”, Beograd
Kukuruz šećerac se razlikuje od kukuruza standardnog kvaliteta zrna po mutaciji koja izaziva povećano nakupljanje šećera i polisaharida rastvorljivih u vodi, u mlečnoj fazi razvoja endosperma, što zrnu daje spefcifičan ukus i teksturu. S obzirom da se za ishranu koristi u mlečnoj fazi razvoja endosperma, kvalitet proizvoda- klipa i zrna, kao i njihov izgled jednako su važani kao i prinos klipa. Zbog toga se u procesu oplemenjivanja kukuruza šećerca podjednaka pažnja obraća i na ove osobine. U ovom radu metodom dialelne analize ukršteno je šest samooplodnih linija kukuruza šećerca, radi proučavanja načina nasleđivanja prinosa klipa i komponenti prinosa, kao što su broj redova zrna i dužina klipa. Analizom varijanse kombinacionih sposobnosti utvrđeno je da su vrednosti opštih (OKS) i posebnih kombinacionih sposobnosti (PKS), bile visoko značajne (p<0.01) za sve posmatrane osobine. Neaditivan efekat gena bio je preovlađujući u nasleđivanju prinosa klipa i dužine klipa, dok je aditivan bio značajniji za nasleđivanje broja redova zrna kod kukuruza šećerca. Analiza komponenti genetičke varijanse posmatranih osobina, bila je u skladu sa rezultatima ANOVA-e. Način nasleđivanja broja redova zrna bila je parcijalna dominacija, dok je u slučaju prinosa klipa i dužine klipa to bila superdominacija.
INHERITANCE OF YIELD COMPONENTS IN SWEET CORN
(Zea mays L. saccharat)
Sweet corn is mutatin of field corn in which greater accumulation of sugars and water soluble polysacharides in the milky stage of endosperm development, provide specific taste and texture. It is consumed in the milky stage of endosperm, so the product’s quality and its appearance is important as well as ear yield. That is why breeders pay the same attention to these traits in breeding process. In this paper we analyzed the mode of inheritance of ear yield and yield components in sweet corn, such as kernel-row number, and ear length, by use of diallel crosses of six sweet corn inbred lines. ANOVA of combining ability showed that estimates of general (GCA) and specific (SCA) combining abilities were highly significant (p<0.01) for all observed traits. Nonaditive gene effects were more significant in ear yield and ear length, while additive gene effects were more important for kernel-row number. Analysis of components of genetic variability was in agreement with the results of ANOVA. The mode of inheritance of kernel-row number was partial dominance, while overdominance was of greater importance for ear yield, and ear length.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
PARAMETRI STABILNOSTI PRINOSA I KOMPONENTI PRINOSA ZRNA HIBRIDA KUKURUZA RAZLIČITIH FAO GRUPA ZRENJA (Zea mays L.)
Milomirka Madić, Dragan Đurović, Vladeta Stevović, Nikola Bokan
Agronomski fakultet, Čačak
Na osnovu dvogodišnjih rezultata ogleda postavljenih u tri različita lokaliteta centralne Srbije procenjeni su parametri stabilnosti prinosa i komponenti prinosa zrna 11 hibrida kukuruza Instituta za kukuruz Zemun Polje, FAO grupa zrenja 300 – 700. Analiziran je prinos zrna, sadržaj vlage u zrnu u berbi, masa 1000 zrna i dužina klipa. Za procenu parametra stabilnosti primenjena je metoda regresione analize Eberhart i Russell (1966). Sva ispitivana svojstva su pokazala značajnu interakciju sa spoljnom sredinom. Vrednosti regresionog koeficijenta (bi) za prinos zrna nisu se (izuzev kod hibrida ZPTC 404) značajno razlikovali u odnosu na srednju vrednost, dok su se za ostala svojstva mogli označiti ispod odnosno iznad prosečno stabilni hibridi. Hibridi sa višim srednjim vrednostima ispitivanih svojstava, nezavisno od pripadnosti grupi zrenja ispoljili su veću senzitivnost odnosno adaptiranost na povoljnije uslove sredine u odnosu na hibride sa nižim vrednostima. Hibrid ZPSC 599 je u svim lokalitetima i godinama postigao visoke prinose uz nepovoljnije vrednosti parametara stabilnosti u odnosu na hibride duže vegetacije. Hibridi kasnijih grupa zrenja (FAO 600 i 700) u poređenju sa ranijim su, uglavnom, imali nepovoljne vrednosti parametara stabilnosti za sva ispitivana svojstva, ali je njihov prinos zrna bio značajno veći.
STABILITY PARAMETERS FOR GRAIN YIELD AND YIELD COMPONENTS OF DIFFERENT FAO MATURITY MAIZE (Zea mays L.) HYBRIDS
Stability parameters for grain yield and yield components of 11 maize hybrids of FAO 300-700 maturity groups released by the Zemun Polje Maize Research Institute were studied over a two-year period at three sites in Central Serbia. The parameters included grain yield, grain moisture content at harvest, 1000-grain weight and ear length. They were evaluated by the regression analysis method described by Eberhart and Russell (1966). The genotype-environment interaction was evident for all the traits tested. Regression coefficients (bi) for grain yield were not significantly different (except for the ZPTC 404 hybrid) relative to the mean value, whereas below- and above-average stable hybrids were identified for the other traits. The hybrids having higher mean values of the traits, irrespective of maturity group, showed higher sensitivity and better adaptation to more favourable environmental conditions than those with low values. ZPSC 599 had high yields and unfavourable stability parameter values at all sites and during all years, as compared to the long-season hybrids. Relative to the early maturity hybrids, the late maturity hybrids (FAO 600 and 700) had generally unfavourable values for all traits, but gave significantly higher grain yields.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
VARIJABILNOST SVOJSTAVA I GENETSKA DOBIT OD SELEKCIJE NA PRINOS KOD JEDNE F3 POPULACIJE KUKURUZA
Slaviša Stojković, Nebojša Deletić, Miroljub Aksić, Dragoljub Beković, Nadioca Savić
Poljoprivredni fakultet, Zubin Potok
U ovom radu su prikazana ispitivanja obavljena na F3 populaciji 2002-30, dobijenoj u Zavodu za kukuruz Instituta za ratarstvo i povrtarstvo u Novom Sadu. Oko 150 biljaka navedene populacije je samooplođeno i istovremeno ukršteno sa testerom 1491x1496, da bi se dobila naspramna S1 i HS potomstva. Nakon berbe, odabrano je po 41 S1 i HS potomstvo za oglede u tri okruženja, po RCBD metodi. HS potomstva su u proseku imala više srednje vrednosti ispitivanih svojstava od S1 potomstava. Genetske varijanse su bile značajno veće kod S1 potomstva za sva svojstva osim za procenat poleglih i slomljenih biljaka i broj redova zrna. Fenotipske varijanse su pratile isti trend. Dobijene vrednosti koeficijenta heritabilnosti u širem smislu su bile značajno više kod S1 u odnosu na HS potomstva. Uočene su dosta visoke vrednosti očekivane genetske dobiti od direktne selekcije kod S1 potomstava. Očekivana genetska dobit od direktne selekcije na prinos kretala se od 0.84 t/ha za intenzitet selekcije od 30%, do 1.49 t/ha za intenzitet selekcije od 5%. Kod HS potomstava vrednosti očekivane genetske dobiti od direktne selekcije na prinos su bile znatno manje i kretale su se od 0.09 t/ha za intenzitet selekcije od 30%, do 0.16 t/ha za intenzitet selekcije od 5%. Ove vrednosti se mogu posmatrati kao procenat od proseka ispitivanih potomstava (15.36-27.33%) kod S1 potomstava. Vrednosti očekivane genetske dobiti od direktne selekcije kod HS potomstava su znatno niže (1.08-1.93%), što je posledica znatno niže genetske varijanse i veće srednje vrednosti ispitivanih potomstava.
VARIABILITY OF THE TRAITS AND GENETIC GAIN FROM SELECTION TO GRAIN YIELD IN A F3 MAIZE POPULATION
This paper deals with the investigation of the F3 population 2002-30, created in the Department of Maize, Institute of Field and Vegetable Crops, Novi Sad. During the first year, about 150 plants of the studied population were selfed and simultaneously crossed with the tester 1491x1496, in order to get complementary S1 and HS progenies. After the harvest, 41 progenies of each type were selected for the trials including three environments, in RCB design. HS progenies had higher average values of the studied traits regarding S1 progenies. Genetic variances were higher in S1 progenies, with the exception of root and stalk lodged plants percent and grain number per row. Phenotypic variance followed the same tendency. The obtained values of broad-sense heritability were significantly higher in S1 than in HS progenies. The expected genetic gain from direct selection to grain yield was much lower, and ranged from 0.09 t/ha for the selection intensity of 30%, to 0,16 t/ha for the selection intensity of 5%. Those values can be considered as the percent from the mean value of the investigated progenies (15.36-27.33%) in S1 trial. Values of the expected genetic gain from direct selection to grain yield in HS progenies were much lower (1.08-1.93%), which was a consequence of significantly lower genetic variance, and higher mean values of the investigated progenies.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
MORFOLOŠKA I BIOHEMIJSKA KARAKTERIZACIJA KUKURUZA VISOKOG KVALITETA PROTEINA
Goran Stanković, Dragana Ignjatović-Micić, Ksenija Marković, Slađana Žilić,
Miloje Denić
Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
Nedostatak dve esencijalne aminokiseline – lizina i triptofana su uzrok niske hranjive vrednosti kukuruza, ali opaque2 mutacije mogu udvostručiti njihov sadržaj u endospermu zrna. Kukuruz visokog kvaliteta proteina – VKP je poboljšana opaque2 germplazma. Institut za kukuruz je započeo program selekcije koji uključuje tri tipa ukrštanja - VKP x opaque2, opaque2 x VKP i standardne x VKP linije. Cilj ovog programa je poboljšanje opaque2 linija Instituta za kukuruz i prevođenje standardnih u VKP linije. Ukupno 76 genotipova BC1F1 generacije sva tri tipa ukrštanja je analizirano za prinos, osobine biljke i klipa, modifikacije zrna i sadržaj triptofana. Prinos i većina morfoloških karakteristika su bile u opsegu genotipova standardnog kukuruza. Prosečan sadržaj triptofana je bio iznad granice određene za VKP genotipove (0.075%) kod potomstava VKP x opaque2 (0.111%) i opaque2 x VKP (0.103%) ukrštanja. Što se tiče genotipova ukrštanja standardne x VKP linije, prosečan sadržaj triptofana je bio veći nego kod standarnih linija, ali manji od 0.075%, odnosno iznosio je 0.065%. Ovi rezultati su omogućili izbor genotipova za nastavak selekcije.
MORPHOLOGICAL AND BIOCHEMICAL CHARACTERIZATION OF QPM BREEDING MATERIAL
Deficiency of two essential amino acids – tryptophan and lysine make nutritional value of maize poor, but opaque2 mutations can nearly double their content in the endosperm compared with the normal type. Quality protein maize - QPM is improved opaque2 germplasm. A breeding project at Maize Research Institute (MRI) involves three types of crosses - QPM x opaque2, opaque2 x QPM and standard lines x QPM. The aim is to improve MRI opaque2 lines or convert standard lines to QPM germplasm. A total of 76 BC1F1 progenies of all three types of crosses were evaluated for yield, plant and ear characteristics, kernel modifications and tryptophan content. Yield and most of the morphological characteristics were in the range of standard maize genotypes. Average tryptophan content was above the limits set for QPM genotypes (0.075%) for QPM x opaque2 (0.111%) and for opaque2 x QPM (0.103%) progenies. Considering tryptophan content in standard lines x QPM progeny, it was on average higher than in standard lines, but beneath the set limit of 0.075%, i.e. 0.065%. All these results helped to choose the genotypes for further selection.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ODNOSI KVANTITATIVNIH OSOBINA F3, F4 i F5 HIBRIDA PŠENICE DOBIJENIH PEDIGRE I BULK SELEKCIJOM
Snežana Janković 1, Slaven Prodanović 2, Violeta Ranđelović 3
1Institut za primenu nauke u poljoprivredi, Beograd
2Poljoprivredni fakultet, Beograd
3Institut za stočarstvo, Beograd
U radu su analizirani odnosi između šest kvantitativnih osobina (visina biljke, dužina klasa, broj klasića po klasu, broj zrna po klasu, masa 1000 zrna i masa zrna po klasu) kod roditelja i hibrida pšenice F3, F4 i F5 generacija dobijenih primenom dva metoda selekcije (pedigre i bulk).Hibridi pšenice dobijeni su ukrštanjem pet sorti, po M x N metodu. Tri sorte su korišćene kao majke (Briscard, Carifen 12 i Rescler), a dve kao očevi (Francuska i PKB-Prelivka). Od šest F1 hibrida (3x2) proizvedena su potomstva F2 generacije. Selekcija iz F2 generacije je trajala od 1996 do 1999, a u 2000. godini postavljeni su poljski ogledi sa celokupnim materijalom u Institutu „PKB INI Agroekonomik“ u Padinskoj Skeli.Utvrđeno je da kod roditelja masa zrna po klasu ima značajnu i pozitivnu zavisnost od mase 1000 zrna (0,89) i broja zrna po klasu (0,68). Kod potomstva F3, F4 i F5 generacije utvrđeno je da su vrednosti koeficijenata korelacije bile slične pri oba metoda selekcije. Kod potomstva je korelacija između mase zrna po klasu i mase 1000 zrna bila gotovo funkcionalna (od +0,95 do +0,99), dok je korelacija između mase zrna po klasu i broja zrna bila pretežno negativna ili slabo pozitivna (od -0,59 do 0,35). To ukazuje da rodnost klasa kod hibridnog potomstva više zavisi od mase 1000 zrna nego od broja zrna po klasu.
RELATIONSHIPS AMONG QUANTITATIVE TRAITS IN F3, F4 AND F5 WHEAT HYBRIDS OBTAINED BY PEDIGREE AND BULK SELECTION
Correlations among six quantitative traits of wheat (plant height, spike length, number of spikelets per spike, number of grains per spike, 1000 grain weight and grain weight per spike) were analyzed in parents and their F3, F4 and F5 hybrids obtained by pedigree and bulk selection. Wheat hybrids were produced after crossing five varieties by M x N method. Three out of these five varieties were used as a female parent (Briscard, Carifen 12 and Rescler) and two as a male component (Francuska and PKB-Prelivka). Descendents in F2 generation were produced from 6 F1 hybrids (3 x 2). Selection after F2 generation were undertaken from 1996 to 1999, while in 2000 the field experiments with all material were set up at the Institute „PKB INI Agroekonomik“, in Padinska Skela. It was found grain weight per spike has significant and positive correlation with 1000 grain weight (0.89) and number of grains per spike (0.68) in parents. Descendent in F3, F4 and F5 generations have similar values of correlation coefficients in both applied methods of selection. Correlation between grain weight per spike and 1000 grain weight was almost functional (from +0.95 to +0.99), while a correlation between grain weight per spike and number of grains per spike was negative or slight positive (from -0.59 to 0.35) in descendents. This fact shows grain weight per spike depends more on a 1000 grain weight then on the number of grains per spike in hybrid descendents.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
REAKCIJA GENOTIPOVA PŠENICE (Triticum aestivum, L.)
NA SUVIŠAK BORA U KULTURI in vitro
Ankica Kondić-Špika, Milica Marjanović, Borislav Kobiljski, Ljiljana Brbaklić,
Dragana Trkulja, Nikola Hristov
Institut za ratarstvo i povratsrtvo, Novi Sad
Reakcija genotipova pšenice na visoke koncentracije bora ispitana je korišćenjem in vitro kulture zrelog embriona. U eksperiment je uključena međunarodna ITMI (International Triticeae Mapping Initiative) mapirajuća populacija, kao i šest srpskih sorti pšenice (Pobeda, Nevesinjka, Venera, Renesansa, Vila, Balerina). Izolovani embrioni inokulisani su na modifikovanu MS podlogu, kojoj je borna kiselina dodata u dve koncentracije: 15 i 30 mM. Kontrolna podloga nije sadržala bor u suvišku. Sveža masa kalusa merena je nakon mesec dana gajenja. Izračunata je i redukcija sveže mase kalusa (RSMK) na koncentraciji od 15 mM borne kiseline, u odnosu na kontrolu, kao pokazatelj nivoa tolerantnosti genotipova pšenice prema suvišku bora. Visoke koncentracije bora u hranljivoj podlozi izazvale su inhibiciju porasta kalusa kod svih genotipova. Pri koncentraciji od 15 mM borne kiseline, 12 genotipova imalo je RSMK ispod 50.0%, dok je 20 genotipova imalo RSMK između 50.1 i 65.0%. Vrednost RSMK preko 65.1% imala su 53 genotipa. Linija ITMI89/99 i sorta Nevesinjka izdvojene su kao najtolerantniji genotipovi, sa RSMK vrednostima od 32.5% i 44.9%. Dobijeni rezultati ukazuju na to da je razlike između genotipova, u pogledu njihove reakcije na toksični efekat bora, moguće detektovati u kulturi in vitro.
RESPONSE OF WHEAT (Triticum aestivum, L.) GENOTYPES TO
EXCESS BORON IN in vitro culture.
Response of wheat genotypes to high boron concentrations was determined using in vitro mature embryo culture. The experiment involved an International Triticeae Mapping Initiative (ITMI) population and 6 Serbian varieties (Pobeda, Nevesinjka, Venera, Renesansa, Vila, Balerina). Isolated embryos were inoculated onto a modified MS medium to which boric acid was added in two concentrations: 15 and 30 mM. The control medium contained no excess boric acid. Callus fresh weight was measured after one month of cultivation. Reduction of fresh callus weight (RFCW) at boron concentration of 15 mM, in relation to the control, was calculated as an indicator of tolerance level of wheat genotypes to excess boron. High boron concentrations in the nutrient medium caused an inhibition of callus growth in all of the genotypes. At the 15 mM boric acid concentration, 12 genotypes had RFCWs below 50.0%, while 20 genotypes had RFCW from 50.1 to 65.0% and 53 genotypes had RFCW above 65.1%. Among the genotypes, the line ITMI89/99 and cv. Nevesinjka were considered as the most tolerant genotypes, with RFCW values of 32.5% and 44.9%, respectively. The results indicated that differences in genotype reactions to the toxic effect of boron are detectable in the in vitro culture.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Multivarijaciona analiza interakcije genotip x spoljašnja sredina za broj listova ozime uljane repice (Brassica napus L.)
Ana Marjanović-Jeromela1, Radovan Marinković1, Dragana Miladinović1,
Velimir Radić1, Jovan Crnobarac2
1Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
2Poljoprivredni fakultet, Novi Sad
Multivarijaciona analiza imala je za cilj da utvrdi interakciju genotip x spoljašnja sredina za broj listova kod 30 genotipova ozime uljane repice (Brassica napus L.) u tri vegetacione sezone. Na osnovu izračunavanja u analizi varijanse utvrđena je visoka značajnost sredine kvadrata aditivnih (genotip i godina) i neaditivnih (interakcija) elemenata ogleda. Prva PCA osa obuhvata 64,73% interakcije i visoko je značajna, a druga PCA osa objašnjava daljih 35,27% sume kvadrata interakcije i nije značajna. Ovo znači da je na varijaciju broja listova, u ispitivanim godinama, dominantno delovao jedan izvor varijacije. Na osnovu grafičkog prikaza u biplotu za dalje oplemenjivanje odabrani su genotipovi visoke prosečne vrednosti za ovo svojstvo i visoke stabilnosti: UM-11, UM-12, UM-13, Banaćanka i Valesca.
MULTIVARIATE ANAYSIS OF GENOTYPE X ENVIRONMENT INTERACTION FOR NUMBER OF LEAVES OF WINTER RAPESEED
(Brassica napus L.)
The aim of multivariate analysis was to determine genotype x environment interaction for number of leaves of 30 winter rapeseed (Brassica napus L.) genotypes during three growing seasons. High significance of mean squares of additive (genotype and year) and non-additive (interaction) trial elements was found based on calculations from variance analysis. The first PCA axis comprised 64.73% of the interaction and it was highly significant, while the second PCA axis explains further 35.27% of sum of squares of interaction and was not significant. This means that the variation of leaf number in years of testing was affected predominantly by one source of variation. Based on graphical of biplot analysis, genotypes with high average value of this trait and with high stability - UM-11, UM-12, UM-13, Banaćanka and Valesca, were chosen for further breeding.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
VARIJABILNOST KORENSKIH SVOJSTAVA MONOGERMNIH GENOTIPOVA ŠEĆERNE REPE RAZLIČITOG STEPENA INBREDINGA
Živko Ćurčić, Dario Danojević, Nevena Nagl, Lazar Kovačev
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
U radu je prikazano istraživanje na delu selekcionog materijala Odeljenja za šećernu repu, Instituta za ratarstvo i povrtarstvo, koje se sprovodi svake godine u cilju odabira najboljih korenova različitih genotipova šećerne repe. Ispitivano je 6 inbred linija i 9 genotipova šećerne repe u trećoj godini samooplodnje, za svojstva: masu korena i sadržaj suve materije pojedinačnih korenova svih genotipova. Odabrana svojstva su kvantitativno izražena preko aritmetičke sredine i standardne devijacije. Masa korena predstavlja svojstvo koje je pod velikim uticajem faktora spoljne sredine te pokazuje visoku varijabilnost. Varijabilnost mase korena je bila značajno veća u odnosnu na varijabilnost sadržaja suve materije. Za masu korena i sadržaj suve materije utvrđena je veća varijabilnost kod genotipova koji su bili u trećoj godini samooplodnje nego kod inbred linija.
VARIABILITY OF ROOT TRAITS MONOGERM GENOTYPES OF SUGAR BEET WITH DIFFERENT LEVEL OF INBREEDING
In this paper it will be presented research on part of sugar beet breeding material in the Department of sugar beet, Institute of field and vegetable crops, which is conducted every year with aim to select best roots of different sugar beet genotypes. We examined 6 inbred lines and 9 genotypes in third year of self-fertilization, for traits: root weight and dry matter content of individual sugar beet roots. Selected traits were represented with arithmetic mean and standard deviation. Root weight is trait which is under great influence of environment and shows high variability. Variability of root weight was significantly higher compared to variability of dry matter content. It was determined that genotypes in third year of self-fertilization had higher variability for root weight and dry matter content than inbred lines
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Otpornost topinambura (Helianthus tuberosus L.) na mrkosivu pegavost stabla suncokreta (Phomopsis helianthi Munt.-Cvet.)
Sreten Terzić, Boško Dedić, Jovanka Atlagić, Vladimir Miklič
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Topinambur je višegodišnja vrsta suncokreta poreklom iz centralnog dela Severne Amerike. Ova vrsta je prepoznata kao potencijalni izvor otpornosti na neke od ekonomski značajnih bolesti koje se javljaju kod gajenog suncokreta kao što je mrko-siva pegavost stabla. U ogledu je korišćena ukupno 141 populacija topinambura na karantinskoj parceli Instituta za ratarstvo i povrtarstvo u Novom Sadu. Inokulisane su biljke u stalnom zasadu i u oglednoj parceli na kojoj se vršila sadnja krtola. Biljke su inokulisane korišćenjem izolata sa Rimskih Šančeva. Nakon sedam dana gajenja na PDA podlozi, isečci gljive sa podlogom su stavljani na vrh lista i potom prekriveni folijom. Merenje napredovanja bolesti je vršeno u pravilnim vremenskim intervalima, a praćen je i intenzitet prirodne infekcije. Utvrđene su značajne razlike u intenzitetu napredovanja bolesti između pojedinih populacija. Populacije TUB2046, TUB2062, TUB CG 65 su pokazale najveću tolerantnost.
RESISTANCE OF TOPINAMBOUR (Helianthus tuberosus L.) TO SUNFLOWER STEM CANKER (Phomopsis helianthi Munt.-Cvet.)
Topinambоur is а perennial species originating from central part of North America. This species is known to be a potential source of resistance to some diseases of cultivated sunflower like stem canker. In this research we evaluated 141 populations of Helianthus tuberosus from the collection of Institute of Field and Vegetable Crops in Novi Sad. Plants in the collection field and in the experimental field were artificially inoculated. Isolate from Rimski Šančevi was used for inoculation. After seven days of growing on PDA medium, mycelial plugs were placed on leaf tip and wrapped with aluminum foil. Disease progress was measured in regular intervals. Occurrence of natural infections was also evaluated. As a result of this survey significant differences were detected between populations considering the disease intensity. Of all assessed populations those labeled as TUB2046, TUB2062, TUB CG 65 were most tolerant.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
OPTIMIZACIJA IN VITRO TESTA ZA ISPITIVANJE OTPORNOSTI
PREMA VOLOVODU (Orobanche cumana Wallr)
Boško Dedić, Dragana Miladinović, Siniša Jocić, Nenad Dušanić, Vladimir Miklič
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Volovod (Orobanche cumana Wallr) je jednogodišnja parazitna biljka karakteristična po potpunom odsustvu hlorofila. Obligatan je parazit i pričvršćen je za koren suncokreta preko kojeg crpi vodu i hranljive materije. Štete koje pričinjava su velike, a glavni način borbe predstavlja gajenje hibrida koji poseduju otpornost prema određenim rasama parazita. Za proveru otpornosti razvijeni su testovi u poljskim i laboratorijskim uslovima. U ovom istraživanju je vršena optimizacija in vitro metoda provere otpornosti na filter papiru čime bi se znatno smanjilo vreme testiranja u odnosu na test u polju i staklari. Na filter papir prethodno je raspoređen određen broj semenki volovoda i odmah potom stavljen u providne PVC kese. Seme univerzalno osetljive linije AD-66 je odmah posle sterilizacije ili nakon klijanja raspoređeno u jednoj liniji na vrh filter papira. Dva puta nedeljno je dodavana MS hranljiva podloga, a test je izvođen pri konstantnom osvetljenju. Upotreba samo 70% etanola za površinsku sterilizaciju semena volovoda se pokazala nedovoljnom te je seme dodatno sterilisano rastvorom NaOCl. Klijanci suncokreta su izborom ovih uslova ipak propadali nakon 5-7 dana te se nije mogao doneti zaključak o primeni metoda na klijavost semena volovoda. Dalje modifikacije testa biće usmerene na smanjenje intenziteta svetlosti i uvođenje fotoperioda kao i mogućnost testiranja na B5 podlozi.
OPTIMISATION OF IN VITRO METHOD FOR EVALUATION OF RESISTANCE TO BROOMRAPE (Orobanche cumana Wall.)
Broomrape (Orobanche cumana Wallr) is annual achlorophyllous parasitic plant. It is obligate parasite attached to sunflower root depleting it for water and nutrients. Damage to sunflower due to parasitism can be extensive. Therefore, growing or resistant hybrids in infested areas as main control measure is necessary. Different resistance tests have been developed for the assessment of resistance. In this research an in vitro test on filter paper was optimized. Main benefit of the test could be shortening of time needed for test comparing to tests performed in the field and greenhouse. Filter paper with broomrape seeds was put into PVC bag. Seeds or seedlings of line AD-66 susceptible to all known races of broomrape were placed near the top of filter paper. MS medium was added two times a week and constant light was provided in growth chamber. Usage of 70% ethanol proved to be insufficient for surface sterilization of broomrape seeds and therefore additional treatment with NaOCl was performed. Nevertheless, the conditions set in chamber proved not to be good for growth of sunflower plants which decayed after 5-7 days. Further modifications will be done by decreasing of light intensity, implementing of photoperiod and growing of sunflower plants on B5 medium.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
PRINOS GENOTIPOVA CRNOG LUKA U USLOVIMA ORGANSKE PROIZVODNJE
Milka Brdar-Jokanović, Nenad Pavlović, Milan Ugrinović, Jasmina Zdravković, Zdenka Girek, Dejan Cvikić,
Milan Zdravković
Institut za povrtarstvo, Smederevska Palanka
Istraživanje je sprovedeno u cilju odabira genotipova crnog luka koji bi mogli poslužiti kao početni materijal za oplemenjivanje u pravcu prilagođenosti organskim uslovima proizvodnje. Poljski ogled koji je uključivao pet komercijalnih sorti crnog luka (Jasenički crveni, Jasenički žuti, Holandski žuti, Zlatno gnezdo, Majski srebrnjak), dva organska preparata za ishranu biljaka (Slavol i stajnjak, tretmani), kontrolu 1 (konvencionalno, NPK đubrivo) i kontrolu 2 (bez primene đubriva) postavljen je na eksperimentalnoj parceli Instituta za povrtarstvo, Smederevska Palanka tokom 2009. godine. Prinos kod kontrole 2 i tretmana je izražen procentualno u odnosu na prinos kod kontrole 1 (100%). Najmanji prinos je izmeren kod kontrole 2 i tretmana stajnjakom (22,6 i 24,5%, po redosledu). Kod primene preparata Slavol prinos ispitivanih genotipova crnog luka je u proseku iznosio 46,3% prinosa izmerenog kod kontrole 1. Međutim, između ispitivanih sorti crnog luka su konstatovane značajne razlike u pogledu prinosa ostvarenog kod tretmana preparatom Slavol. Najveći prinosi su zabeleženi kod sorti Jasenički žuti (71,3%) i Zlatno gnezdo (46,3%), a najmanji kod sorte Holandski žuti (35,2%). Na osnovu ovog preliminarnog istraživanja se za organsku proizvodnju crnog luka preporučuje sorta Jasenički žuti i primena preparata Slavol. Sorte Jasenički žuti i Zlatno gnezdo će poslužiti kao početni materijal za oplemenjivanje genotipova crnog luka prilagođenih organskim uslovima proizvodnje.
ONION YIELD IN CONDITIONS OF ORGANIC PRODUCTION
This study has been conducted in order to select onion genotypes that will be used as starting material for breeding for organic production. Field trial that included five commercial onion cultivars (Jasenički crveni, Jasenički žuti, Holandski žuti, Zlatno gnezdo, Majski srebrnjak), two organic fertilizers (Slavol and manure, treatments), control 1 (conventional, NPK fertilizer) and control 2 (without fertilizing) has been conducted on experimental field of Institute for Vegetable Crops, Smederevska Palanka during the 2009 onion growing season. Yield on control 2 and on treatments was expressed as percentage of yield on control 1 (100%). On average, the lowest yield was noted for control 2 and manure treatment (22.6 and 24.5, respectively). Onion yield on treatment Slavol was 46.3% comparing to control 1, however, significant differences have been found among the cultivars. The highest yield on treatment Slavol has been noted for cultivars Jasenički žuti (71.3%) and Zlatno gnezdo (46.3%) and the lowest for Holandski žuti (35.2%). The results of this preliminary research imply Jasenički žuti and Slavol as appropriate cultivar and fertilizer for organic onion production. Cultivars Jasenički žuti and Zlatno gnezdo will be exploited as starting material for breeding onion for organic production.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
IDENTIFIKACIJA LINIJA SOJE BEZ KUNITZ-TRIPSIN INHIBITORA U ZRNU
Mirjana Srebrić, Dragan Kovačević, Vesna Perić, Snežana Mladenović Drinić
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
Kunitz-tripsin inhibitor (KTI) predstavlja deo antinutritivnog kompleksa u zrelom zrnu soje. Njegova eliminacija omogućava upotrebu sirovog zrna u ishrani odraslih životinja nepreživara i racionalniji način prerade. Prisustvo KTI je determinisano kodominantnim alelima multiplog alelnog sistema u jednom lokusu, a odsustvo je ekspresija homozigotne recesivne konstitucije. U cilju stvaranja sorti bez KTI u zrnu, obavljeno je ukrštanje standardne sorte Kador i sorte Kunitz kao nosioca željene osobine. U F3 generaciji su odabrane tri najprinosnije linije i obavljena ukrštanja u punom srodstvu. Postupkom gelelektroforeze, na osnovu prisustva ili odsustva trake na elektroforegramu, identifikovana su potomstva biljaka koje su korišćene kao majke i potomstva njihovih sestinskih ukrštanja bez KTI: dva potomstva majki iz linije 2 i tri potomstva ukrštanja sa linijom 3; osam potomstava majki iz linije 3 i tri potomstva iz njenih ukrštanja sa linijom 1. Na osnovu gelektroforegrama je uočeno da trake koje odgovaraju poziciji KTI nisu istog intenziteta. Potomstva majki pripadaju F4 generaciji, a potomstva njihovih ukrštanja u punom srodstvu FSF2 generaciji. Možemo da pretpostavimo da trake slabijeg intenziteta pripadaju heterozigotnim potomstvima.
IDENTIFICATION OF KUNITZ-FREE SOYBEAN LINES
Kunitz-trypsin inhibitor (KTI) belongs to antinutritional components of mature soybean grain. KTI removing makes them suitable for direct feeding in adult non ruminant animals and more effective processing. KTI presence is determined by codominant alleles in a multiple allelic system at a single locus, while absence of KTI is inherited as homozigous for recessive allele. Amed to develop Kunitz-free varieties, cross between comon variety Kador and variety Kunitz with desired character was made. Full seeb crosess were made between three F3 selected highest-yielding lines. By gelelectrophoresis technique dipending of presence or abscence of band on gelelectrophoregrame, Kunitz-free progeny of mathers plants and progeny of full seebs were identified: two mathers progeny belongs line 2 and three from their full seeb with line 3; eight progeny belongs line 3 and three from their full seeb with line 1. The different intensity of bands on psition of KTI was found. Progeny of mathers plants and progeny of fill seebs belongs to F4 and FSF2 generations respectively. There is a possibility that low intensty of bands identified heterozygotes.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Variranje sadržaja ulja i proteina u zrnu soje
u zavisnosti od sorte i godine
Vera Popović1, Miloš Vidić1, Vojin Đukić1, Gordana Dozet2, Danica Mladenović1
1Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
2Fakultet za biofarming, Bačka Topola
Soja je najznačajnija industrijska biljka u svetskim razmerama, izvor je proteinskih hraniva u ishrani ljudi i stoke kao i biljnih ulja. Suma te dve cenjene materije kod soje može biti i preko 60 %. U radu su prikazani rezultati analize sadržaja ulja i proteina u zrnu tri genotipa soje, 0 grupe zrenja. Evidentne su znatne razlike u sadržaju ulja i proteina u zavisnosti od genotipa i godine. Rezultati pokazuju da postoje značajne razlike između genotipova, pri čemu se u proseku sadržaj ulja kreće od 21,30 % (Galina) do 21,89 % (Valjevka) a sadržaj proteina od 37,64 % (Valjevka) do 39,76 % (Proteinka). Za sintezu ulja bile su povoljne i 2008. i 2009. dok je za sintezu proteina povoljnija 2008. godina. Sadržaj ulja i proteina u zrnu soje je veoma varijabilno svojstvo. Na varijabilnost sadržaja ulja i proteina u zrnu soje, pored genetskih faktora i nivoa primenjene agrotehnike veliki uticaj imaju i ekološki faktori: temperature i padavine. Varijabilnost u sadržaju ulja i proteina između genotipova soje (CV=1,37 %, CV=2,95 %) ukazuje na dalju mogućnost povećanja analiziranih svojstava.
VARIAtion OF Oil and protein content IN SOYBEAN grain
depending ON variety and year
Soybean is the most important industrial plant on a world scale, being the source of proteins for human and livestock nutrition, and also for production of vegetable oils. The sum of oil and protein contents may even surpass 60% in soybean. This paper gives results of grain oil and protein content analysis in three soybean genotypes, belonging to maturity group 0. Significant differences were observed in oil and protein contents depending on variety and year. It seems that this is a varietal property, also being under a very strong influence of the environmental factors. The results show significant differences between genotypes, since the average oil content ranged from 21.30% (Galina) to 21.89% (Valjevka) and protein content ranged from 37.64% (Valjevka) to 39.76 % (Proteinka). Favourable years for oil synthesis were 2008 and 2009, while for protein synthesis 2008 was more favourable. Oil and protein contents in soybean grain are very variable properties, greatly influenced by genetic factors and the level of agronomy, as well as by environmental factors, namely air temperature and precipitation. Variability in oil and protein content among soybean genotypes (CV = 1.37%, CV = 2.95%) indicates the possibility to further increase the analyzed propertie
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
VARIJABILNOST KVALITATIVNIH SVOJSTAVA ZP SORTI SOJE
Snežana Mladenović Drinić, Slađana Žilić, Vesna Dragičević , Mirjana Srebrić,
Vesna Perić
Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
Cilj ovog rada je da se ispita varijabilnost kvalitativnih svojstava kod sedam ZP sorti soje. Sadržaj protein je varirao od 38,92 do 41,3% suve mase i sadržaj ulja od 20,92 do 22,64%. Bosa je imala najviši (41,3% s.m) a Lidija najniži sadržaj proteina (38,2 % s.m). Sorta Nena sa visokim sadržajem protiena imala je najniži sadržaj ulja, 20,92% s.m. Lana i Lidija su imale visok sadržaj ulja. Koncentrcija tripsin inhibitora je varirala od 13,2 (Laura) do 33,93 mg/g (Lidija). Genotip Lana sa niskim sadržajem tripsin inhibitora imao je nizak sadržaj fitina i visok sadržaj neorganskog fosfora. Sorta Bosa sa najvišim sadržajem proteina imala je najniži sadržaj fitina. Laura je imala značajno najvišu aktivnost lipoksigenaze a Nena značajno najnižu. Dobijeni podaci potvrđuju da postoji varijabilnost kvalitativnih svojstava u zavisnosti od genotipa.
VARIABILITY OF ZP SOYBEAN QUALITATIVE TRAIT
The objectives of this study were to observe the existence of variability for qualitative trait among seven ZP soybean genotypes. The protein content ranged from 38, 92 to 41, 3% of dry mater and oil content ranged from 20, 92 to 22, and 64%. Bosa have the highest (41, 3% d.m) and Lidija the lowest protein content (38, 2 % d.m). Variety Nena with high protein content has the lowest oil, 20, 92% d.m. Lana and Lidija have high oil content. The concentration of trypsin inhibitor ranged from 13, 2 (Laura) to 33, 93 mg/g (Lidija). Genotype Lana with low trypsin inhibitor content have low phytate and high Pi. The lowest phytate has genotype Bosa as well as the highest protein content. Laura had significantly the highest activity of lipoxygenase and Nena had significantly lowest lipoxygenase activity. Obtained data confirmed that variations exist among several qualitative parameters depending on the genotype considered.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
VARIRANJE OSOBINA BELOG SLEZA (Althaea officinalis L.)
Slobodan Dražić1, Slaven Prodanović2, Bojana Dimitrijević2, Dragana Krivokuća Đokić1
1Institut za proučavanje lekovitog bilja „dr Josif Pančić“, Beograd
2Poljoprivredni fakultet, Beograd
Analizirano je variranje važnijih osobina gajene populacije belog sleza „Vojvođanski“. Ispitivane su sledeće osobine biljaka u populaciji: visina stabla (cm), broj bočnih grana na stablu, dužina lista (cm), prinos svežeg korena po biljci (g) i broj bubrenja. Osobine populacije kvantitativno su izražene preko srednje vrednosti, standardne devijacije, koeficijenta varijacije, asimetrije (β1) i spljoštenosti (β2) krive normalne distribucije frekvancija. Konstatovano je značajno variranje osobina, a posebno prinosa korena i broja bočnih grana (CV = 58% i 57%). Distribucija frekvencija ispitivanih osobina uglavnom je bila asimetrična (β1 > 0) i spljoštena (β2 < 3) u odnosu na normalnu distribuciju.
VARIABILITY OF TRAITS IN MARSHMALLOW (Althaea officinalis L.)
Variability of traits in grown population of marshmallow “Vojvođanski” was analyzed. The following traits were studied: plant height (cm), number of branches per stalk, leaf length (cm), fresh root yield per plant (g) and number of swelling. The traits of the population were quantified over mean, standard deviation, coefficient of variations, asymmetry (β1) and kurtosis (β2) of the normal frequency distribution curve. Significant variations in traits was found, especially for the fresh root yield per plant and the number of branches per stalk (CV = 58% and 57%, respectively). The frequency distribution of observed traits was mainly asymmetric (β1 >0) and kurtosis (β2 < 3) in relation to the normal distribution.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
MORFOLOŠKA I FIZIOLOŠKA VARIJABILNOST URODA POPULACIJA BELOG BORA (Pinus sylvestris L.) U SRBIJI
Aleksandar Lučić1, Vasilije Isajev2, Ljubinko Rakonjac1, Vera Lavadinović1
1Institut za šumarstvo, Beograd
2Šumarski fakultet, Beograd
U radu su prikazani rezultati proučavanja morfološke i fiziološke varijabilnost uroda različitih populacija belog bora (Pinus sylvestris L.) u Srbiji. Analiza kvaliteta i unapređenje uroda belog bora je jedna od prioritenih aktivnosti u šumskom semenarstvu iz razloga što je ovaj četinar jedna od najčešćih vrsta koja se koristi u procesima pošumljavanja suvih, degradiranih i erozijom zahvaćenih sraništa, a sa klimatskim promena stavlja ga u grupu najznačajnijih vrsta za šumarstvo. Istraživanjem, čiji se deo rezultata redstavlja u radu, obuhvaćeno je sedam populacija belog bora ravnomerno raspređenih po ćitavom arealu ove vrste na teritoriji Republike Srbije. Analizirani su: oblik šišarica (širina i dužina), prosečan broj semenki po šišarici, koeficijent ekstrakcije, apsolutna masa semena, kao i klijavost semena u termostat klijalici. Rezultati sprovedenih analiza pokazuju postojanje značajnog opsega varijabilnosti za analizirane parametare uroda kako unutar tako i između proučavanih populacija belog bora. Nominalne vrednosti ispitivanih paramtera uroda su značajni za realizaciju namenske proizvodnje sadnog materijala belog bora u Srbiji.
MORPHOLOGICAL AND PHYSIOLOGICAL VARIABILITY OF YIELD
OF SCOTS PINE (Pinus sylvestris L.) POPULATIONS IN SERBIA
Morphological and physiological variability of yield of different Scots pine (Pinus sylvestris L.) populations was studied in Serbia. The analysis of Scots pine quality and yield improvement is one of the priority activities in forest seed production, because this conifer is one of the most frequent species used in the afforestation of dry, degraded and erosion attacked sites, and the climate changes classify it in the group of the most important species for forestry. The research, a part of which is presented in this paper, includes seven Scots pine populations uniformly distributed over the entire range of this species on the territory of the Republic of Serbia. The analysis includes: cone form (width and length), average number of seeds per cone, coefficient of extraction, absolute seed mass, and seed germination percentage in seed germinator thermostat. The study results show a significant scope of variability of the analysed yield parameters, both inter- and intra- Scots pine populations. The nominal values of the analysed yield parameters are significant for the realisation of specific-function production of Scots pine nursery stock in Serbia.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
OVAS – NAJKVALITETNIJE STRNO ŽITO
Novo Pržulj1, Vojislava Momčilović1, Nožinić Miloš2
1Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
2Poljoprivredni institut Republike Srpske
Zbog veće koncentracije dobro izbalansiranih proteinskih komponenti i većeg sadržaja masti u zrnu u odnosu na ostala žita, ovas se smatra najkvaltetnijim strnim žitom. U Srbiji ovas se prvenstveno koristi kao stočna hrana u konjarstvu i ovčarstvu. Ovsena slama je takođe kvalitetnija u odnosu slamu drugih žita i pogodna je za ishranu preživara i konja. U gajenju, komparativna prednost ovsa u odnosu na pšenicu i ječam je ta što bolje podnosi siromašnija i kisela zemljišta. Smanjenje upotrebe teglećih životinja, prvenstveno konja, u poljoprivredi i šumarstvu uticalo je na smanjenje površina pod ovom biljnom vrstom, na svega oko 40.000 ha. U Srbiji još uvek ne postoji razvijena svest o pozivnom uticaju ovsa na ljudsko zdravlje, tako da se i humanoj ishrani koriste male količine ovsa, uglavnom u obliku pahuljica. U Institutu za ratarstvo i povrtarstvo Novi Sad nakon skoro pedeset godina inoviran je program oplemenjivanja ovsa. Iz tog programa 2001. godine priznata je sorta jarog golozrnog ovsa Novosadski golozrni, 2008. jara sorta plevičastog ovsa Dunav i 2009. jara sorta plevičastog ovsa Vrbas. Sorta Novosadski golozrni sadrži 18-20% proteina i oko 8% masti u zrnu, a prinos je oko 20% niži u odnosu na plevičaste sorte. Sorte Dunav i Vrbas odlikuju se visokim i stabilnim prinosom i dobrom otpornošću na poleganje. Sorta Dunav posebno karakteriše visok kvalitet zrna, sa sadržajem proteina 16,2%, masti 4,7% i celuloze 9%.
OAT – THE BEST QUALITY SMALL GRAIN
Because it has a high concentration of well-balanced protein and a higher fat content of the grain than other cereals, the oat is considered to be the best quality small grain. In Serbia, oats are used primarily as feed for horses and sheep. Oat straw is also of better quality than the straw of other cereals and is suitable for feeding ruminants and horses. In terms of cultivation, oats have a comparative advantage over wheat and barley in that they are better able to withstand poorer and acidic soils. The decreasing use of draft animals (most notably horses) in agriculture and forestry has resulted in a decline in acreage planted to oats, on only about 40,000 ha. In Serbia, there is not yet enough awareness of the beneficial effects oats have on human health, so this crop is used in the human diet sparingly, mostly in the form of flakes. After a hiatus of nearly 50 years, the Institute of Field and Vegetable Crops in Novi Sad has recently resumed its oat breeding program and has since released several new varieties of this crop. These are Novosadski Golozrni, a spring cultivar of hulless oats registered in 2001; Dunav, a spring cultivar of hulled oat released in 2008; and Vrbas, a spring cultivar of hulled oat registered in 2009. The grains of Novosadski Golozrni are 18-20% protein and about 8% fat, but the yields are around 20% lower than those of the hulled varieties. Dunav and Vrbas produce high and consistent yields and have good resistance to lodging. Dunav in particular is characterized by high grain quality and is 16.2% protein, 4.7% fat, and 9% cellulose.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
PRIMENA MOLEKULARNIH MARKERA U OPLEMENJIVANJU I SEMENARSTVU PŠENICE U INSTITUTU ZA RATARSTVO I POVRTARSTVO U NOVOM SADU
Borislav Kobiljski, Ankica Kondić-Špika, Dragana Trkulja, Ljiljana Brbaklić
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Rad na implementaciji molekularnih markera u oplemenjivanju i semenarstvu pšenice u Institutu za ratarstvo i povrtarstvo u Novom Sadu je počeo 2001. godine. U predhodnom periodu aktivnosti su u potpunosti bile orijentisane primeni molekularnih metoda i dobijanju pouzdanih i korisnih informacija značajnih za značajno unapređenje efikasnosti i potencijala oplemenjivačkih programa na strnim žitima. Rad sa molekularnim markerima je obuhvatio korišćenje rezultata dobijenim molekularnim mapiranjem i validacijom kandidat gena i QTL-ova, i to u tri grupe genetičkog materijala. Prva validacija je realizovana molekularnom analizom ITMI i Savana/Renesansa mapirajućih populacija, druga analizom Genetičke kolekcije koju sačinjavaju genotipovi iz više od pedeset zemalja i treća koja obuhvata validaciju elitnog oplemenjivačkog materijala (linije i sorte). U domenu semenarstva pšenice završena je analiza genetičkih profila 186 sorti pšenice iz Srbije, korišćenjem istih markera koje je koristila Evropska unija pri utvrđivanju DNK profila 500 evropskih sorti pšenice. Takođe, molekularni markeri su primenjeni i za utvrđivanje genetičke čistoće linija i sorti koje se nalaze u semenarstvu. Po prvi put će domaćoj naučnoj javnosti biti prestavljen, u svetskim razmerama, potpuno novi koncept tzv. „Genome-wide“ asocijativne analize na strnim žitima, a koji je inicijalno definisan od strane istraživača Instituta za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad.
APPLICATION OF MOLECULAR MARKERS IN WHEAT BREEDING AND SEED PRODUCTION AT THE INSTITUTE OF FIELD AND VEGETABLE CROPS IN NOVI SAD
Work on implementation of molecular markers in wheat breeding and seed production at the Institute of Field and Vegetable Crops had started in 2001. In the recent period activities were fully orientated towards application of molecular methods in order to obtain valuable and suitable information of importance for further improvement of efficiency and potentials of small grain breeding programs. Work with molecular markers involved use of the results obtained by molecular mapping and validation candidate genes and QTLs, in three groups of genetic material. First validation have been realized using molecular analysis of the ITMI and Savannah/Renesansa mapping populations, second by evaluation of Genetic collection comprised of genotypes from more than fifty countries and third validation of elite breeding material (lines and cultivars). In seed production area, we have determined genetic profiles of 186 Serbian wheat cultivars, by using the very same set of markers used by European Union for determination of DNA profiles of 500 European wheat cultivars. Also, molecular markers were applied for evaluation of genetic purity of lines and cultivars which are in seed production process. For the first time, the completely new concept on world level, so called „Genome-wide“ association study on small grains will be presented to domestic scientific community, one which was initially defined by researchers from institute of Field and Vegetable Crops, Novi Sad.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UPOTREBA MIKROSATELITSKIH MARKERA U PRAĆENJU REKURENTNE SELEKCIJE TOKOM FORMIRANJA IZOGENIH LINIJA KOD SUNCOKRETA (Helianthus annuus L.)
Aleksandra Dimitrijević, Ivana Imerovski, Dragana Miladinović, Siniša Jocić,
Vladimir Miklič
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Izogene linije predstavljaju linije koje se međusobno razlikuju u veoma malom broju gena, te se smatraju genetički skoro identičnim. U ovom radu upotrebljeni su mikrosatelitski markeri u cilju praćenja završnih faza rekurentne selekcije. Odabrani set ORS prajmera je korišćen za poređenje specifičnih regiona DNK između linija majki (A i B), oca (R) i njihovog potomstva (A1-10 i B1-10) u F6 i F7 generaciji. Linija oca predstavlja donor gena otpornosti prema plamenjači, Pl6, dok ostale poželjne osobine se prenose sa linije majke na potomstvo. Prisustvo gena otpornosti prema plamenjači utvrđeno je upotrebom DNK-specifičnog prajmera, HAP3. Primećeno je povećanje nivoa sličnosti otpornih genotipova potomstva sa linijama majke u F7 u odnosu na F6 generaciju, pogotovu između linije majke B i odgovarajućeg potomstva. Takođe, u radu smo se osvrnuli na određivanje stepena srodnosti linija potomstva i roditeljskih linija.
USE OF MICROSATELITE MOLECULAR MARKERS IN TRACKING DEVELOPMENT OF ISOGENIC LINES DURING RECURENT SELECTION IN SUNFLOWER (Helianthus annuus L.)
Isogenic lines differ in a small number of genes and are considered genetically nearly identical. Finishing progenies of recurent selection were studied using microsatellite molecular markers. A specific set of ORS primers was used for comparison of DNA sequences between parental lines (mother – A and B, father - R) and their respective progenies (A1-10 and B1-10) during F6 and F7 generations of recurent selection. Father line represents donor line for downy mildew resistance gene, Pl6 gene. Mother lines are carriers of other desireable genes. The succesful transfer of downy mildew resistance gene from father line to progeny lines was proved by using DNA-specific primer, HAP3. The increased level of similarity of resistant genotypes of offspring with maternal lines in F7 compared to the F6 generation, especially the mother line B and the corresponding offspring has been observed. The determination of the degree of relatedness of parental lines and progeny lines was addressed, as well.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Mogućnosti primene RAPD markera u proceni DNK polimorfizma lucerke
Nevena Nagl1, Ivana Seccareccia2, Ksenija Taški-Ajduković1, Dragan Milić1,
Slobodan Katić1
1 Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
2 Prirodno matematički fakultet, Novi Sad
Lucerka je najznačajnija gajena biljka za životinjsku ishranu u umerenim klimatskim regionima, ali zbog njene složene genetske konstitucije postizanje značajnih napredaka u oplemenjivanju je veoma komplikovano. Sorte lucerke su sintetičke sorte koje se, usled alogamije i tetraploidije, karatkterišu veoma izraženim diverzitetom između indiviua unutar same sorte. Poznavanje stepena genetske varijabilnosti sorti i populacija sa poželjnim agronomskim svojstvima moglo bi biti značajno unapređeno upotrebom molekularne genetske analize. Stoga je cilj ovog rada bio ispitivanje mogućnosti RAPD markera da detektuju varijacije unutar populacije kod pet sorti lucerke različitog porekla. Deset pojedinačnih bljaka iz svake sorte je ispitivano na prisustvo monomorfnih i polimorfnih produkata reakcije, što je omogućilo odredjivanje nivoa homogenosti svake sorte.
Possibilities for use of RAPD markers in evaluation of DNA polymorphism in alfalfa
Although the alfalfa is the most important forage crop grown in the temperate regions, but despite its agronomical importance, breeding improvements are complicated by the high genetic complexity of this species. Cultivated alfalfa varieties are synthetic varieties that, due to allogamy and tetraploidy, have a high degree of genetic diversity among individual plants in populations. The knowledge of the extent of genomic variability in cultivars bearing desirable agronomic traits is an area that could benefit from molecular genetic analyses. Therefore, the aim of the present work was to evaluate the ability of RAPD markers to detect intra-population variation in five alfalfa varieties. Ten individual samples were taken from each variety and studied for presence of monomorphic and polymorphic bands, enabling the evaluation of homogenicity level in each variety.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Primena RAPD markera u detekciji DNK polimorfizma genotipova šećerne repe
Nevena Nagl1, Andrea Popović2, Ksenija Taški-Ajduković1, Lazar Kovačev1
1 Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
2 Prirodno matematički fakultet, Novi Sad
U programima marker asistirane selekcije, detekcija polimorfizma i razvoj pouzdanih markera vezanih za agronomski važna svojstva je od izuzetne važnosti. Cilj ovog rada je bio ispitivanje mogućnosti detekcije DNK polimorfizma između genotipova šećerne repe koji vode poreklo iz iste populacije i imaju zajedničkog roditelja. Analizirano je osam unapred odabranih RAPD prajmera na 18 genotipova repe, pri čemu je kao reakcije reakcija svakog prajmera dobijen određeni broj produkata reakcije. Nakon reakcije svih prajmera uočen je DNK polimorfizam PCR produkata, Najizrazitiji polimorfizzam je bio detektovan kod produkata reakcije sa prajmerom A04. Dobijeni rezultati ukazuju da se između genotipova šećerne repe koji su međusobno blisko srodni mogu detektovati DNK polimorfizmi primenom RAPD markera.
Application of RAPD markers in detection
of sugar beet DNA polymorphism
In marker assisted selection programs determination of genome polymorphism and development of markers linked to the genes of interest is of utmost importance. Therefore, the aim of this research was to determine if it is possible to detect DNA polymorphism in sugar beet genotypes that were deriving from same population and have a common parent. Eighteen genotypes were analyzed with eight previously selected RAPD primers, and as a result, certain RAPD profiles were obtained. DNA polymorphism was detected in reactions with all primers, especially with primer A04. The obtained results indicate that application of suitable RAPD primers can result in detection of DNA polymorphism, even between closely related genotypes.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
PRELIMINARNI REZULTATI VEZANI ZA UPOTREBU SSR MARKERA U IDENTIFIKACIJI OTPORNOSTI SUNCOKRETA PREMA VOLOVODU
(Orobanche cumana)
Ivana Imerovski, Aleksandra Dimitrijević, Dragana Miladinović, Siniša Jocić,
Vladimir Miklič
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Volovod je holoparazitska biljka koja uzrokuje značajne gubitke pri uzgoju suncokreta. Uporedo sa nastankom novih, otpornih genotipova, pojavljuju se i novi patotipovi parazita. Smatra se da je rezistencija na volovod obezbeđena Or genima, koji su ili alelni ili blisko vezani. U ovom istraživanju ispitivano je dvadeset genotipova suncokreta otpornih na različite rase volovoda (A-F). Kako bi se utvrdilo prisustvo Or gena korištena su četiri SSR markera (ORS 1036, ORS 1114, ORS1222, ORS1040), koji su prema dosadašnjim saznanjima ujedno i markeri najbliže vezani za Or lokus. Cilj rada je bio da se utvrdi da li markeri otkrivaju polimorfizam između genotipova, te se toga mogu koristiti za marker asistiranu selekciju (MAS).
PRELIMINARY RESULTS RELATED TO USE OF SSR MARKERS IN IDENTIFICATION OF RESISTANCE TO BROOMRAPE (Orobanche Cumana)
IN SUNFLOWER
Broomrape is a holoparasitic plant that causes severe looses in sunflower. Along with the development of new resistant genotypes, new pathotypes of the parasite emerge. Resistance to broomrape is considered to be conferred by the Or genes, that are either alelic or tightly linked. In this study, twenty sunflower genotypes with resistance to different broomrape races (A-F) were screened. Four SSR markers (ORS 1036, ORS 1114, ORS1222, ORS1040), which had been reported as the closest SSR markers linked to Or locus so far, were used to determine the presence of Or genes. The aim of this work was to find out if the markers reveal polymorphism between genotypes, and therefore could be used for marker assisted selection (MAS).
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
KARAKTERIZACIJA LOKALNIH POPULACIJA KUKURUZA
SSR MARKERIMA
Danijela Ristić, Dragana Ignjatović-Micić, Snežana Drinić Mladenović,
Violeta Anđelković, Marija Kostadinović
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd, Srbija
Adaptacija biljaka na različite stresove, kao i klimatske promene zavisi od postojeće genetičke varijabilnosti. Do sada je većina populacija okarakterisana na osnovu morfoloških osobina. Banka gena Instituta za kukuruz ima kolekciju lokalnih populacija, koje predstavljaju bogat izvor genetičke varijabilnosti i raznovrsnosti. Set od šest lokalnih populacija, koje pripadaju dvema različitim agroekološkim grupama (Prelazni izvedeni tvrdunci i Zubani kukuruznog pojasa SAD-a) i dve introdukovane lokalne populacije poreklom iz Kine i Gruzije analizirane su SSR markerima. Glavni cilj ovog rada bio je utvrđivanje genetičkog diverziteta i karakterizacija lokalnih populacija. Ukupan broj alela dobijenih sa 18 SSR markera iznosio je 95, a prosečan broj alela po lokusu 5.2. Genetička distanca izmedju analiziranih populacija izračunata je korišćenjem Modified Roger’s Distance, a pomoću UPGMA metode je urađena klaster analiza. Genetička distanca ispitivanih populacija se kretala između 0.27 i 0.65. Klaster analiza je grupisala sve tri populacije tvrdunaca u jedan klaster. Drugi klaster je obuhvatao populacije zubana zajedno sa introdukovanim populacijama. Pokazano je da bi se SSR metoda grupnog uzorka mogla koristiti u karkterizaciji i oceni genetičke distance populacija iz banke gena.
CHARACTERIZATION OF MAIZE (Zea mays L.) LOCAL POPULATIONS
BY SSR MARKERS
Plant adaptation to different stresses and climate changes is dependent upon existing genetic variability. Currently, most of populations are characterized by morphological traits. Maize Research Institute genebank maintains a collection of local populations, considered as a real source of genetic variability and diversity. Set of six local populations which belong to two agro-ecological groups (Drived flints and Dents type of USA Corn Belt dents ) and two introduced populations originating from China and Georgia, were assayed with SSR markers on bulked DNA samples. The main intention of this study is characterization and genetic diversity determination of local populations. Eighteen SSR markers revealed a total of 95 alleles, with average number of alleles 5,2. Genetic distance among populations was calculated by Modified Roger’s Distance and UPGMA method was used for cluster analysis. Genetic distances of analyzed populations ranged between 0.27 and 0.65. Cluster analysis grouped all three flint populations in one cluster. All dent populations fell into the second cluster, together with the introduced populations. SSR method of bulked samples showed that it could be used in characterization and genetic distance estimation of populations from gene bank.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
SELEKCIJA POMOĆU MOLEKULARNIH MARKERA U STVARANJU GENOTIPOVA KUKURUZA VISOKOG KVALITETA PROTEINA
Dragana Ignjatović-Micić, Ksenija Marković, Snežana Mladenović Drinić, Slađana Žilić, Goran Stanković
Institut za kukuruz Zemun Polje, Beograd
Hranjiva vrednost kukuruza je niska zbog nedostatka dve esencijalne aminokiseline –triptofana i lizina. Opaque2 mutacije mogu povećati sadržaj ovih aminokiselina skoro dva puta. Kukuruz visokog kvaliteta proteina – VKP je poboljšana opaque2 germplazma. Unutar sekvence opaque2 gena identifikovana su tri različita repetativna elementa. (SSR markera) – phi057, phi112 i umc1066. Pozicija ovih markera unutar gena omogućava direktnu selekciju opaque2 gena, odnosno efikasnu selekciju pomoću molekularnih markera – MAS. Pored opaque2, selekcija za visok kvalitet proteina uključuje i utvrđivanje sadržaja triptofana. Institut za kukuruz je započeo program selekcije pomoću molekularnih markera sa ciljem poboljšanja kvaliteta proteina dve standardne linije kukuruza. Donor poželjnih alela je VKP linija CML144. U ovom radu predstavljeni su rezultati SSR analize, zajedno sa sadržajem proteina, triptofana i indeksa kvaliteta genotipova BC1 generacije ukrštanja između standardnih linija i linije CML144. Phi057 i umc1066 markeri su uspešno identifikovali biljke heterozigotne za opaque2 gen. Pored rezultata SSR analiza, utvrđene vrednosti sadržaja proteina (do 13.83%) i triptofana (do 0.065%), kao i indeks kvaliteta (do 0.65), takođe omogućavaju nastavak selekcije pomoću molekularnih markera.
MARKER-ASSISTED SELECTION FOR QUALITY PROTEIN MAIZE
Nutritional value of maize is poor due to deficiency of two essential amino acids – tryptophan and lysine. Opaque2 mutations can nearly double the lysine and tryptophan content compared with the normal type. Quality protein maize - QPM is improved opaque2 germplasm. Within the opaque2 sequence three different internal repetitive elements (SSR markers) have been identified – phi057, phi112 and umc1066. The internal position of these markers enables direct selection for the opaque2 gene, i.e. enables effective marker assisted selection – MAS. Besides opaque2, breeding for QPM also involves tryptophan content evaluations. Maize Research Institute has started a marker assisted selection project on improvement of two standard lines for protein quality. Donor of the beneficial alleles is a QPM inbred line CML144. Herein, we present the results of SSR analysis, together with protein, tryptophan content and quality index evaluations on BC1 generation of the crosses between the standard lines and CML144. Phi057 and umc1066 markers successfully identified plants heterozygous for opaque2. Besides SSR results, protein (up to 13.83%) and tryptophan (up to 0.065%) content, as well as quality index analysis (up to 0.65), also showed values which enable further marker assisted selection.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
IDENTIFIKACIJA LOKUSA KOD KUKURUZA ZA PRINOS, PERIOD IZMEĐU METLIČENJA I SVILANJA I DROUGHT SCORE
Ana Nikolić1, Dragana Ignjatović-Micić1, Violeta Andjelković, Sofija Pekić2,
Vesna Lazić-Jančić1
1Institut za kukuruz Zemun Polje, Beograd
2Poljoprivredni fakultet, Beograd
Kukuruz je, posle pirinča, druga po osetljivosti kultura na sušu. Geografska i sezonska nepredvidljivost suše uticala je na povećanje značaja oplemenjivanja kukuruza na tolerantnost na sušu. U cilju dobijanja genotipova kukuruza tolerantnih na sušu, neophodno je ispitati genetičku osnovu i mapirati lokuse za kvantitativna svojstva (QTL) koja kontrolišu prinos i vezane agronomske osobine. Stošesnaest F3 familija ukrštanja DTP79xB73 korišćene su za fenotipsku analizu tri osobine: prinos, period izmedju metličenja i sivlanja (ASI), i drought score (DS). Fenotipske korelacije izmedju navedenih osobina, utvrđene primenom Pirsonovog koeficijenta, bile su visoke i značajne. Za identifikaciju QTL-ova korišćen je statistički program WinQTLCart, V 2-5 uz upotrebu postojeće genetičke mape. Broj, pozicija i efekat QTL-ova utvrđen je pomoću composite interval mapping. Identifikovano je ukupno 19 QTL-ova: pet za prinos, tri za ASI i 11 za DS. Procenat fenotipske varijabilnosti određen za identifikovane QTL-ove za sve tri osobine kretao se u opsegu od 26.1% do 89.33%.
IDENTIFICATION OF QTL FOR YIELD, ASI AND DROUGHT SCORE IN MAIZE
Maize is more susceptible to drought than all other cereals excluding rice. The unpredictability of drought, geographically and across seasons, has emphasized the importance of drought tolerance as a maize breeding objective. In order to develop maize varieties with drought tolerance, it is necessary to explore the genetic basis and map the quantitative trait loci (QTL) controlling the yield and associate agronomic traits. One hundred sixteen F3 families of DTP79xB73 cross were evaluated in the field for yield, drought score (DS) and anthesis-silking interval (ASI). Phenotypic correlations calculated using Pearson’s coefficient were high and significant. WinQTLCart version 2.5 was used for QTL identification using existing genetic linkage map. Number, position and effect of QTL for these tree traits were identified using composite interval mapping. A total of 19 QTL were identified: five for yield, three for ASI and 11 for DS. Percent of phenotypic variability determined for the identified QTL for all three traits was in the range from 26.1% to 89.33%.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
GENETIČKA KARAKTERIZACIJA DVE POPULACIJE ŠTIRA
( Amarantus retroflexus L.)
Snežana Mladenović Drinić, Danijela Ristić, Marija Kostadinović, Milena Simić,
Lidija Stefanović
Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
Dve populacije korovske vrste Amarantus retroflexus L. (štir), populacija 1 sa stablom pokrivenim retkim dlakama i populacija 2 sa izrazito maljavim stablom, sakupljeni sa proizvodnih površina Instituta za kukuruz su analizirani proteinskim i DNK markerima. Analizom proteinskog kompleksa, SDS PAGE, dobijeno je 18 proteinskih frakcija. Populacije su se razlikovale u 4 proteinske frakcije različite molekulske težine. Od 18 analiziranih RAPD prajmera, sa 8 nisu dobijeni produkti amplifikacije. Jedan prajmer je dao monomorfne trake a 9 polimorfne. Analizirane populacije imaju različit protienski i DNK profil. Na osnovu dobijenih rezultata može se zaključiti da SDS PAGE može da se korisiti za diskriminaciju populacija kao i da su DNK markeri korisni za identifikaciju genotipova sa atipičnom morfologijom.
GENETIC CHARACTERIZATION OF TWO
Amarantus retroflexus (L.) POPULATIONS
Two populations of the weed species Amaranthus retroflexus L., population 1 having stems covered in sparse hairs and population 2 with dense stem hairs, collected from arable land of the Maize Research Institute was analysed by protein and DNA markers. SDS PAGE revealed 18 protien fraction. Two population differ in 4 protien fraction. From 18 analysed RAPD markers eight did not amplified, 1gave monomorphic and 9 polymorphic fragments. Analyzed populations have different protien and DNA profile. Based on obtained results could be concluded that SDS-PAGE is a useful character for the population discrimination as well as that DNA markers could be useful for verifying the identity of genotypes with atypical morphology.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
POREĐENJE RAPD I SSR MARKERA ZA PROCENU GENETIČKE SLIČNOSTI
INBRED LINIJA KUKURUZA
Marija Kostadinović, Danijela Ristić, Dragana Ignjatović-Micić, Ana Nikolić,
Snežana Mladenović Drinić
Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
Podaci o genetičkom diverzitetu i srodstvu između linija važni su za selekciju roditelja, planiranje ukrštanja i svrstavanje linija u određene heterotične grupe Cilj rada je ispitivanje primenljivosti dve kategorije molekularnih markera, SSR- dominatnih i RAPD - kodominatnih markera u utvrđivanju genetičke sličnosti inbred linija kukuruza. 18 RAPD prajmera je dalo 42 fragmenta od kojih je 71% bilo polimorfno. Koeficijenti genetičke sličnosti su bili u opsegu od 0,44 (ZPL142 i ZPL 173) do 0,52 (ZPL 173 i ZPL 17), prosečno 0.6. Dvanaest SSR markera je dalo 30 fragmenata. Koefiicjenti genetičke sličnosti izračunati na osnovu SSR markera su bili od 0,45 (ZPL17 i ZPL 142, ZPL17 i ZPL 357) do 0,77 23 (ZPL 142 i ZPL 357), prosečno 0,4. Dendogrami dobijeni na osnovu RAPD i SSR markerima pokazali su slično grupisanje linija. Prvu grupu čine linije nesrodne a drugu linije srodne sa BSSS germplazmom. Izbor jednog ili drugog marker sistema za izračunavanje genetičke sličnosti zavisi od svojstava germplazme koja se ispituje i objekta analize.
COMPARASION OF RAPD AND SSR MARKERS FOR EVALUATION
OF MAIZE INBRED LINES GENETIC SIMILARITY
The objective of our study was to investigate the applicability of SSR and RAPD markers, in genetic diversity determination of maize inbred lines. Eighteen primers were used in the RAPD reactions, resulting in the amplification of 42 fragments, while 12 pairs of SSR primers resulted in 30 fragments. The genetic similarity calculated among all the possible pairs for the 6 maize lines ranged from 0,44 to 0,52 when obtained from the RAPD data, while those obtained from the microsatellite data ranged from 0,45 to 0,77. The dendrograms, constructed from each marker showed similar grouping. The first group encompasses inbreeds non- related to BSSS germplasm and the second group consists of inbreeds related to BSSS germplasm. The selection of one or other marker in genetic diversity studies depends on the characteristics of the material to be used and on the objectives of analysis.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
HARMONIZACIJA PROPISA U OBLASTI ISPITIVANJA SEMENA KAO PREDUSLOV UNAPREĐENJA PROMETA SEMENOM
Dragica Ivanović1, Milka Vujaković2, Jasmina Stojadinović1
1Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd,
2Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Prva državna stanica za kontrolu kvaliteta semena u Srbiji je osnovana 1898. godine, a primena međunarodnih pravila za uzorkovanje i ispitivanje semena (ISTA, International Seed Testing Association), od 1932. godine, samo godinu dana po njihovom usvajanju. Razvojem naučnih institucija za oplemenjivanje bilja u Srbiji 1960-ih godina, razvija se i semenarstvo, a seme postaje značajan izvozni proizvod od 1970-ih godina do danas. Naučne i tehnološke inovacije u oblasti oplemenjivanja bilja devedesetih godina 20. veka, unele su značajne promene u semenarstvu u svetu, a sorte postaju predmet zaštite intelektualne svojine oplemenjivača. Potreba za harmonizacijom propisa za ispitivanje semena, kao i propisa koji regulišu autorizaciju i licenciranje lica koja vrše uzorkovanje, kontrolu semenskih useva, i sl. oseća se naročito posle 2000-te godine. Važeći pravilnik o ispitivanju kvaliteta semena poljoprivrednog bilja (Sl. list br. 47/1987.) bio je usklađen sa tadašnjim ISTA pravilima. Od tada do danas ISTA pravila su pretrpela oko 15 izdanja, uvedene su nove oblasti ispitivanja kao i nove metode. Propisi u oblasti ispitivanja semena moraju se posmatrati kroz celokupnu harmonizaciju propisa u oblasti biljne proizvodnje i certifikacije proizvoda kako bi isto bilo spremno za međunarodno tržište.
HARMONISATION OF REGULATIONS WITHIN THE FIELD OF SEED TESTING AS A PREREQUISITE OF SEED TRADE FACILITATION
The first state seed testing station was established in Serbia in 1898, while the application of international seed sampling and testing rules (ISTA, International Seed Testing Association) was initiated in 1932, just a year upon their enforcement. The development of scientific institutions for plant breeding in Serbia during 1960s resulted in the development of seed production, whereby seed became a significant export product in 1970s and still is. The scientific and technological innovation within the filed of plant breeding in 1990s considerably contributed to changes in seed production in the world. Varieties became an object of the protection of the breeders' intellectual property. The need for harmonisation of seed testing regulations and conventions regulating authorisation and licensing of samplers, seed crop control and similar especially arose after 2000. Validated regulations on agricultural plant seed testing (Official Gazette issue 47/1987) were harmonised with then validated ISTA Rules. Since then, ISTA Rules have been altered 15 times - new tests and new methods were introduced. The regulations on seed testing have to be an integral part of the total harmonisation of regulations within plant production and product certification hence seed can be ready for the international market.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
PRIMENA OECD ŠEME ZA SERTIFIKACIJU ŠUMSKOG REPRODUKTIVNOG MATERIJALA U SRBIJI
Vladan Ivetić1, Vasilije Isajev1, Saša Orlović2, Ljiljana Sovilj2
1Univerzitet u Beogradu – Šumarski fakultet, Beograd
2Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede
Prijem Republike Srbije u OECD šemu za sertifikaciju šumskog reproduktivnog materijala u međunarodnom prometu je višestruko značajan za šumarstvo. U skladu sa preporukama evalucione komisije, čiji je zadatak bio da utvrdi stepen usklađenosti sistema sertifikacije šumskog reproduktivnog materijala u Republici Srbiji sa OECD šemom, u Srbiji su izvršene određene aktivnosti u cilju usklađivanja procedura u sertifikaciji i prometu šumskog reproduktivnog materijala. U radu su predstavljeni dosadašnji rezultati na izdvajanju regiona provenijencija ekonomski najznačajnijih vrsta šumskog drveća, kao i izmene u postupcima izdvajanja, priznavanja i korišćenja izvora semena. Uvođenje regiona provenijencija kao najnižeg stepena selekcije izvora semena, pre sveg omogućuje međunarodni promet, a zetim i povećava konkurentnost proizvoda šumskog semenarstva Srbije.
APPLICATION OF OECD CERTIFICATION SCHEMES FOR FOREST REPRODUCTIVE MATERIAL IN SERBIA
Admission of the Republic of Serbia in the OECD scheme for the certification of forest reproductive material in international trade, have multiple significance for Forestry. In accordance with the recommendations of the Evaluation Mission, whose task was to determine the degree of compliance of the certification system of forest reproductive material in the Republic of Serbia with the OECD scheme, in Serbia are carried out certain activities in order to harmonize the procedures of certification and trade of forest reproductive material. This paper presents the results on the establishing regions of provenances of the major economic forest trees species, as well as changes in the procedures of separation, the recognition and use of seed sources. The introduction of regions of provenances as the lowest level of selection of seed sources, primarily allows international trade, and increase competitiveness and seed production of forest products in Serbia.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ORGANSKO SEME – PROIZVODNJA I SERTIFIKACIJA NA OGLEDNOM POLJU INSTITUTA ˝TAMIŠ˝ PANČEVO
Vladan Ugrenović, Vladimir Filipović
PDS Institut ˝Tamiš˝, Pančevo, Srbija
Za organsku proizvodnju seme, rasad i sadni materijal moraju da potiču iz sertifikovane organske biljne proizvodnje (˝Sl. glasnik SRJ˝, br. 51/2002). Početkom 2009. godine na oglednom polju Instituta „Tamiš“ zasnovano je demo-polje po metodama organske proizvodnje. Zasnivanje demo-polja i proizvodnja semena obavljeni su prema metodama koje propisuje važeći Zakon o organskoj proizvodnji i organskim proizvodima i prateći Pravilnik (˝Sl. glasnik RS˝, br. 62/2006; Sl. glasnik SRJ˝, br. 51/2002). U prvoj godini perioda konverzije zasnovana je semenska proizvodnja soje (Glycine max L.) Merrill). Proizvodnja organskog semena podleže dvostrukoj kontroli i izdavanju dva sertifikata. Zasnovana proizvodnja, prijavljena je Ministarstvu poljoprivrede, kao semenski usev prema važećem Zakonu o semenu („SL. glasnik RS“ br. 45/2006). Semenski usev, prijavljen je takođe i ovlašćenoj kontrolnoj organizaciji za kontrolu i sertifikaciju. Izvršeni su svi potrebni stručni pregledi useva i u procesu dorade semena. Proizvodnja semena uspešno je privedena kraju i dobijeno je seme tri sorte soje iz organske proizvodnje sa statusom iz prve godine perioda konverzije. Naročito ističemo dobijeno seme soje, sorta ˝Domaća crna˝ koja po svojim osobinama predstavlja interesantan selekcioni materijal za organsku proizvodnju.
ORGANIC SEED – THE PRODUCTION AND THE CERTIFICATION IN THE EXPERIMENTAL FIELD OF THE “TAMIŠ“ INSTITUTE, PANČEVO
The seed, the replanation and the planting material used in organic production, have to originate from a certified organic plant production (“The Official Register of the Federal Republic of Yugoslavia“, number 51/2002). In the begining of 2009, in the experimental field of the “Tamiš“ Institute, there was established a demo-field according to the methods of organic production. A demo-field establishing process and a seed production were prepared according to the current Law on Organic Production and Organic Products and its accompanying regulations (“The Official Register of the Republic of Serbia“, number 62/2006; “The Official Register of the Federal Republic of Yugoslavia“, number 51/2002). During the first year of conversion period was established the seed production of soybean (Glycine max L. Merrill). Production of organic seed is submitted to double check, and requires issuing two certificates. According to the current Law on Seed (“The Official Register of the Republic of Serbia“, number 45/2006), the established production of soybean was reported as a seed crop to the Ministry of Agriculture, as well as to an authorized organization for control and certification. All the necessary professional crop checking was performed during the seed processing. The seed production was successfully ended and resulted in acquiring the seed of the three soybean types organically produced, with the status of the first year conversion period. We specially emphasize a soybean seed type named “Domestic Black”, which, for its characteristics, represents very interesting selection material for organic production.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
REGISTAR SEMENSKIH OBJEKATA U JP „SRBIJAŠUME“
Vladan Ivetić1, Vasilije Isajev1, Predrag Aleksić2, Radivoje Ćirlić2
1Šumarski fakultet, Beograd
2ЈP „Srbijašume“, Beograd
Javno preduzeće za gazdovanje šumama „Srbijašume”, gazduje sa 917.000 ha šuma, u okviru kojih je izdvojeno 106 semenskih objekata, ukupne površine 509,33 ha, odnosno 379,21 ha redukovane površine. Od ukupnog broja registrovanih semenskih objekata, 45 su objekti četinarskih vrsta, koji zauzimaju 328,87 ha ukupne, odnosno 233,78 ha redukovane površine. Pored toga, registrovan je i 61 semenski objekat lišćarskih vrsta, ukupne površine od 179,46 ha, odnosno 145,43 ha redukovane površine. U sklopu reorganizacije proizvodnje šumskog semena u ЈP „Srbijašume“, izrađen je registar semenskih objekata. Ovaj registar sardži sve podatke potrebne za korišćenje ovih objekata, kao i za donošenje odluka i njihovom eventualnom brisanju iz registra ili potrebi za kandidovanjem novih. Korišćenje ove baze podataka u okviru geografskog informacionog sistema omogućuje vizualizaciju rasporeda semenskih objekata, kao i brzo i jednostavno pronalaženje odgovarajućeg izvora semena za ciljno stanište pošumljavanja.
THE REGISTRY OF SEED SOURCES IN PE
"SRBIJAŠUME"
Public Enterprise for Forest Management "Srbijašume", manage with 917,000 ha of forests, in which the 106 seed sources has been allocated, with total area of 509.33 hectares and 379.21 hectares of reduced area. Of the total number of registered seed sources, 45 are of conifer species, which occupy 328.87 hectares of the total, and reduced area of 233.78 hectares. In addition, 61 seed sources of broadleaved species are registered, with the total area of 179.46 hectares and 145.43 hectares of reduced area. As part of the reorganization of forest seed production in PE "Srbijašume", the registry of seed objects was made. This registry contains all the information needed to use these facilities, as well as important information’s for decisions making about their possible removal from the registry or the need to nominate new objects. Use this database to the geographic information system allows visualization seed distribution facilities, as well as quickly and easily finding of the appropriate seed source for planting on target site.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
EFEKAT RAZLIČITIH FAZA DORADE I PRIMENE METALNOG PRAHA U KOMBINACIJI SA ULJEM I VODOM NA ČISTOĆU SEMENA LUCERKE
Đorđe Filipović1, Lana Đukanović2, Dejan Martinović1, Aleksandar Dević1,
Ivana Vrhovac3
1Agroseme AD, Sremska Mitrovica
2 Laboratorija za ispitivanje semena „Sirmium-Seme“, Sremska Mitrovica
3Agroseme Invest, Sremska Mitrovica
Ispitivana je čistoća semena lucerke od momenta prijema na doradni centar pa preko svih faza dorade (selektor, dekuskutor) sa prisustvom svih primesa (organskog i neorganskog porekla i sa determinacijom semena svih prisutnih korovskih vrsta). Utvrđen je efekat korišćenja metalnog praha u kombinaciji sa vodom i u kombinaciji sa vodom i uljem pri izdvajanju semena korova, prvenstveno semena Cuscuta sp. Ispitivanja su obavljena na semenu lucerke koje je proizvedeno na istoj lokaciji u 2009. godini. Rezultati pokazuju da je svaka faza dorade doprinela povećanju čistoće semena kao i koja kombinacija metalnog praha je doprinela boljem odstranjivanju korova iz partije semena.Naturalni semenski materijal je primljen sa puno primesa što je otežalo doradu. Selektriranjem je izbačeno najviše primesa dok su karantinski korovi potpuno ili delimično izbačeni pomoću dekuskutora u zavisnosti od efekta korišćenja metalnog praha u kombinaciji sa vodom ili u kombinaciji sa vodom i uljem.
THE EFFECT OF DIFFERENT STAGES OF PROCESSING AND APPLICATION OF METAL POWDERS IN COMBINATION WITH OIL AND WATER
TO CLEAN ALFALFA
Examined the purity of alfalfa from the moment of receiving the processing center and through all stages of processing (air-screen cleaner, magnet machine) with the presence of impurity (organic and inorganic origin and the determination of seeds of all weed species present). Determined the effect of using metal powder combined with water in combination with water and oil in the separation of weed seeds, particularly seeds Cuscuta sp. The tests were conducted on alfalfa seed that is produced in the same location in 2009. year. The results show that each stage of processing contributed to the increase of seed purity and the combination of metal powder has contributed to a better removing weed seed from the lot. Natural seed was received with a lot of impurities, which made it difficult to process. Air-screen cleaning has dropped while most impurities quarantine weeds completely or partially removed by magnet machine depending on the effect of using metal powder combined with water or in combination with water and oil
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
MODERNIZACIJA ZP SISTEMA PROIZVODNJE, SUŠENJA, DORADE I PAKOVANJA
Milovan Pavlov, Mioljub Mišović, Rade Dabetić, Živorad Videnović
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
Da bi sistem proizvodnje, sušenja, dorade i pakovanja semena kukuruza bio efikasan i kvalitetan, neophodno je da se stalno uvode savremene metode rada. U svim ovim celinama nastala su značajna unapređenja u poslednjih 10 godina. Neke od takvih promena uveli smo u ZP sistem. Ovakva izmene neophodne su iz dva osnovna razloga. Najpre, one su racionalne a osim toga, tako se obezbeđuje bolji kvalitet semena. U proizvodnji semena uvedeni su savremeniji postupci u setvi, đubrenju, upotrebi herbicida, kontroli atipičnih biljaka, uklanjanju metlica, korišćenju CMS muške sterilnosti, berbi i dokomušavanju. Za tehnološka unapređenja u sistemu sušenja, dorade i pakovanja semena potrebne su velike investicije. Moderni kompjuterski sistem danas je potreban za pravilnu i racionalnu kontrolu sušenja i dorade semena. Takva ulaganja su neophodna, da bi kvalitet semena i pakovanja bio na potrebnom nivou, kako to rade i vodeće svetske kompanje. Savremena paletizacija uvrećenog semena obezbeđuje stabilnost paleta pri skaldištenju. Osim toga, ona je bitna i zbog toga da u toku transporta kamionima na udaljenosti od 1500 do 2500km, ne dođe do cepanja vreća i nepotrebnog rastura semena. Cilj ovog rada je da se ukaže na elemente modernizacije ZP sistema proizvodnje, sušenja, dorade i pakovanja semena kukuruza, koji je uveden u celokupnoj proizvodnji ZP semena, i na Centru za doradu semena u Zemun Polju.
INNOVATION OF THE ZP SYSTEM ON MAIZE SEED PRODUCTION; DRYING; PROCESSING AND PACKING
In order to have an efficient and high-quality system of maize seed production, drying, processing and packing it is necessary to permanently introduce contemporary methods. During the last 10 years, significant improvements have been done within each of these segments. Some of these changes were introduced into the ZP system. These changes are necessary because they are rational and they also provide higher quality of seed. Up to date procedures have been introduced into seed production in the process of sowing, fertilisation, herbicide application, control of off-type plants, detasseling, the application of cytoplasmic male sterility (cms), harvest and completion of husking. Great inputs are necessary for the technological improvement of the system of seed drying, processing and packing. These investments are required in order to obtain and maintain quality of seed production and packing as in a case of leading world companies. Modern palleting of bagged material provides stability of pallets in storehouses. Moreover, it is essential because of lorry transport to destinations from 1,500 to 2,500 km as it stops tearing of bags and unnecessary wastage of seeds. The aim of the present study was to point out to elements of innovation of the ZP system of maize seed production, drying, processing and packing, which was introduced in the overall ZP seed production at the Seed processing plant at Zemun Polje.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
SEME I SEMENARSTVO U KNIJZI DR ĐORĐA RADIĆA
„GAJENJE POLJSKIH USEVA “ IZ 1870. GODINE
Vladimir Sabadoš, Gordana Forgić
PSS „Sombor“ doo Sombor
Knjiga „Gajenje poljskih useva“ dr Đorđa Radića, prvog doktora poljoprivrednih nauka u Srbiji, izdata je daleke 1870. godine, a reprint ove knjige objavljen je 2009. godine u izdanju Poljoprivredne stručne službe „Sombor“ Sombor i Gradske biblioteke „Karlo Bijelicki“, takođe iz Sombora koja je sačuvala originalan primerak knjige iz 1870. godine. Pisac dr Đorđe Radić u prvom delu knjige govori o zemljištu, pojedinim agrotehničkim merama i uticaju faktora spoljne sredine na biljke. U posebnom delu knjige, autor opisuje posebne vrste, ukupno 26. Pri tome najviše prostora dato je pravim žitima posebno hlebnom žitu pšenice. Za svaku biljnu vrstu predstavljeni su: način upotrebe, morfološki opis, uslovi gajenja, zahtevi prema zemljištu i najbolji način za dobijanje dobrog prinosa i kvaliteta. Posebno je fascinantno poglavlje o semenu, setvi i žetvi, kako odabrati pravo seme, koliko godina se može sačuvati klijavost, kako se ona u ono vreme ispitivala, koliko je značajno menjati seme sa proizvođačem iz drugih krajeva i dr. Mnoga od ovih pravila se i danas poštuju, a mnoga iskustva navedena u ovoj knjizi mogla bi se i dalje primenjivati.
SEED AND SEED BREEDING IN DR: ĐORĐE RADOĆ BOOK
„CULTIVATION OF FIELD CROPS“ FROM 1870. YEAR
Book „Cultivation of field crops“ writen by dr. Đorđe Radić, first doctor of agocultural science from Serbia, was published in 1870. year, and printed again in 2009.year, publisher was PSS „Sombor“ and City library „Karlo Bijelicki“, from Sombor was kept original copy of book from 1870.year. Writer dr. Đorđe Radić in first part of book is writing about land, agronomic practices and influence of enviromental factors to cultivated plants. In special part of book author was describing 26 different species. The most pages in book are about small grains, specially wheat. For all plant species there is: ways of using, description of morphology, growing conditions, land demands, and best ways to get good yield and quality. Specially fascinanted is part about seed, sowing and harvest, how to choose good seed, how many years is possible to keep germination, how it was tested in that time, how is important to change seed with producer from other region, etc. Many of this rules are respected in present time, and many experiences from this book can be used even today and in future.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
DEBALANS MINERALNE ISHRANE KAO FAKTOR OGRANIČENJA PRINOSA SJEMENSKOG KUKURUZA U ISTOČNOJ HRVATSKOJ
Vlado Kovačević1, Domagoj Šimić2, Zdenko Lončarić1, Ivan Brkić2
1Poljoprivredni fakultet Sveučilišta J. J. Strossmayera, Osijek, Republika Hrvatska
2Poljoprivredni institut, Osijek, Republika Hrvatska
Istočna Hrvatska je naše glavno uzgojno područje kukuruza, jer se na 22% državnog teritorija nalazi blizu 50% ukupne površine pod kukuruzom u Hrvatskoj. Također, ova regija ima tradiciju uzgoja sjemenskog kukuruza, osobito na parcelama bivših poljoprivrednih kombinata i većina površina pod sjemenskim kukuruzom se nalazi u istočnoj Hrvatskoj. Tijekom posljednjih tridesetak godina evidentirani su tri tipa poremećaja rasta u ranom porastu sjemenskog i merkantilnog kukuruza s manifestiranim simptomima nedostatka cinka (uglavnom na karbonatnim tlima istočno od Vukovara), nedostatkom kalija (hidromorfna neutralna do alkalna tla županske, brodske i novogradiške Posavine), te nedostatkom fosfora (kisela tla, uglavnom u zapadnom dijelu regije). U razdoblju 1991-1993. postavljeno je 16 gnojidbenih pokusa u sjemenskom kukuruzu (standardna gnojidba, predsjetvena gnojidba s 13 kg Zn/ha u sulfatnom obliku; pojačana gnojidba s 625 kg/ha NPK 8:26:26). Kukuruz je u četiri pokusa signifikantno reagirao na gnojidbu cinkom povećanjem prinosa, u jednome pokusu je reakcija na cink bila negativna, u tri pokusa je reagirao na obje varijante gnojidbe, a u dva pokusa se najboljom pokazala NPK gnojidba. U šest pokusa ostvareni su slični prinosi naturalnog sjemena kukuruza.
NUTRITIONAL UNBALANES AS A FACTOR LIMITING YIELDS OF SEED-MAIZE IN THE EASTERN CROATIA
The eastern Croatia is main maize growing area of the country. This region covering about 22 % of the state territory and participating in maize harvested area of the country close to 50%. Also, this region has tradition of seed-maize growing, especilaly on the areas of former state farms and majority of seed-maize growing areas are situtated in this region. In the last 30-year period has been registred three types of growth retardation of both seed-maize and mercantile maize crops as follows: manifestation of the signs of zinc (mainly on calcaric soils situated eastern from Vukovar) deficiency, potassium (hydromorphic neutral to alkaline soils of Sava lovland area) deficiency and phosphorus (P) deficiency (mainly acid soils positioned in the western part of teh region). In the 1991-1993 period total 16 filed trials were conducted in seed-maize crops (ordinary fertilization; incorporation in soil 13 kg Zn/ha in sulphate form; additional fertilization with 625 kg/ha NPK8:26:26). Maize responded by significant increases of natural seed yields as follows: response to Zn in four trials; both Zn and NPK responses in three trials; response to NPK in two trials; negative response to Zn in one trial and non-significant response in six trials.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
PRINOS ZRNA I KOMPONENTE KVALITETA OZIMOG DVOREDOG JEČMA
Milomirka Madić1, Aleksandar Paunović1, Desimir Knežević2, Dragan Đurović1, Veselinka Zečević3
1Agronomski fakultet, Čačak
2Poljoprivredni fakultet, Zubin Potok
3Fakultet za biofarming,, Bačka Topola
Za ispitivanje prinisa i komponenti kvaliteta (masa 1 000 zrna, energija klijanja, sadržaj proteina i sadržaj ekstrakta u zrnu) analizirano je 6 ozimih sorti dvoredog ječma, Premijum, Jagodinac, Rekord, NS-331, Kristal i NS-293. Uporedna sortna ispitivanja obavljena su u trogodišnjem periodu (2004-2007) na oglednom polju Centra za strna žita u Kragujevcu. Za obradu podataka primenjena je dvofaktorijalna analiza varijanse, a za testiranje značajnosti razlika pojedinačnih sredina primenjen je LSD test. Sorte su se značajno razlikovale u visini prinosa, masi 1000 zrna i energiji klijanja, dok u sadržaju proteina i sadržaju ekstrakta nije bilo značajnih razlika. Najveći prinos imala je sorta Rekord, a najmanji Premijum. Na visinu prinosa, masu 1 000 zrna i energiju klijanja značajno su uticali uslovi uspevanja (godina), kao i interakcija genotip godina. Sorte Premijum, Jagodinac, Kristal i Rekord u prvoj godini ispitivanja ispoljavaju značajno manju masu zrna u odnosu na NS-293, dok u drugoj i trećoj godini ispoljavaju tendenciju ka povećanju mase 1 000 zrna.
GRAIN YIELD AND QUALITY COMPONENTS OF TWO-ROW WINTER BARLEY
Grain yield and quality components (thousand-grain weight, germination energy, protein content and extract content) were evaluated in six two-row winter barley cultivars, including Premium, Jagodinac, Record, NS-331, Crystal and NS-293. Comparative studies were conducted over a period of three years (2004-2007) on a trial field at the Small Grain Research Centre, Kragujevac. A two-factor analysis of variance was used to assess the data obtained. Testing of the significance of differences between individual means was performed by an LSD test. The cultivars showed significant differences in grain yield, thousand-grain weight and germination energy, and no substantial differences in protein and extract contents. Grain yield was highest in cv. Record and lowest in cv. Premium. Grain yield, thousand-grain weight and germination energy were substantially affected by growing conditions (year) as well as by the genotype-year interaction. The cultivars Premium, Jagodinac, Crystal and Record produced a significantly lower grain weight in the first year as compared to cv. NS-293. Moreover, they showed a tendency to increase their thousand-grain weight in the second and third years.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
POVEĆANJE PRINOSA SEMENA STRNIH ŽITA NA KISELIM ZEMLJIŠTIMA PRIMENOM HEMIJSKIH MERA POPRAVKE
Miodrag Jelić1, Desimir Knežević1, Saša Stanković2, Paunović Aleksandar3,
Milan Biberdžić1
1Poljoprivredni fakultet, Zubin Potok
2Centar za poljoprivredna i tehnološka istraživanja, Zaječar
3Agronomski fakultet, Čačak
Strna žita pripadaju grupi veoma važnih gajenih biljaka u našoj zemlji. Obzirom da se proizvodnja strnih žita u Republici Srbiji odvija na površini od oko 1.200.000 ha obezbeđenje dovoljnih količina kvalitetnog semena za njihovu setvu je od velikog značaja. Na zemljištima kisele reakcije zbog nepovoljnog režima ishrane teško je ostvariti prinos i kvalitet semena koji će zadovoljiti standarde semenskog kvaliteta, kao i principe produktivnosti i ekonomičnosti njihove proizvodnje. U radu se iznose podaci vezani za pozitivne efekte primene pedomeliorativnih mera (kalcizacije, humizacije i fosfatizacije) u povećanju proizvodnje semena strnih žita, na kiselim zemljištima Centralne Srbije. Ispitivanjima sprovedenim na kiselim zemljištima (Pseudoglej i kiseli Vertisol) u dva lokaliteta (Kraljevo i Zaječar) primenom hemijskih melioracija zemljišta ostvareno je značajno povećanje prinosa semena i njegovog kvaliteta. Prinos pšenice je povećan prosečno za 11-20%, ječma 30-50% a tritikalea 11-15%. Takođe je, kod svih ispitivanih genotipova podizanjem nivoa plodnosti kiselih zemljišta primenom hemijskih mera popravke značajno povećana krupnoća zrna i njegova hektolitarska masa.
SEED YIELD INCREASES IN SMALL GRAINS GROWN ON ACID SOILS AS INDUCED BY THE USE OF CHEMICAL AMENDMENT MEASURES
Small grains are among major crops grown in Serbia. In view of the fact that small grain crops cover an area of about 1,200,000 ha in the Republic of Serbia, the supply of sufficient amounts of high-quality seeds used for sowing purposes is an issue of great importance. Being unfavourable in terms of nutrient regime, acid soils generally cannot produce seed yields and quality that will meet seed quality standards and conform to the principles of productivity and cost-effectiveness of seed production. This study provides findings on the positive effect of soil amendment measures (liming, humification and phosphorus fertilisation) in increasing the seed yields of small grains grown on acid soils in Central Serbia. The use of chemical amendments on acid soils (Pseudogley and acid Vertisol) at two sites (Kraljevo andk,ol Zaječar) resulted in significant enhancement of both seed yield and seed quality. An average yield increase of 11-20%, 30-50% and 11-15% was obtained in wheat, barley and triticale, respectively. Moreover, the improvement of acid soil fertility as induced by the chemical amendment measures employed led to a substantial increase in both grain size and hectolitre weight in all the genotypes tested.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UTICAJ AGROEKOLOŠKIH USLOVA NA KLIJAVOST I MASU
1000 SEMENA SOJE
Božana Panić-Grba, Vladimir Sabadoš, Smiljka Mojsović
Poljoprivredna stručna služba, Sombor
Agroekološki uslovi nesporno značajno utiču na kvalitet semena soje. Padavine i visina temperatura u pojedinim fazama razvića soje su od presudnog značaja na masu 1000 semena i klijavost.Ogled je vršen na dorađenim uzorcima tri sorte semena soje, koje pripadaju različitim grupama zrenja ( 0,I,II ), praćene kroz vegetacioni period 2007, 2008 i 2009.god. Poređenjem rezultata u godinama sa relativno dobrim agrouslovima i onih sa stresnim, uočen je velik negativan uticaj ekstremnih temperatura i neravnomernosti padavina od perioda nicanja do žetve ( sa posebnim uticajem na povećanje procenta nenormalnih klijanaca ).
INFLUENCE OF AGROECOLOGICAL CONDITIONES ON GERMINATION AND MASS OF 1000 SOY SEEDS
Agroecological conditions indisputably significaut have influence on the quality of soy seeds.Precipitation and temperatures in some stages devellopment of soy are from crucial importance on mass of 1000 seeds and gramination. Experiment is performed on work out samples of three varieties of soy seeds, which belong to different groups of ripening (0, I, II), followed through vegetation period of 2007, 2008 and 2009 year. Comparation of results in years with relative good agricultural conditiones and those with stress conditiones, observed is big negative influence of extreme temperatures and unequallies of precipitation from period of emergence to period of harvesting (with special influence on increase percent of abnormal germs).
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ŽIVOTNA SPOSOBNOST SEMENA KRMNE GALEGE
(Galega orientalis LAM)
Lana Đukanović1, Sunčica Medić2, Batrić Radenović3, Rade Stanisavljević4
1Laboratorija za ispitivanje semena „Sirmium-Seme“, Sremska Mitrovica
2PDS Institut „Tamiš“, Pančevo
3Seme, Beograd
4Institut za krmno bilje, Kruševac
Pod životnom sposobnošću semena podrazumeva se mogućnost obrazovanja nove biljke kako u povoljnim tako i u nepovoljnim vremenskim uslovima. Životnu sposobnost semena određuju uslovi čuvanja (temperatura i relativna vlažnost vazduha), sadržaj vlage u semenu i pripadnost botaničkoj vrsti. Ispitivali smo životnu sposobnost semena sorte „YU-MARGARITA“ RB-MAG 1/97, koje je proizvedeno u periodu od 1994 do 2002. godine. Ispitivanja su obavljena u godini proizvodnje a potom u 2006. i 2010. godini. Seme je do 2006. godine čuvano u nekontrolisanim uslovima, a zatim u kontrolisanim uslovima (temperatura 18oC i RV 60%). Dobijeni rezultati ukazuju na dobru životnu sposobnost semena iz svih godina proizvodnje na osnovu energije klijanja i ukupne klijavosti. Seme galege svoju životnu sposobnost zadržava više desetina godina jer ima zbijen semenski omotač koji sporije prima vodu i vazduh iz okolne sredine. U takvom semenu se sporije odvijaju fiziološki procesi a samim tim dolazi i do sporije razgradnje rezervnih materija. Seme galege duže zadržava životnu sposobnost ukoliko je uskladišteno sa većom vrednošću početne klijavosti i ukoliko se čuva na temperaturi 0oC i RV 5-10%.
VIABILITY OF FORAGE SEED GALEGA (Galega orientalis LAM)
The viability of seeds means possibility of growthing new plants in favorable and in unfovarable conditions. Viability of seed determine storage conditions (temperature and relative humidity), moisture content and the type of botanical origin. We exemined the viability of seed varieties „YU-MARGARITA“ RB-MAG 1/97, that is produced in the period from 1994. to 2002. year. The tests were conducted in the year of production and in 2006. and 2010. year. Until 2006. seeds were kept in uncontrolled conditions and then in controled conditions (temperature 18oC and RV 60%). The results indicate good viability of seeds from all the year of production on the germination and total germination. Seed of galega keep its viability for several decades wich slowly receiving water and air from the surrounding enviroment. In this seed is going slower physiological processes and therefore comes back to a slower degradation substances. Seeds galegae longer retain viability if stored with a higher value of initial germination and if kept at temperature 0oC and RV 5-10%.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UTICAJ KALIBRACIJE SEMENA KUKURUZA NA KVALITET KLIJANACA
Slobodanka Sredjojević1, Lana Đukanović2, Anika Nišavić1, Danica Đukanović3, Vesna Dragičević1
1 Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
2 Laboratorija za ispitivanje semena „Sirmium seme“ DOO, Sremska Mitrovica
3 Poljoprivredni fakultet, Beograd
Ispitivan je kvalitet biljaka iz semena kukuruza ZPSC 105 kalibriranig na okruglo i pljosnato, srednje i sitne krupnoce, gajenog 15 dana u dest. vodi i mineralnom rastvoru. Koeficijent konverzije (Cc) hidrolize u biosintezu je najveći za srednje pljosnato seme u oba medijuma (1.66 i 1.18). Pseudo-specificna gustina (d), korena u vodi je niža kod biljaka iz okruglog semena (47.5 μmolmg-1, prosek) ali je iz pljosnatog semena veća (59.2 i 54.4 μmolmg-1) prema proseku (50.4 μmolmg-1). Voda, kao medijum je u korenu povećala prosečnu koncentraciju (161 gL-1), a u izdanku snizila (138 gL-1), dok je mineralni medijum je snizio, više u korenu (80 gL-1) nego u izdanku (107 gL-1). Kumulativna, potencijalna, Gibbs-ova energija u biljkama, dobijena hidrolizom, biosintezom i apsorbovanom vodom, povezana je sa geometrijom semena i medijumom. Biljke iz najsitnijeg, pljosnatog, semena imaju veću energiju (-398 Jmol-1unit-1) nego iz najkrupnijeg, okruglog (-390.2 Jmol-1unit-1). Energija sitnog okruglog semena je najniža: -315 Jmol-1unit-1, a srednjeg pljosnatog najviša: -407 Jmol-1unit-1, dajući razliku potencijala u nepovoljnim uslovima, dok ga mineralni medijum povećava i ujednačava (-440 Jmol-1unitl-1 do
-466 Jmol-1unit-1; razlika 26 J). Primenjeno ispitivanje kvaliteta semena je jednostavno i jeftino.
The INFLENCE OF MAIZE calibrated seeds ON seedlings′ quality
The ZPSC 105 maize hybrid seeds, calibrated in round and flat form, large and small each are grown 15 days on water and mineral solution. The coefficient of conversion (Cc) of hydrolyses in biosyntheses is largest for large flat seed in both media (1.66 and 1.18). The pseudo specific density (d) of root, grown on water is lower for large and small round seeds (for both 47.5 μmol mg-1), but elevated in flat seeds at 59.2 and 54.4 μmolg-1, compared to average (50.4 μmolmg-1). Then, water elevates average concentration in roots (161 gL-1) and lowers it in shoots (138 gL-1); while, mineral solution lowers concentration, more in root (80 gL-1), then in shoot (107 gL-1). The cumulative, Gibbs′ free energy of seedlings, based on hydrolyses, biosynthesis and inputted water is concerned by seed geometry and growing mediums. So, plant from smallest seed - flat has higher energy (-398 Jmol-1pt-1), than plant from largest seed - round (-390.2 Jmol-1pt-1). Thus, small round seed with -315 Jmol-1pt-1 has the lowest, but the large flat seed with -407 Jmol-1pt-1 has the highest potential in unfavourable condition. Despite, mineral medium elevates potential, free energy (-440 Jmol -1pl-1 to -466 Jmol-1pl-1) with difference of 26 J. This is universal simple and cheap testing of seed quality.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
VARIJABILNOST I KORELACIJE OSOBINA SEMENA DOMAĆE PŠENICE SORTE KG-56 PROIZVEDENOG NA ČETIRI LOKACIJE
Radovan Sabovljević1, Mirjana Marković1, Zlatoljupka Stanković2, Đorđe Goranović3, Marija Davidović4
1Poljoprivredni fakultet, Beograd
2Centar za poljoprivredna i tehnološka istraživanja, Zaječar
3Zavod Topčider-Jugoinspekt, Beograd
4Institut za primenu nauke u poljoprivredi, Beograd
Od fizioloških i fizičkih osobina semena pšenice zavisi uspeh u setvi i formiranju useva-semenskih i merkantilnih. Fiziološke i fizičke osobine semena pšenice zavise od genotipa sorte, agroekoloških uslova proizvodnje semena, a u toku dorade semena navedene osobine se mogu poboljšati ili pogoršati. U radu je istraživan uticaj lokacije proizvodnje semenskog useva na osobine semena pšenice sorte KG-56 (kategorija C1). Seme je proizvedeno na četiri lokacije, a naturalni semenski materijal, posle čišćenja, sa svake lokacije posebno, podeljen je u pet frakcija velične i kontrolu. Ispitivanja osobina semena pšenice izvršena su u ISTA akreditovanoj laboratoriji Zavod Topčider-Jugoinspekt Beograd. U laboratoriji su ispitivane sledeće osobine semena: masa 100 suvih semena pre klijanja; broj klijalih semena trećeg, četvrtog, petog, šestog, sedmog i osmog dana; broj tvrdih semena; broj nenormalno klijalih semena; masa suvog ostatka endosperma posle klijanja; masa suvog klijanca; gubitak suve mase semena pri klijanju; ukupan broj normalno klijalih semena. Rezultati pokazuju uticaj lokacije proizvodnje na varijabilnost svih osobina semena u svim frakcijama veličine.
SEED VARIABILITY AND CORRELATION CHARACTERISTICS OF DOMESTIC WHEAT CULTIVAR SEED KG-56 PRODUCED IN FOUR LOCATIONS
The success of the sowing and forming of crop seed and mercantile depends on physiological and physical characteristics wheat seeds. Physiological and physical characteristics of wheat seeds depend on the genotype of the cultivar,agroecologic condition of seed production, but during the processing of these seeds, characteristics may improve or deteriorate. The effect of location of production of seed crop on wheat seed characteristics cultivar KG-56 (category of seed C1) was researched in this paper. The seed was produced in four locations and natural seed material, after cleaning, with each location separately is divided into five fractions and control. Testing of seed characteristics was made in ISTA accredited laboratory of the Zavod Topčider-Jugoinspekt Beograd. Following seed characteristics were examined in laboratory: the mass of 100 dry seeds before germination; the number of germinated seeds of third, fourth, fifth, sixth, seventh and eighth days; the number of hard seeds; the number of abnormal germinated seeds; the mass of the endosperm rest after germination; the mass of dry seedlings; dry mass loss in seed germination; the total number of normal germinated seeds. The results show the effect of production location on variability of all seed characteristics in all size fraction.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
VARIJABILNOST I KORELACIJE OSOBINA HIBRIDNOG SEMENA KUKURUZA DVE ZP KOMERCIJALNE KOMBINACIJE
Radovan Sabovljević1, Sandra Milosavljević2, Božana Aćimović1, Divna Simić3,
Đorđe Goranović2, Dragojlo Selaković4
1Poljoprivredni fakultet, Beograd
2Zavod Topčider-Jugoinspekt, Beograd
3INI PKB Agroekonomik, Beograd
Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
U radu su istraživane osobine hibridnog semena kukuruza dve komercijalne kombinacije (ZP 599 i ZP 704) proizvedenog na po dve lokacije. Naturalni semenski materijal, posle čišćenja, kalibriran je u šest frakcija: dve frakcije oblika semena i tri frakcije veličine semena. U laboratoriji su ispitivane sledeće osobine hibridnog semena kukuruza u grupnom uzorku: masa 50 suvih semena pre stavljanja na klijanje; broj normalno klijalih semena (trećeg i četvrtog dana); masa suvog endosperma posle klijanja; masa suvog klijanca; gubitak suve mase semena pri klijanju. Pojedinačna semena (30 x 10) ispitivana su za tri statusa: (1) suvo seme (2) nabubrelo seme (3) klijalo seme. Ispitivane su mase pojedinačnih semena i zapremine pojedinačnih semena, mase endosperma i klice i zapremine endosperma i klice (za suvo i nabubrelo seme), mase suvog endosperma i suvog klijanca, gubitak suve mase pri klijanju semena (za nabubrelo i klijalo seme).Svi eksperimentalni podaci obrađeni su kao varijacioni nizovi osobina semena, analizom varijanse (trofaktorijalna za grupne uzorke i dvofaktorijalna za pojedinačna semena). Rezultati pokazuju značaj genotipske kombinacije,lokacije proizvodnje i frakcije veličine na ispoljavanje osobina hibridnog semena kukuruza.
MAIZE HYBRID SEEDS VARIABILITY AND CORRELATION CHARACTERISTICS FOR TWO ZP COMMERCIAL COMBINATION
Characteristics of maize hybrid seed of two commercial combination (ZP 599 and ZP 704) produced in two location. Natural seed meterial, after cleaning,was calibrated in six fractions: two seed shape ant three seed size fractions. Following group sample characteristics of maize hybrid seeds were researched in the laboratory: 50 dry seeds mass before put on germination; normal germinated seeds number (third and fourth day), dry endosperm mass after germination; dry seedling mass; dry mass seeds loss during germination. Individual seeds (30 x 10) were researched for three states: (1) dry seeds (2) imbibed seeds (3) germinated seeds. The following were researced: individual seeds mass and volume, the mass and volume of endosperm and germ (for dry and imbided seed); dry endosperm and dry seedlings mass, dry mass loss during seed germination (for imbibed and germinated seeds).All experimental data were proccessed as seed characteristics variational lines and analysis of variance (three factorial for sample group and two factorial for individual seeds). The results show importance of genotip combination, production location and size fraction on maize hybrid seeds characteristics expression.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UTICAJ GENOTIPSKE KOMBINACIJE I LOKACIJE PROIZVODNJE NA OSOBINE HIBRIDNOG SEMENA KUKURUZA
Dragojlo Selaković1, Marijenka Tabaković1, Radovan Sabovljević2,
Nebojša Radosavljević1, Divna Simić3, Miloš Crevar1
1Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
2Poljoprivredni fakultet, Beograd
3INI PKB Agroekonomik, Beograd
Osobine hibridnog semena kukuruza su složene i zavise od više grupa činilaca: genotipske kombinacije; mesta obrazovanja na klipu; direktnog i indirektnog uticaja agroekoloških uslova u semenskom usevu; interakcija svih činilaca; postupanja sa klipom i semenom posle berbe i tokom dorade. U radu je istraživano koliko genotipska kombinacija utiče na osobine hibridnog semena kukuruza. Proučavano je seme tri SC kombinacije (ZP 505, ZP 677, ZP 684) na po dve lokacije. Naturalni semenski materijali, posle čišćenja, razdvojeni su na dve frakcije oblika (pljosnato i okruglo) i tri frakcije veličine (sitno seme; srednje veličine seme; krupno seme). Dimenzije frakcija su različite po hibridnim kombinacijama. U laboratorijskim uslovima ispitivane su sledeće osobine hibridnog semena kukuruza: masa 50 semena (pre ispitivanja klijavosti); broj normalno klijalih semena trećeg i četvrtog dana; ukupan broj normalno klijalih semena; masa suvog semena posle klijanja; masa suvog ostatka endosperma posle klijanja; masa suvog klijanca; gubitak suve mase semena pri klijanju. Rezultati pokazuju različit uticaj lokacije proizvodnje na varijabilnost osobina hibridnog semena kukuruza. Korelaciona povezanost u ispoljavanju osobina hibridnog semena u istoj hibridnoj kombinaciji, menja se u odnosu na temperaturni režim i lokaciju proizvodnje.
INFLUENCE OF GENOTYPE COMBINATION AND PRODUCTION LOCATION TO MAIZE HYBRID SEED CHARACTERISTICS
Maize hybrid seed characteristics are composed and depends on many factors: genotipic combination; place of formation of seed on the cob; direct and indirect influence of agroecological conditions in seed crop; interaction of all factors; treatment with eart and seed after harvesting and during seed processing. Influence of genotipic combination to maize hybride seed characteristics has been researched in this work. Three SC combinations of seed (ZP 505, ZP 677, ZP 684) produced on two locations has been researched. Natural seed material has been separated to two seed –shape fractions (flat and round) and three seed-size fractions (small, medium and large). Seed-size fractions are diferent in relation to hybrid combination. Following characteristics of maize hybride seed have been tested in laboratory conditions: mass per 50 seeds (pre-testing); number of normally germinated seed on third and fourth day; total number of normally germinated seed; mass of dry seed after germination; mass of dry seed residue after germination; dry seedling mass; dry seed mass lost during germination. Results show different influence of production location to maize hybride seed characteristics variability. Correlation conection to exspression of maize hybride seed characteristics in the same hybride combinations are changing related to temperature regeime and production location.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
MEĐULABORATORIJSKO POREĐENJE KAO NAČIN PROVERE KVALITETA RADA AKREDITOVANIH LABORATORIJA ZA ISPITIVANJE SEMENA
Jasmina Stojadinović1, Dragica Ivanović1, Nataša Jakovljević2
1Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd,
2 Poljoprivredna stručna služba, Novi Sad
Međulaboratorijsko poređenje ili ispitivanje (MLI) je organizovanje, izvođenje i vrednovanje rezultata ispitivanja istih ili sličnih uzoraka od strane više laboratorija u skladu sa unapred utvrđenim metodama. Obavezno je za sve laboratorije koje žele da dobiju ili održe akreditaciju (SRPS ISO/IEC 17025). Donošenjem Zakona o semenu 2005. akreditacija postaje obavezna za sve laboratorije koje ispituju seme poljoprivrednog bilja. Koristeći ISTA (Međunarodna asocijacija za ispitivanje semena) model pripreme uzoraka i statističke obrade rezultata u Srbiji su pokrenuta MLI 2000. godine. U ovom radu će biti prikazani rezultati MLI semena lucerke (Medicago sativa) obavljena u 19 akreditovanih laboratorija, u 2009 godini. Pripremu i slanje uzoraka obavila je Laboratorija Poljoprivredne stručne službe Novi Sad, a statističku obradu rezultata Laboratorija Instituta za kukuruz-Zemun Polje. Analizirajući rezultate klijavosti, 14 laboratorija je imalo ocenu A, tri ocenu B (dobar rezultat), i dve ocenu BMP (potrebne korektivne mere). Za ispitivanje čistoće semena, 18 laboratorija je dobilo ocenu A, a jedna laboratorija je imala ocenu BMP. Analizirajući rezultate u celini, od početka organizovanja MLI u Srbiji, uočava se poboljšanje kvaliteta rada a time i kompetentnosti laboratorija za ispitivanje semena.
interlaboratory test comparisons as a method of performance quality audit of accredited seed tesing laboratorIES
Interlaboratory test comparisons (MLI) is an organisation, performance and evaluation of test results on the same or similar samples obtained by several laboratories in accordance with pre-established methods. These tests are compulsory for all laboratories applying for the accreditation or maintaining it (SRPS ISO/IEC 17025). The accreditation became compulsory for all agricultural plant seed testing laboratories in 2005, when the Seed Act was enacted. The MLIs were started in Serbia in 2000 on the basis of the ISTA (International Seed Testing Association) model and statistical processing of results. This study presents results of MLI performed on alfalfa (Medicago sativa) seeds in 19 accredited laboratories in 2009. The preparation and submission of samples were done by the Agricultural Extension Service Laboratory, Novi Sad, while statistical processing of obtained results was performed by the Seed Testing Laboratory of the Maize Research Institute, Zemun Polje. The analysis of results obtained on germination shows that 14, three and two laboratories received a mark A, B (good), and BMP (necessary corrective actions), respectively. Considering seed purity, 18 laboratories received a mark A and only one laboratory received a mark BMP. The analysis of results in general, points out that quality performance and thereby competency of seed testing laboratories has been improving since the beginning of the MLI organisation.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
KOMPARACIJA IZMERENE I OBRAČUNATE EVAPOTRANSPIRACIJE OZIME PŠENICE U JUŽNOJ SRBIJI
Miroljub Aksić, Nebojša Gudžić, Nebojša Deletić, Slaviša Gudžić, Slaviša Stojković
Poljoprivredni fakultet, Kosovska Mitrovica-Zubin Potok
Utvrđivanje vrednosti potencijalne evapotranspiracije (ETP) pšenice, odnosno potrebe biljaka za vodom je značajno u intenzivnoj ratarskoj proizvodnji. Poznavanje vrednosti ETP omogućuje planiranje proizvodnje pšenice u uslovima navodnjavanja. Određivanje ET je izvedeno merenjem direktno u polju i indirektno jednačinom Hargreaves-a. Eksperimentalna istraživanja poljskim ogledom obavljena su u dolini reke Južna Morava, opština Merošina, na aluvijalnom zemljištu u periodu 2006-2008. godine. Prinos pšenice po godinama istraživanja je bio visoko signifikantno veći 2008. godine (7123 kg ha-1) u odnosu na sušnu 2007. godinu (3115 kg ha-1). Utrošak vode na evapotranspiraciju pšenice u vegetacionoj sezoni 2006/07. na oglednom polju bio je 267 mm, a u sezoni 2007/08. vrednost evapotranspiracije bila je 339 mm. Komparacijom izmerenih vrednosti evapotranspiracije i obračunatih vrednosti ETP pšenice metodom Hargreaves-a, konstatovan je pozitivan visoki stepen korelacije za sezonu 2007/08, za koju je obračunato da su potrebe za vodom 371 mm. Koeficijent iskorišćenosti vode utrošene na evapotranspiraciju pšenice u vegetacionoj sezoni 2006/07. je bio 11,67 kg ha-1 mm-1, dok je ta vrednost u sezoni 2007/08. bila znatno veća i iznosila je 21,01 kg ha-1 mm-1.
COMPARISON
OF MEASURED AND CALCULATED EVAPOTRANSPIRATION OF WINTER WHWEAT IN SOUTHERN
SERBIA
Determining the value of potential evapotranspiration
(ETP) wheat, respectively plant water needs is important in intensive
production of crops. Knowing the value of ETP allows production planning wheat
in conditions of irrigation. Determination of ET is derived by measuring in
field directly and indirectly using equation Hargreaves. The
experimental study through field trials was carried out in river valley the South Morava, municipality Merošina, on
the alluvium soil type, in
the period 2006-2008. Wheat
grain yield was higher in 2008 (7123
kg ha-1) than in a drought season
of 2007 (3115 kg ha-1), at the significance level of
P>0.01. Wheat water consumption to
evapotranspiration in the vegetation season 2006/07 at this experimental
field was 267 mm, while in the season 2007/08 evapotranspiration
value amounted 339 mm. The
comparison of measured values evapotranspiration and calculated values ETP of
wheat using method Hargreaves, it was determined a high positive correlation
for the season 2007/08, which has been calculated that the water needs 371 mm. Coefficient of
water use efficiency in the vegetation season 2006/07 amounted 11.67 kg ha-1
mm-1, while that value was much higher in the season 2007/08, so it
reached 21.01 kg ha-1 mm-1.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
VARIRANJE ŽETVENOG INDEKSA ZRNA KAO POKAZATELJA PRODUKTIVNOSTI PŠENICE U ZAVISNOSTI OD USLOVA ISHRANE BILJAKA
Olivera Nikolić1, Milivoje Milovanović2, Tomislav Živanović3
1Univerzitet EDUCONS, Sremska Kamenica
2Centar za strna žita, Kragujevac
3Poljoprivredni fakultet, Beograd
Tokom dvogodišnjeg ogleda, izvedenog u staklari Centra za strna žita u Kragujevcu, ispitivane su sledeće sorte ozime pšenice: KG 56S, Toplica, Vizija, Kruna, Perla, Takovčanka i Pobeda. Pored kontrolne, primenjene su tri varijante ishrane: NPK (15:15:15), NPK (8:24:16) i MAP (12:52:0). Žetveni indeks zrna, određen je iz odnosa prinosa zrna po sudu i biološkog prinosa po sudu i izražen u %. Statističkom analizom je utvrđeno da je primena hraniva uslovila visoko značajno povećanje vrednosti ovog parametra. Pregledom dvogodišnjih prosečnih vrednosti, uočava se variranje ŽIZ od 37 (KG 56S, kontrolna varijanta) do 54 (Vizija, NPK 15:15:15 varijanta). Većina ispitivanih sorti je, sa apekta ovog pokazatelja, najbolje rezultate dala u NPK 8:24:16 varijanti, što upućuje na zaključak da je za ispoljavanje genetičkog potencijala pšenice za rodnost neophodna kompletna i pravilno izbalansirana ishrana. Primena hraniva kod sorti KG 56S i Toplica nije uslovila statistički značajnu promenu vrednosti žetvenog indeksa zrna (37 – 43 odnosno 41 – 48), što je u skladu sa ranijim zaključcima da se ovi genotipovi mogu prilagoditi uslovima minimalne obezeđenosti zemljišta hranivima, te da su poželjni sa aspekta racionalizacije biljne proizvodnje i zaštite i očuvanja ekosistema..
THE VARIATION OF GRAIN HARVEST INDEX AS INDICATOR OF WHEAT PRODUCTIVITY IN DEPENDENCE ON VARIOUS PLANTS NUTRITION CONDITIONS
During two years trial, carried out in glasshouse in Small Grains Research Center Kragujevac, the next winter wheat genotypes were studied: KG 56S, Toplica, Vizija, Kruna, Perla, Takovčanka and Pobeda. The three nutrition variants were applied: NPK (15:15:15), NPK (8:24:16) and MAP (12:52:0), beside control. The grain harvest index, was calculated as ratio between grain yield per pot and biological yield per pot and expressed by %. Statistically analysis showed application of nutritients caused high significant increasing of GHI values. It can be noticed, considering two years average values, GHI varied from 37 (KG 56S, control) to 54 (Vizija, NPK 15:15:15 variant). Mainly, investigated genotypes obtained the best results, by GHI aspect, in NPK 8:24:16 variant, following to conclusion that complete and correctly balanced nutrition is necessary for expressing wheat genetical yielding potential. Applying of nutritients didn,t affect significant increasing of grain harvest index values in genotypes KG 56S and Toplica (37 – 43 and 41 – 48 respectively), that is in accordiance with earlier conclussions that these genotypes are adapted to low – inputs. Therefore, such genotypes are desirable by plant production racionalization and ecosystem protection aspects.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UTICAJ RAZLIČITIH DOZA AZOTA I GUSTINE SETVE NA PRINOS
JAROG OVSA
Vladimir Aćin2, Miroslav Malešević1, Novo Pržulj1, Vojislava Momčilović 1,
Goran Jaćimović2, Veselinka Đurić1
1Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
2Poljoprivredni fakultet, Novi Sad
Ovas je zbog svojih dijetetskih osobina i biološki visoko vrednih hranljivih materija sadržanih u zrnu, koristan i važan kako u ljudskoj tako i za ishranu stoke. Zahtevi ovsa u odnosu na zemljište u poređenju sa ostalim žitima, izuzev raži, su mali. Iako uspeva i na neplodnim, ovas ipak postiže veće prinose na plodnijim zemljištima. Istraživanje efekata đubrenja različitim količinama azota i gustine setve na prinos tri sorte jarog ovsa (Novosadski golozrni, NS JO 0901 i Slavuj) izvedeno je na oglednim poljima Instituta za ratarstvo i povrtarstvo u Novom Sadu. Primenjene su količine azota od 0, 30, 60 i 90 kg N ha-1, pri gustinama setve od 350, 450, 550 i 650 klijavih zrna/m2. Azot je primenjen posle nicanja ovsa. U ispitivanom dvogodišnjem periodu ostvaren je prosečan prinos zrna od 4,11 t ha-1. Prinos je bio u pozitivnoj korelaciji sa primenjenim azotom. Pošto nije postojala statistički značajna razlika u prinosu zrna kod 60 i 90 kg N ha-1, za agroekološke uslove Vojvodine može se preporučiti primena 60 kg. Sorta NS JO 0901 je ostvarila najviši prinos (4,97 t ha-1). U proseku za sve sorte najviši prinos ostvaren pri gustini setve od 550 klijavih zrna/m2. U odnosu na plevičaste, golozrna forma je u proseku dala niži prinos za oko 1,92 t ha-1.
EFFECTS OF DIFFERENT NITROGEN RATES AND SOWING DENSITIES ON YIELD OF SPRING OATS
Due to its dietary properties and biologically highly valuable nutritive substances contained in the grain, oats are useful and important in human nutrition and as livestock feed. In comparison with all other small grains except rye, oats have low soil requirements. Although oats can be grown on poorly fertile soils, this crop performs much better on fertile soils. Effects of different amounts of nitrogen fertilizer and different sowing densities on yield performance of three spring oat cultivars (Novosadski golozrni, NS JO 0901 and Slavuj) have been studied at the experiment field of Institute of Field and Vegetable Crops in Novi Sad. The applied N rates were 0, 30, 60 and 90 kg N ha-1, the sowing densities were 350, 450, 550 and 650 viable seeds/m2. Nitrogen was applied after oat emergence. The two-year average yield of oat grain was 4.11 t ha-1. Grain yield of oats was positively correlated with nitrogen rate applied. Since there was no statistically significant difference in grain yields obtained with 60 and 90 kg N ha-1, 60 kg N can be recommended for the agroecological conditions of Vojvodina. The cultivar NS JO 0901 achieved the highest yield (4.97 t ha-1). On average for all cultivars, the sowing density of 550 viable seeds/m2 provided highest yields. In relation to the hulled forms, the hulless form yielded less by 1.92 t ha-1 on average.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UTICAJ AZOTA NA PRINOS I KVALITET ZRNA RAZLIČITIH GENOTIPOVA KUKURUZA
Milomir Filipović, Milan Stevanović, Zoran Čamdžija, Nikola Grčić, Milena Simić, Snežana Mladenović Drinić
Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
Ispitivanja uticaja azota su uglavnom fokusirana na prinos a manje pažnje se posvećuje uticaju na kvalitet zrna kukuruza. Osam inbred linija kukuruza i šest hibrida su sejani u dva ponavljanja u kontroli bez dodatog azota i tretmanu sa dodatim azotom 60kg po ha. Ispitivan je uticaj azota na prinos, masu 1000 zrna, lisnu površinu, sadržaj suve mase, kao i sadržaj proteina, ulja i skroba u zrnu. Prosečne vrednosti za sve ispitivane osobine su bile niže u kontroli u odnosu na tretman. Najveći prinos zrna je imala linija 5 i hibrid 4. Prosečan prinos zrna u kontroli je smanjen za 9,5% u odnosu na prinos zrna genotipova u ogledu sa dodatim N. Sa primenom azota povećala se lisna površina i sadržaj suve materije. Prosečni sadržaj suve materije je bio veći u tretmanu za 5,9% u odnosu na kontrolu. Linija 7 i hibrid 2 su imali največi sadržaj proteina. Utvrđena je negativna korelacija između prinosa i sadržaja proteina i u kontroli i tretmanu, -0,59 i -0,79.Razlika između prosečnih vrednosti sadržaja protiena u kontroli i tretmanu je 6,31%. Sadržaj ulja i skroba se nije značajnije razlikovao u kontroli i tretmanu. Prikazani rezultati su peliminarni i dalja ispitivanja uticaja azota na variranje prinos i kvalitet zrna različitih genotipova kukuruza su neophodna.
INFLUENCE OF NITROGEN ON YIELD AND GRAIN QUALITY OF DIFFERENT MAIZE GENOTYPES
Studies of nitrogen influence have mainly focused on maize yield, with less attention being paid to grain quality. Set of eight inbred and six maize hybrids have been evaluated in two trail, one control and treatment with added 60kg/ha N, with two replications. Influence of N on grain yield, 1000 grain weight, leaf area, grain dry matter content as well as protein, oil and starch content were studied. Average value for all study traits was lower in control. The highest yield has inbred 5 and hybrid 4. Average grain yield was reduced 9, 5% at control compared with treatment. The leaf area and grain dry matter content was affected by nitrogen applications. Average grain dry matter content was higher for 5, 9%. Inbred 7 and hybrid 2 have the highest protein content. The negative correlation among protein content and yield was established,-0,59 and -0,79, respectively. The protein content in control decrease 6,31% compared to treatment. Both starch and oil content were no significant differences in control and treatment. Further analyses are needed to determine how yield and quality parameters of different maize genotypes vary in their responses to N.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
PRINOS I KOMPONENTE KVALITETA SEMENA NEKIH SORTI ULJANE REPICE (Brassica napus L.)
Dušica Jovičić, Milka Vujaković, Ana Marjanović-Jeromela, Radovan Marinković,
Zorica Nikolić, Ksenija Taški-Ajduković, Dragana Petrović
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Zbog velikog sadržaja ulja i proteina, uljana repica (Brassica napus L.) danas nalazi veliku primenu u prehrambenoj industriji, ishrani stoke i proizvodnji biodizela. U radu su prikazane vrednosti prinosa, klijavosti semena, mase 1000 semena, hektolitarske mase, sadržaja ulja i proteina kod četiri sorte uljane repice (Banaćanka, Slavica, Express,Valeska) proizvedene u Institutu za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, u toku 2008. i 2009. godine. Analiza je pokazala da kod semena proizvedenog u 2008. godini postoje statistički značajne razlike između ispitivanih sorti kod mase 1000 semena, hektolitarske mase, sadržaju ulja i proteina, dok kod prinosa i klijavosti semena nije bilo statistički značajnih razlika. Seme proizvedeno u 2009. godini za razliku od semena iz prethodne godine pokazalo je statistički značajnu razliku i kod klijavosti. Cilj rada je bio da se utvrdi uticaj klimatskih faktora na prinos i kvalitet semena uljane repice i porede.
YIELD COMPONENTS OF SEED QUALITY OF SOME VARIETIES OF OILSEED RAPE
(Brassica napus L.)
Due to high content of oil and proteins, rapeseed oil (Brassica napus L.) has a vast usage in food industry, animal nutrition and biodiesel production. This research presents yield, seed germination, 1000-seed weight, hectolitre mass, oil and protein contents in four varieties of oilseed rape (Banaćanka, Slavica, Express,Valeska) selected in the Institute of field and vegetable crops in Novi Sad, during 2008. and 2009. Analyse showed that seed produced in 2008. has statistically significant differences in 1000-seed weight, hectolitre mass, oil and protein contents between the tested varieties, while the yield and seed germination has not showed statistically significant differences. Seed produced in 2009, in comparison to seed produced in 2008, showed statistically significant differences in yield and seed germination. The aim of this work/study was to determine and compare the impact of climate factors on yield and seed quality of oilseed rape.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Prinos i sadrZaj ulja semena uljanog lana
na razliCitim tipovima zemljiSta
Vladimir Filipović1, Milica Aćimović2, Stevan Radivojević3, Janja Kuzevski 4
1 PDS Institut ˝Tamiš˝, Pančevo
2 Poljoprivredni fakultet, Beograd
3 Institut za prehrambene tehnologije, Novi Sad
4 Institut za primenu nauke u poljoprivredi, Beograd
Gajenjem dve sorte uljanog lana (Linum usitatissimum L.) na dva tipa zemljišta u dve meteorološki različite godine u 2008. i 2009. godini sprovedena su primenjena istraživanja na otvorenom polju a sve u cilju utvrđivanja prinosa i sadržaja ulja semena uljanog lana. Sorte uljanog lana, uključene u program istraživanja bile su: Zlatko (domaća selekcija) i Virgo (holandska selekcija). Tip zemljišta na lokaciji u Starčevu je černozem sa znacima oglejavanja a tip zemljišta na lokaciji Vladimirovac je černozem na peskovitom lesu. U dvogodišnjem proseku, veći prinos semena postignut je sa sortom Zlatko (1.246 kg/ha), što je bilo više za oko 4,5% u odnosu na sortu Virgo (1.190 kg/ha). Sadržaj ulja u semenu u sorte Zlatko 40,89% bio je za 2 rel.% manji u odnosu na sadržaj ulja sorte Virgo (41,72%).
YIELD AND OIL CONTENT OF SEEDS OIL LINSEED
THE DIFFERENT TYPES OF SOIL
By growing two varieties of oil linseed (Linum usitatissimum L.) on two soil types in different weather conditions in 2008. and 2009. applied researches were conducted in the open field in order to determine the yield and oil content of oil linseed. In the research program were included Oil linseed varieties named: Zlatko (the Sebian selection) and Virgo (the Dutch selection). At the location Starčevo soil type is Chernozem with signs of gley in loess and type of soil on the site Vladimirovac is Chernozem on sandy loess.
The two-year average, the serbian variety achieved higher yield (1246 kg / ha), which was about 4.5% more compared to the variety Virgo (1190 kg / ha). Oil content in seeds in the Zlatko variety was 40.89% and 2 rel.% lower compared to the oil content varieties Virgo (41.72%).
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
PRINOS I KVALITET SEMENA ŠEĆERNE REPE
Milorad Rajić, Velimir Lončarević, Željka Stojaković
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Sve veći zahtevi za boljim kvalitetom semena šećerne repe uslovljeni su setvom na konačan sklop biljaka po hektaru. Za visoki kvalitet semena šećerne repe sa klijavošću od >90 % u 2008. godini bio je potreban prinos semena šećerne repe od 1,91 t/ha. Energija klijanja, klijavost i ispunjenost semena ostvarili su pozitivan koeficijenat korelacije r = 0,95 u odnosu na prinose semena od 15 proizvođača. To zanači da sa velikim prinosom semena dobija se visoki kvalitet semana i obrnutu sa malim prinosom semena dobija se mali kvalitet semena. Analizirali smo kvalitet semena na šlic sitima od 3,25 ≠ 3,50 mm, jer se u toj frakciji nalazi najveći deo C1 certifikovano semena za daljnu doradu do upakovanog semena. Za pilirano i inkrustirano seme u 2008. godini prosečna klijavost je > 95 %.
YIELDS AND QUALITY OF SUGAR BEET SEED
A 20-year analysis of sugar beet seed production at the Institute shows a wide variability of yield resulting from the production of seed with or without irrigation. In 2008, a yield of 1.91 t/ha was needed in order to attain germinability of > 96%, seed fill of 99%, and absolute seed weight of 10.5 g. Positive correlations (r = 0.90) were found between the 20-year seed yield and sowing units and between 2008 seed yield and seed qualitative characteristics.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
FIZIČKA SVOJSTVA I HEMIJSKI SASTAV ZRNA LINIJA I HIBRIDA KUKURUZA
Milica Radosavljević, Marija Milašinović Šeremešić, Mile Sečanski, Čedomir Radenović, Valentina Semenčenko
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd-Zemun
Kukuruz je tradicionalno najmasovnije gajena ratarska biljka našeg podneblja. Po proizvedenim količinama kukuruz znatno premašuje pšenicu. Istaživanja fizičkih svojstava i hemijskog sastava zrna novih hibrida kukuruza visokog genetičkog potencijala rodnosti, kvaliteta i adaptivne vrednosti u Institutu za kukuruz od samog početka i osnivanja naučnoistraživačkog programa imaju poseban i zasluženi značaj. U ovom radu ispitivana su fizička svojstava i hemijski sastav četiri elitne linije (ZPPL 62, ZPPL 233, ZPPL 16, ZPPL 128) i četiri hibrida kukuruza (ZP341, ZP 434, ZP 578, ZP 684). Od fiičkih svojstava odrađivani su sledeći parametri kvaliteta zrna kao što su: apsolutna i hektolitarska masa, gustina, indeks flotacije i apsorpcije vode, otpornost na mlevenje, udeo tvrde i meke frakcije endosperma i struktura zrna odnosno sadržaj perikarpa klice i endosperma. Za određivanje osnovnog hemijskig sastava ispitivan je sadržaj skroba, proteina, ulja, celuloze i pepela u zrnu oidabranih linija i hibrida kukuza. Rezultati ovih istrašivanja su od izuzetnog značaja za unapređenje programa selekcije, odnosno stvaranja i razvoja novih novih hibrida kukuruza kao i za istraživačke programe njegove primene, prerade i korišćenja.
PHYSICAL PROPERITES AND A CHEMICAL COMPOSITION OF GRAIN OF MAIZE INBREDS AND HYBRIDS
Maize is a traditionally mostly grown crop in our region. Produced amounts of maize significantly exceed the amounts of produced wheat. The studies on grain physical properties and chemical composition of new maize hybrids of a high genetic potential of yield, quality and plasticity have been having a special and deserved importance in the scientific and research programmes since the establishment of the Maize Research Institute, Zemun Polje. The physical properties and chemical composition of four elite maize inbred lines (ZPPL 62, ZPPL 233, ZPPL 16 and ZPPL 128) and four maize hybrids (ZP341, ZP 434, ZP 578 and ZP 684) were observed in the present study. The following parameters related to grain physical properties were studied: 1000-kernel weight and test weight, density, floatation index and water absorption index, milling response, proportion of soft and hard endosperm fraction and the grain structure, that is the content of germ pericarp and endosperm. In order to study the basic chemical composition, the content of starch, protein, oil, crude fibres and ash was observed in the grain of selected maize inbreds and hybrids.Obtained results are of an exceptional importance for the improvement of breeding programmes, that is for deriving and development of new maize hybrids for both, research programmes and their application, processing and utilisation.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UTICAJ SPOLJNE SREDINE NA UKUPNU KLIJAVOST I MASU SEMENA TRI VRSTE BOKVICE
Radosav Jevđović, Maja Jevđović
Institut za proučavanje lekovitog bilja „Dr Josif Pančić“, Beograd
Istraživanjima je obuhvaćeno seme tri vrste bokvice proizvedeno u 2009 godini na pet lokacija. Testirane su uskolisna (Plantago lanceolata), srednja (Plantago media) i širokolisna bokvica (Plantago major). Seme je sakupljeno u Gorobilju (zemljište gajnjača na 360 metara nadmorske visine), zatim na Zlatiboru (zemljište crvenica na 1051 metar nadmorske visine), u Pančevu (zemljište ritska crnica na 72 metra nadmorske visine), u Kačarevu (zemljište černozem na 75 metara nadmorske visine) i na Zlataru (zemljište pseudoglej na 1230 metara nadmorske visine). Analizirana je ukupna klijavost semena i masa semena. Statističkom obradom rezultata pokazalo se da postoje značajne razlike u vrednosti ukupne klijavosti. Vrednosti za masu semena su takođe različite. Kod sve tri vrste bokvice najbolja ukupna klijavost bila je kod onih proizvedenih u Gorobilju. Ove bokvice imale su i najveće vrednosti mase semena. Najmanju ukupnu klijavost imale su uskolisna i širokolisna bokvica proizvedene na Zlataru dok je najmanju ukupnu klijavost imala srednja bokvica proizvedena u Pančevu. One su imale i najmanju masu semena. Ova ispitivanja ukazuju na značajan uticaj spoljne sredine na ukupnu klijavost i masu semena tri vrste bokvice.
INFLUENCE OF ENVIROMENTAL FACTORS ON TOTAL SEED GERMINATION AND SEED MASS OF THREE PLANTAGO SPECIES
Seed of three Plantago species, produced during 2009 on five localities in Serbia, were included in investigation:Plantago lanceolata, Plantago media and Plantago major.Seeds were collected on folloving localities: Gorobilje (soil type GAJNJAČA, 360 m a.s.i), Zlatibor (soil type CRNICA, 1051 m a.s.l), Pančevo (soil type RITSKA CRNICA, 72 m a.s.l), Kačarevo(soil type ČERNOZEM, 75 m a.s.l), and Zlatar (soil type PSEUDOGLEJ, 1230 m a.s.l). Total seed germination and mass of seed were analyzed. Statistical analysis proved significant differences in total germination values. Seed mass values also differend. The best total seed germination and seed mass in all tested Plantago species showed locality Gorobilje. The lowes total seed germination and seed mass had Plantago lanceolata and Plantago major produced on Zlatar locality while Plantago media had the lowest total seed germination and seed mass on Pančevo locality. The obtained result showed a great impact of environmental factors on total seed germination and seed mass of tested three Plantago species.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
MOGUĆNOST JEDNOFAZNE ŽETVE SEMENA CVEKLE
(Beta vulgaris var. rubra)
Jasmina Zdravković, Mirjana Mijatović, Milan Šević, Vesna Todorović, Nevena Ristić,
Nenad Pavlović
Institut za povrtarstvo, Smederevska Palanka
Cvekla spada u dvogodišnje povrtarske vrste. Seme se obrazuje na izvodnicama u drugoj godini (po jarovizaciji) života. Seme se po praviju žanje dvofazno kada je oko 70% semena sazrelo. Prva faza je odsecanje nadzenog dela biljke, a drugi deo se sastoji od kombajniranja sasušenih (dozrelih) biljnih ostataka. Jednofazna žetva ima za cilj smanjenje troškova ubiranja i radne snage. Ispitivan je uticaj herbicida (Reglone forte, 4l/ha, Reglone forte 3 l/ha, Reglone forte 2 l/ha, Basta 3 l/ha, Basta 2 l/ha) kao desikanata na klijavost i prinos, u odnosu na jednofaznu žetvu bez primene desikanata kao kontrolnog tretmana. Kao superkontrola je bila standardna dvofazna žetva izvodnica cvekle. Najbolji prinos imao je tretman sa Reglone forte 3 l/kg. Tretman sa Reglone forte 4 l/ha imao je najbrže delovanje, odnosno najbrže je izvršena desikacija zelenog biljnog materijala, ali je kod njega utvrđeno i najveće osipanje semena što je povećavalo gubitke pri žetvi. Najveći otpad pri doradi semena imao je tretman Basta 2 l/ha (78%). Jednofazna žetva bez primena desikanata uslovila je mali prinos semena (900 kg/ha) i visok procenat otpada prilikom dorade semena. Dvofazna žetva je imala dobru klijavost semena (91%) i veći prinos dorađenog semena (4500kg/ha).
POSSIBILITY OF ONE-PHASE SEED HARVEST OF RED BEET
(Beta vulgaris var. rubra)
Red beet belongs to biennial vegetable crops. Seed is formed on seed stalk in the second year (after vernalization) of growth. The seed is usually harvested in two phases, when 70% of seed is mature. In the first phase seed stalks are swathed and in the second dried parts of the plant are combined. One phase harvest would significantly decrease expenses. In this research the impact of herbicide (Reglone forte, 4l/ha, Reglone forte 3 l/ha, Reglone forte 2 l/ha, Basta 3 l/ha, Basta 2 l/ha) as desiccants for germination and yield has been compared to one-phase harvest without desiccants as control. Standard two-phase harvest has been the control. The best yield had treatment Reglone forte 3 l/kg. Treatment with Reglone forte 4 l/ha had the most prompt effect, i.e. desiccation of the green plant material has been the most prompt, but at the same time seed loss during the harvest has been the greatest. The greatest waste during the seed processing had treatment Basta 2 l/ha (78%). One-phase harvest without desiccants resulted low seed yield (900 kg/ha) and high percentage of waste during the seed processing. Two-phase harvest resulted good seed germination (91%) and higher quantity of processed seed (4500kg/ha).
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
OSETLJIVOST KLIJANACA KUKURUZA NA POJEDINE STRESNE USLOVE
Velimir Radić, Jelena Mrđa, Ana Marjanović-Jeromela, Siniša Prole,
Goran Jokić, Radovan Marinković, Vladimir Miklič
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Seme kukuruza osetljivo je na pojedine stresne uslove koji se javljaju u prirodi. Ispitivan je uticaj povećanog sadržaja soli (primena NaCl) u supstratu, odnosno uticaj suše na dužinu klijanca kukuruza (primenom PEG-a). Za osetljivost na sušu upotrebljene su 4 različite koncentracije PEG-a, dok za osetljivost na prisustvo soli u supstratu 7 koncentracija NaCl-a. Zaključuje se da suša i povećan sadržaj soli utiču na smanjenje dužine korena i dužine stabaoceta klijanca. Testovi su pokazali koje su to koncentracije koje imaju negativan uticaj na porast klice i koliko je ona otporna na njih. Takođe istraživanje je pokazalo da ispitivano seme može podneti određene stresne uslove.
CORN SEEDLING SENSITIVITY ON DIFFERENT STRESS CONDITIONS
Corn seed has different tolerance on effects of different stress conditions. It was tested influence of salt concentration (NaCl) increasing in substratum and drought tolerance on the corn seedling length (PEG). For the salt tolerance it was used 7 different concentrations of NaCl and for drought tolerance 4 different concentration of PEG. The study shows what kind of influence has salt and drought stress on decreasing on length of corn seedling. The study shows the level of concentrations salt and drought stress has negatively influence on length of corn seedling and also how corn seedling is resistance on this stress.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
DOGRADNJA CENTRA ZA DORADU SEMENA SUNCOKRETA U INSTITUTU ZA RATARSTVO I POVRTARSTVO
Siniša Prole, Jelena Mrđa, Goran Jokić, Daliborka Butaš, Velimir Radić, Karlo Đilvesi, Vladimir Miklič
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
U tržišnim uslovima privređivanja i ambijentu oštre konkurencije, prioritetan zadatak proizvođača semena uljanih kultura je proizvodnja semenskog materijala koja zadovoljava visoke zahteve kvaliteta proizvoda. Dorada semena uljanih kultura se realizuje u Centru za doradu semena, Odeljenja za uljane kulture Instituta za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada. Tehnološka postavka sistema dorade je prethodno montirana 1997 godine, što je u tom periodu zadovoljavalo postavljene proizvodne i tehničko-tehnološke zahteve. Proizvodnju kvalitetnog semena suncokreta je potrebno realizovati u veoma kratkom vremenskom periodu, kako bi se na vreme marketinški pokrilo tržište i kompletna proizvodnja semena plasirala do krajnjeg kupca. Pored vremenskog ograničenja dorade, postavljeni su paralelno i zahtevi poboljšanja kvaliteta dorađenog semena. Kvalitet i kvantitet dorade su direktno proporcionalne veličine, te su pravci rekonstrukcije determinisani u tom smeru. Zbog ograničenog prostora i finansijskih sredstava, problem je rešen specifičnim povezivanjem mašina i opreme u paralelnu vezu. Kontinuitet procesa, kao i poluautomatski rad je originalno projektovan i realizovan. Međusobna sinhronizacija rada novih mašina, kao i sinhronizacija rada sa postojećim mašinama i opremom, predstavljaju originalno i inovativno tehničko rešenje. Rezultat je dorada semena suncokreta sa parametrima kvaliteta koje značajno prevazilaze zakonom predviđene norme.
ADDITIONAL CONSTRUCTION OF THE SUNFLOWER SEED PROCESSING CENTRE IN THE INSTITUTE OF FIELD AND VEGETABLE CROPS
In the market conditions and harsh competitive environment, the priority task of oil seed producers is the production of seed material which satisfies the high demands of product quality. Oil seed processing realizes at the Centre for the seed processing, in the Oil crops department in the Institute of field and vegetable crops in Novi Sad. Technological system settings of seed processing are installed in 1997 to satisfy all productive and technological requirements at that time. Production of high-quality sunflower seeds has to be realized in a short period of time, in order to satisfy the market demands and deliver complete seed production to the final buyer on time. Time limitations of seed processing required improvement in the quality of processing seeds. The quality and quantity of processing are directly proportional, therefore the directions of the reconstruction are determined in that way. Due to limited space and financial resources, the problem is solved by specific combination of machines and equipment in parallel connection. The continuity of the process, as well as semi-automatic operation was originally designed and implemented. Mutual synchronization of the new machines, as well as the synchronization of the existing machinery and equipment, is presenting the original and innovative technical solution. The result of this innovation is a sunflower seed processing with parameters of seed quality which significantly exceed the standards provided by the law.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UTICAJ RAZLIČITIH FAZA DORADE NA OSOBINE SMENA PŠENICE
Slaviša Štatkić1, Lana Đukanović2, Milena Biserčić2, Velimir Lončarević1,
Karlo Đilvesi1
1 Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
2 Laboratorija za ispitivanje semena „Sirmium-Seme“, Sremska Mitrovica
Doradom naturalnog semenskog materijala pšenice treba da se dobije dobra ujednačenost osobina semena. Ujednačavanje osobina semena vrši se do stepena propisanih standardima za poljoprivredno seme.U radu su prikazani rezultati ispitivanja različitih faza dorade na osobine semena pšenice. Kao materijal korišćeno je seme četiri sorte pšenice, kategorije predosnovno seme, stvorene u Institutu za ratarstvo i povrtarstvo. Ispitivanja su obavljena u Laboratoriji za ispitivanje semena „Sirmium-Seme“. Pratili smo doradu naturalnog semenskog materijala preko aspiratera, selektora, trijera, gravitacionog stola i zaprašivanja. Posle svake faze dorade ispitivani su sledeći parametri osobina semena: čistoća, propad preko sita, energija klijanja, ukupna klijavost i masa 1000 semena. Dobijeni rezultati pokazuju da se mogu postići veoma visoke vrednosti za čistoću semenskog materijala, znatno smanjenje propada semena, ujednačavanje mase 1000 semena kao i održavanje ili povečavanje vrednosti ukupne klijavosti kod finalno dorađenih partija.
EFFECT OF DIFFERENT PHASES OF PROCESSING ON WHEAT SEED CHARACTERISTICS
With processing natural wheat seeds we should get a good uniformity of properties of seeds. Uniformity of seed traits to a degree shall be prescribed standards for agricultural seeds. This paper presents the results of the different stages of processing properties of wheat seeds. As the material used is the seed of four wheat varieties, categorie prebasic seed, created the Institute of Field and Vegetable Crops. The tests were conducted at the Laboratory for seed testing "Sirmium-seme." We monitored the natural seed processing material through aspiratera, air-screen cleaner, Trier, gravity table and treatment. After each phases of processing parameters investigated are the following characteristics of seeds: purity, passage through sieves, germination energy, total germination and the weight of 1000 seeds. The results show that one can reach very high values for the purity of seed material, significantly reducing wasted seeds, 1000 seeds weight equalization and maintenance or increase in the total value of final germination of seed lots.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
GENOTIP I GODINA POREKLA, KAO FAKTORI OČUVANJA KLIJAVOSTI SEMENA SOJE
Vesna Dragičević, Mirjana Srebrić, Vesna Perić
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
Seme soje spada u grupu rekacitrantmih semena, što ukazuje na slabiju sposobnost očuvanja njegove klijavosti. Praćen je trend očuvanja klijavosti različitih linija i sorti iz ZP kolekcije soje, poreklom iz različitih godina (1985 - 1998), a vreme čuvanja u hladnoj komori u trajanju od 9 - 15 godina. U odnosu na godinu porekla i dužinu zadržavanja visoke klijavosti, izdvojili su se Splendor, Simpson, Maple Amber, Dawson i Hodgson 78, kao genotipovi koji imaju najširi opseg kumulativne funkcije, odnosno najduže zadržavaju visoku klijavost. Klaster analiza je pokazala da postoje tri grupe genotipova sa kraćom sposobnošću zadržavanja klijavosti:
1. C 1647, Kylzukong, GI191/70-79 i PRV 80;
2. Hodginson 78, Splendor, Dawson i Harper;
3. Sezukong, Zanggukong, Purouregi, Grunkong No 1 i Olhuktae.
Posebnu grupu, sa srednjom sposobnošću održanja klijavosti čine: Maple Amber, SO 21 i Corsoy 79. Genotipovi koji dugo zadržavaju visoku klijavost ne formiraju posebnu grupu u okviru dendrograma: Semu 18, Simpson, C 1675 i Kanadska 1. Na osnovu iznetog moglo bi se zaključiti da potencijal održanja klijavosti u većem stepenu zavisi od karakteristika genotipa, tj. njegove osetljivosti na agro-ekološke uslove.
GENOTYPE AND ORIGINATING YEAR, AS FAKTORS OF GERMINATION UPLODING OF SOYBEAN SEED COLLECTION
The soybean seeds belong to recalcitrant group of seeds, indicating weaker ability of germination upholding. The germination upholding of ZP soybean seed collection was analysed, in relation to originating year (1985 – 1998) and cold-room storage during 9 – 15 years. The originating year and upholding of high germination underlined Splendor, Simpson, Maple Amber, Dawson and Hodgson 78, as genotypes with widest range of cumulative function, i.e. highest germination upholding. Cluster analysis displayed three grops of genotypes, with lower germination upholding:
1. C 1647, Kylzukong, GI191/70-79 and PRV 80;
2. Hodginson 78, Splendor, Dawson and Harper;
3. Sezukong, Zanggukong, Purouregi, Grunkong No 1 and Olhuktae.
The separated group, with intermediate germination upholding was consisted: Maple Amber, SO 21 and Corsoy 79. The genotypes, with high germination upholding didn’t constituted any group in dendrogram: Semu 18, Simpson, C 1675 and Kanadska 1. It could be assumed that potential of germinatin upholding depends in higher degree on genotype characteristics, i.e. its susceptibility to agro-ecological conditions.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ULOGA ANTIOKSIDANASA U ZAŠTITI OD STARENJA SEMENA RAZLIČITIH BILJNIH VRSTA
Slađana ŽIlić1, Vesna Hadži-Tašković Šukalović2, Milan Maksimović3, Zorica Basić3,
Dejan Dodig1, Mirjana Srebrić1
1Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
21Institut za multidisciplinarna istraživanja, Beograd
3Vojno medicinska akademija, Institut za higijenu, Beograd
Proces starenja semena tokom čuvanja, u modernoj poljoprivrednoj proizvodnji predstavlja značajan problem. Ističe se da je lipidna peroksidacije glavni uzročnik pogoršanja kvaliteta semena. U ovom radu analiziran je sadržaj potencijalno korisnih komponenti u očuvanju životne sposobnosti semena uključujući ukupne fenole, karotinoide, tokoferole, kao i ukupnu antioksidativnu aktivnost, u semenu novih ZP sorti durum i hlebne pšenice, sorti soje (Nena, Lana, Lijija, Bosa), hibrida kukuruza i suncokreta (ZP 633, ZP 551b, ZP Rumenka) (Es Petunia, Allium, Albatre). Rezultati ukazuju na značajnu razilku između soje, kukuruza, pšenice i suncokreta prema sadržaju antioksidativnih komponenti. Koncentracija ukupnih tokoferola u semenu suncokreta kretala se od 200.67 to 220.05 μg/g. α-Tokoferolom je bio dominantni izomerom u svim uzorcima suncokreta i pšenice i u proseku je iznosio 98% od sadržaja ukupnih tokoferola kod suncokreta i 75% kod pšenice. S druge strane, β+γ-tokoferol je bio dominantni izomer u semenu hibrida kukuruza. Najviši sadržaj fenolnih jedinjenja bio je u semenu hibrida suncokreta (15.97 mg/g) zatim soje (3.69 mg/g), kukuruza (2.15 mg/g), durum pšenice (1.34 mg/g) i hlebne pšenice (1.06 mg/g). Takođe, seme suncokreta imalo je i najvišu ukupnu antioksidativnu aktivnost (prosečno 1.18 IC50, mg).
ROLE OF ANTIOXIDANTS IN SEED AGING PROTEKTION
OF DIFFERENT SPECIES
Aging in stored seeds is a well known fact, and it has been becoming a problem in the modern agricultural practice. The frequently cited cause of seed deterioration is lipid peroxidation. Potential beneficial components for seeds longevity, including total phenolics, carotenoids, tocopherols, and DPPH radical scavenging activity, were investigated in seeds of ZP bread and durum novel wheat genotypes, ZP soybean cultivars and ZP maize and sunflower hybrids. This antioxidants affect the reduction of lipid peroxidation during seed ageing and have important role in oxidative stability. The results indicated significant differences in antioxidant compounds between soybean, maize, wheat and sunflower. A concentration of total tocopherol was the highest in sunflower seeds and ranged from 200.67 to 220.05 μg/g. α-Tocopherol was the dominant isomer in all sunflower and wheat genotypes and amounted 98% and 75% of the total tocopherols, respectively. On the other hand, β+γ-tocopherol was the dominant isomer in seeds of maize hybrids. The highest content of total phenolics was in seeds of sunflower (15.97 mg/g) followed by soybean (3.69 mg/g), maize (2.15 mg/g), durum wheat (1.34 mg/g) and bread wheat (1.06 mg/g). Also, seeds of sunflower hybrids had the highest DPPH• scavenging activity (1.18 IC50, mg).
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
DINAMIKA PROMENE MASE POD UTICAJEM UBRZANOG STARENJA SEMENA KUKURUZA
Vesna Dragičević, Mile Sečanski, Dragica Ivanović, Anika Nišavić, Slobodanka Sredojević
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
Seme šest linija kukuruza je bilo podvrgnuto tretmanu ubrzanog starenja tokom 16 dana. Na svaka dva dana praćen je pad klijavosti i promena mase semena. Kod svih ispitivanih linija je sa padom klijavosti došlo do povećanja udela deformisanih klijanaca, ali samo do 20%, do 8. dana tretmana starenja. Trend promene mase semena nije bio linearan i u većem ili manjem stepenu pozitivno je korelirao sa promenama udela deformisanih klijanaca, osim kod semena koje je startno imalo klijavost manju od 20% (nije bilo korelacije). Kod semena sa startno visokom klijavošću (≥ 80%) nije bilo značajne korelacije između promena klijavosti, mase semena i udela deformisanih klijanaca. Variranja mase semena tokom ubrzanog starenja semena svih ispitivanih linija ne pokazuju značajnu korelaciju u odnosu na promene klijavosti, već mogu biti vezane za promene pojedinih grupa biomolekula semena.
THE DYNAMICS OF WEIGHT ALTERATIONS; INDUCED BY ACCELEREATED AGEING OF MAIZE SEEDS
The seeds of six maize inbred lines were subjected to accelerated ageing treatment during 16 days. The trend of germination decrease and seed weight alterations was measured every two days. The increase of deformed seedlings share was noted, parallel with germination decrease, but only up to 20% to 8th day of ageing treatment. Trend of seed weight changes wasn’t linear and it positive correlated, in higher or lesser degree, with percentage of deformed seedlings. The exception was present in seeds with start germination lower than 20%, where correlation wasn’t observed. At the seeds with starting high germination (≥ 80%), there was not significant correlation between germination percentage, seed weight and deformed seedlings percentage. Seed weight alterations of all examined inbreds, didn’t correlate significantly with germination percentage during accelerated ageing treatment, what could be possible connected to modifications of some bio-molecule groups in seeds.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
APSOLUTNO SUVA MASA PONIKA LINIJA SUNCOKRETA U ZAVISNOSTI OD HEMIJSKOG TRETMANA I DUŽINE ČUVANJA
Jelena Mrđa, Velimir Radić, Siniša Prole, Goran Jokić, Branislav Ostojić, Daliborka Butaš, Vladimir Miklič
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
U savremenoj poljoprivrednoj proizvodnji setva semena visokih kvaliteta, koje je sposobno da brzo i ujednačeno klija u različitim uslovima životne sredine, osnovni je preduslov za postizanje visokih prinosa. Istraživanja su obavljena u Laboratoriji za ispitivanje semena, Instituta za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada na semenu dve citoplazmatski muško sterilne forme linije majke: L-1 i L-2. Za ispitivanje uticaja hemijskog tretmana i dužine čuvanja na apsolutno suvu masu ponika seme je tretirano fungicidima: benomil, metalaksil i fludioksonil, kao i insekticidima: tiametoksam i imidakloprid i čuvano u skladištu koje se koristi za čuvanje komercijalnog semena. Ispitivanja su ponavljana svaka tri meseca, a početno ispitivanje je obavljeno neposredno nakon tretiranja semena. Analiza varijanse ispitivanih parametara ukazala je na postojanje statistički visoko značajnog uticaja hemijskog tretmana i dužine čuvanja na apsolutno suvu masu ponika linije L-1. Kod linije L-2 analiza varijanse ispitivanih parametara ukazala je na postojanje statistički značajnog uticaja hemijskog tretmana, a visoko značajnog dužine čuvanja na apsolutno suvu masu ponika. Dvojne interakcije bile su statistički visoko značajne.
EFFECT OF STORAGE PERIOD AND CHEMICAL TREATMENT ON SUNFLOWER PARENTS LINES SEEDLING DRY MATTER CONTENT
In modern agricultural production, high quality seed which germinates quickly and evenly in different environments is the main requirement for high yields. The research was carried out in the Laboratory for Seed Testing in Institute of Field and Vegetable Crops in Novi Sad. Two cytoplasmic male sterile lines L-1 and L-2 were used for the research. Seed treatments with fungicides (benomil, metalaxyl and fludioxonil) and insecticides (tiametoxam and imidacloprid) were applied to evaluate effects of chemical treatments and storage duration on seedlings dry matter content. This treated seed was kept in a storage facility where all commercial seed is stored. The first assessment was done after the treatments and had been repeated every three months.Analysis of variance of the tested parameters showed statistically significant effects of chemical treatments and storage duration on seedling dry matter content in L-1 line. In line L-2, statistically significant effect of chemical treatment on seedling dry matter content was observed, whereas the effect of storage duration on seedlings dry matter content was highly significant. Double interactions were highly significant.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
POJAVA I UČESTALOST GLJIVA NA SEMENU CVEĆA
Jelena Lević1, Dragica Ivanović1, Slavica Stanković1, Vesna Krnjaja2
1Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
2Institut za stočarstvo, Beograd
Klijavost semena, pojava i učestalost pojedinih vrsta gljiva je proučavana na semenu šest vrsta cveća, koje je uvezeno iz Italije. Na vlažnom filter papiru ispitivana je klijavost semena (4 x 100 semena), a pojava i učestalost pojedinih vrsta gljiva (100 semena) u Petrijevoj kutiji (Ć 100 mm) na krompir dekstroznoj podlozi. Klijavost semena je varirala od 69,0% (Verbena hybrida Hort.) do 85,7% (Viola tricolor L.). Na semenu Dahlia pinnata Cav. identifikovan je najveći broj gljiva (12 vrsta), a zatim na semenu V. tricolor L. (8 vrsta), Tagetes erecta L. (8 vrsta), Callistephus chinensis Nees (5 vrsta), V. hybrida (3 vrste) i Petunia hybrida (3 vrste). Od gljiva su identifikovane vrste rodova Acremonium (0,3-2,8%), Alternaria (0,3-12,2%), Aspergillus (0,3%), Cladosporium (0,5%), Fusarium (0,6-35,0%), Microdochium (0,3%), Penicillium (0,3-0,8%), Phoma (0,3%), Preussia (0,3%) i Ulocladium (0,3%). Od vrsta roda Fusarium najčešće je izolovana F. verticillioides (5/6), ali u malom procentu (0,3-2,3%). F. proliferatum je izolovana u najvećem procentu, i to samo na semenu D. pinnata (6,5%) i V. tricolor (6,0%). Od drugih Fusarium vrsta identifikovane su 3,8% F. acuminatum, 1,5% F. avenaceum, 0,8% F. equiseti i po 0,3% F. oxysporum, F. semitectum i F. sporotrichioides.
THE OCCURANCE AND FREQUENCY OF FUNGI ON FLOWER SEED
Seed germination, occurrence and frequency of fungal species were studied in seeds of six flower species imported from Italy. Seed germination (4 x 100 seeds) and occurrence and frequency of fungi (100 seeds) were tested on wet filter paper and Petri dishes (Ć 100 mm) with potato dextrose agar, respectively. Seed germination ranged from 69.0% (Verbena hybrida Hort.) to 85.7% (Viola tricolor L.). The greatest number of fungi (12 species) was identified on Dahlia pinnata Cav. seeds, and then on seeds of V. tricolor L. (8 species), Tagetes erecta L. (8 species), Callistephus chinensis Nees (5 species), V. hybrida (species 3) and Petunia hybrida (3 species). Species of the genus Acremonium (0.3-2.8%), Alternaria (0.3-12.2%), Aspergillus (0.3%), Cladosporium (0.5%), Fusarium (0.6-35.0%), Microdochium (0.3%), Penicillium (0.3-0.8%), Phoma (0.3%), Preussia (0.3%) and Ulocladium (0.3%) were identified. The most frequently isolated Fusarium species was F. verticillioides (5/6), but not in the greatest % (0.3-2.3%). F. proliferatum was isolated in the greatest %, but only from D. pinnata (6.5%) and V. tricolor (6.0%). The other identified Fusarium species were F. acuminatum (3.8%), F. avenaceum (1.5%), F. equiseti (0.8%) and 0.3% of each F. oxysporum, F. semitectum and F. sporotrichioides.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
PRISUSTVO SAPROFITNE MIKOFLORE NA SEMENU RATARSKIH BILJAKA
Dragana Petrović, Maja Ignjatov, Milka Vujaković, Zorica Nikolić,
Ksenija Taški-Ajduković, Dušica Jovičić
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Bogat razvoj saprofitnih gljiva, uključujući „skladišne gljive“ u ispitivanju može da ukaže na to da seme nije dobrog kvaliteta zbog nepovoljnih uslova tokom žetve, dorade ili skladištenja, što ima za posledicu smanjenje prinosa. Ispitivanje zdravstvenog stanja semena vrši se u laboratorijskim uslovima, kao jedan od važnih parametara kvaliteta semena prema Pravilniku o zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala ("Službeni glasnik RS" 119/07). Ocena zaraze vrši se nakon 7 dana inkubacije semena na 22±2şC. Gljive stvaraju karakterističnu miceliju i lako prepoznatljive kolonije. Rezultati testiranih uzoraka ukazali su na prisustvo roda Penicillium, Aspergillus, Rhizopus i Alternaria. U značajnom broju uzoraka ustanovljeno je prisustvo Rhizopus spp. i Alternaria spp., koji su najzastupljeniji bili u uzorcima suncokreta a čiji se procenat infekcije kretao i do 9,25%. U uzorcima kukuruza, soje i pšenice prcenat infekcije gljivom Rhizopus spp. se kretao od 0 do 4%, dok je Alternaria spp. bila zastupljena od 0 do 4,25% osim u uzorcima kukuruza u kojima nije detektovana. Prisustvo Penicillium spp. i Aspergillus spp. je utvrđeno samo kod izuzetno malog broja uzoraka pri čemu se zaraza semena kretala od 0 do 3%.
THE PRESENCE OF SAPROPHYTIC MYCOFLORA ON FIELD CROP SEEDS
The abundant presence of saprophytic fungi, including so called „storage fungi“, upon inspection may indicate the poor seed quality due to unfavourable conditions during the harvest, processing or storage which results in yield reduction. The seed health, as one of the most important parameters of seed quality, according to the Regulations on health inspection of seed ("Official Gazette RS" no. 119/07), was tested in laboratory conditions. Estimation of seed infection was performed seven days after seed incubation at 22±2şC. Fungi produce characteristic micelia and easily recognizable colonies. The results of tested samples indicated the presence of the genus Penicillium, Aspergillus, Rhizopus and Alternaria. The presence of Rhizopus spp. and Alternaria spp. was found in a significant number of samples. The highest number of infection was present in sunflower seed in range up to 9,25%. In maize, soybean and wheat seed samples the percentage of fungi infection Rizopus spp. was in ranged from 0 to 4%, while the percentage of infection caused by fungi Alternaria spp. was in range from 0 to 4,25%, except in maize samples which the infection was not detected. The presence of Penicillium spp. and Aspergillus spp. was detected in extremely small number of samples in which the seed infection was raged from 0 to 3%
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UVOĐENJE METODE ULTRA-TANKOSLOJNOG IZOELEKTRICNOG FOKUSIRANJA U ISPITIVANJU GENETIČKE ČISTOĆE SEMENA KUKURUZA
Ksenija Marković, Dragana Ignjatović-Micić, Snežana Mladenović-Drinić, Jovan Pešić i Dragica Ivanović
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
Genetička čistoća, jedan od osnovnih parametara kvaliteta semena, predstavlja procenat semena koji pripada ispitivanom genotipu. Provara kvaliteta je neophodna u toku celokupnog procesa umnožavanja i stavljanja semena na tržište. Analiza genetičke čistoće kukuruza je klasično izvođena ispitivanjem morfoloških karakteristika biljaka, metodom biotesta. S obzirom da biotest metoda zahteva veliki utrošak vremena, a rezultati su pod uticajem spoljašnje sredine, potrebne su brže i preciznije alternativne tehnike u ispitivanju genetičke čistoće. Ultra-tankoslojno izoelektrično fokusiranje proteina (UTLIEF), je standardna metoda za determinaciju genetičke čistoće semena kukuruza i raznih drugih useva propisana od strane ISTA-e. Navedena procedura je uz manje modifikacije, radi postizanja veće preciznosti rezultata, uvedena u protokole za ispitivanje kvalitata semena u Institutu za kukuruz „Zemun Polje“ i akreditovana od strane ISTA-e i ATS-a. U radu će biti prikazane modifikacije u UTLIEF proceduri , kao i poređenje rezultata ispitivanja genetičke čistoće genotipova kukuruza primenom ove metode i biotesta.
IMPLEMENTATION OF ULTRA-THIN ISOELECTIC FOCUSING METHOD IN MAIZE SEED GENETIC PURITY TESTING
Genetic purity, one of the primary criteria of seed quality, indicates the percentage of seeds belonging to the specific variety/hybrid. It is necessary to take all round care at every step of seed multiplication before the seed is delivered for marketing. Conventionaly, conducting biotests of the seed lots are done to asses their genetic purity. Since the biotest is time consuming and results are influenced by environment, more rapid and discriminating alternative techniques are required. Ultrathin isoelectric focusing (UTLIEF) of seed storage proteins is ISTA standardized method for variety testing and determination of maize genotypes genetic purity. This method has been implemented into Maize Research Institute protocols for seed quality testing and is now ISTA and ATS accredited. Minor modifications to the method had to be done to maximize the reliability of the results. The work will give the insights to the modifications of the procedure and comparison of the results of genetic purity testing of maize genotypes obtained by seed proteins ultra-thin isoelectric focusing and biotests
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UTICAJ ETRELA I SREBRO NITRATA NA KARAKTERISTIKE PLODA DINJE
(Cucumis melo L.)
Zdenka Girek1, Slaven Prodanović2, Milka Brdar-Jokanović1, Jasmina Zdravković1,
Tomislav Živanović2, Dejan Cvikić1, Milan Zdravković1
1Institut za povrtarstvo, Smederevska Palanka
2Poljoprivredni fakultet, Beograd
Egzogena primena fitohormona i drugih hemijskih jedinjenja utiče na ekspresiju pola kod dinje, što je od izuzetnog značaja za olakšavanje procesa proizvodnje hibridnog semena. Etilen je najvažniji hormon regulacije pola kod dinje. Povećan nivo etilena dovodi do većeg udela ženskih cvetova na biljkama dinje. Etrel je hormon rasta koji predstavlja prekursor etilena. Srebro nitrat je inhibitor etilena i utiče na pojavu prašnika u ženskim cvetovima. U radu se pošlo od pretpostavke da će uticaj navedenih tretmana biti ograničen na kontrolu ekspresije pola. Uticaj etrela i srebro nitrata na osobine ploda je ispitivan kod sedam genotipova dinje. Odabrane su četiri linije monoecius tipa i tri andromonoecius tipa. Posmatrano je sedam osobina ploda: masa ploda, dužina ploda, širina ploda, oblik ploda, sadržaj šećera u plodu, debljina kore, debljina mesa. Nije utvrđena značajna razlika između navedenih tretmana i kontrole ni kod jedne ispitivane osobine, prema tome, etrel i srebro nitrat imaju perspektivu u proizvodnji hibridnog semena dinje.
EFFECTS OF ETHREL AND SILVER NITRATE TREATMENTS ON MELON FRUIT
(Cucumis melo L.)
Exogenous application of phytohormones and other chemical compounds affect melon sex expression. This fact is of great importance for simplifying the process of melon hybrid seed production. Ethylene is the most important hormone for melon sex regulation. Increased ethylene levels lead to higher percentage of female flowers in melon plants. Ethrel is a growth hormone, precursor of ethylene. Silver nitrate is an inhibitor of ethylene and affects on the appearance of stamens in female flowers. It was assumed that the impact of these treatments is limited on the control of the sex expression. The influence of ethrel and silver nitrate on fruit characteristics was examined in seven melon genotypes. Four monoecious and three andromonoecious lines have been included in this study. Seven melon fruit characteristics have been investigated: weight, length, width, length/width ratio, sugar content, skin thickness, and flesh thickness. There were no significant differences among the imposed treatments and control, therefore, ethrel and silver nitrate might be exploited in the production of melon hybrid seed.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
KLIJAVOST HIBRIDNOG SEMENA KUKURUZA U ODNOSU NA GENOTIP
I TEMPERATURU ISPITIVANJA
Sanja Mehandžić Stanišićą, Lana Đukanović˛, Nataša Jakovljevićą
ąPSS Poljoprivredna stanica doo, Novi Sad
2 Laboratorija za ispitivanje semena Sirmium – Seme, Sremska Mitrovica
U ovom radu ispitivali smo klijavost semena hibridnog kukuruza u odnosu na različite temperature ispitivanja. Kao materijal koristili smo osam kombinacija i to četiri novosadska hibrida i četiri zemunpoljska hibrida kukuruza. Uzorci su uzeti nakon finalne dorade, ali pre zaprašivanja. Seme je naklijavano na konstantnim temperaturama od 20şC i 25şC bez svetla i na naizmeničnim temperaturama 20/30 şC u prisustvu svetla u trajanju 8h. Prema pravilniku o kvalitetu semena ocenjivana je energija klijanja i klijavost posle četiri i sedam dana od dana stavljanja na klijanje. Kod normalno razvijenih klijanaca merene su dužina glavnog korena i izdanka. Rezultati ispitivanja pokazuju različiti uticaj temperatura ispitivanja na dužinu korena i izdanka i na vrednost energije klijanja, dok su razlike u vrednostima ukupne klijavosti i nenormalni klijanaca male kod ovih genotipova. Ispitivanja se obavljana uporedo u dve Laboratorije za ispitivanje kvaliteta koje su akreditovane od ATS-a.
GERMINATION OF MAIZE HYBRID SEED IN RELATION TO GENOTYPE AND TEMPERATURE TESTING
In this study we exemined the germination of hybrid seed maize in relation to the different testing temperature. As materijal we used eight combination, of which four was NS hybrid and four was ZP maize hybrid. Samples were taken after the final finishing but before spraying. The seed was sprout at the constant temperatures between 20 and 25 degrees C without light, and alternating temperatures 20/30 degrees C in the presence of light in a period of eight hours. According to the Book of seed quality regulations, germination energy and seed germination were evaluated after four and seven days after seed were placed on germination. At normally developed semples, length of main root and shoot were measured. Test results show the influence of different testing temperature on root and shoot length and germination value, while differences in values of total germination and abnormal seedlings are small in these genotypes. The tests were carried out simultaneously in two laboratories for quality testing accredited by ATS.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
DORA – NOVA SORTA PAPRIKE (Capsicum annuum L.) INSTITUTA ZA POVRTARSTVO
Dejan Cvikić, Nenad Pavlović, Milan Zdravković, Jasmina Zdravković
Institut za povrtarstvo, Smederevska Palanka
Površine na kojima se gaji, različiti načini proizvodnje (tradicionalni i savremeni) i potrošnje (svežem ili prerađenom), čine da paprika zauzima jedno od vodećih mesta u oblasti povrtarstva. U našoj zemlji postoji veliki broj sorata i domaćih populacije paprike koje se gaje na proizvodnim površinama, ali mali je broj genotipova čiji su plodovi prvenstveno namenjeni za upotrebu u svežem stanju. Cilj našega rada je bio da se selekcijom stvori nova sorta paprike, čiji će plodovi biti namenjeni za upotrebu u svežem stanju. Obzirom na karakteristike ploda (svetlo žute boje, velike dužine i izražene ranostasnosti, stvorena je Dora-nova sorta Instituta za povrtarstvo u Smederevskoj Palanci. Sorta je priznata 2009. godine pod imenom „Dora“ od strane Ministarstva za poljoprivredu, Odeljenja za priznavanje novih sorata poljoprivrednog bilja.
DORA – NEW PEPPER (Capsicum annuum L.) VARIETY INSTITUTE FOR VEGETABLE CROPS
Growing area, various ways of production (traditional or contemporary) and consumption (fresh or proceeded), make pepper one of the most important vegetable crop. There are many pepper varieties in Serbia, but jut a few genotypes were selected specifically for fresh consumption. The aim of our work was to select new pepper variety for fresh consumption. New variety Dora, created at the Institute for Vegetable Crops in Smederevska Palanka, is characterized by long yellow light fruits and early maturity. This variety was accepted by Ministry of Agriculture, department for acknowledgement of agricultural crops, in 2009 by name of “Dora“.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
TEHNOLOŠKI KVALITET SORTI PŠENICE INSTITUTA ZA KUKURUZ ZEMUN POLJE
Desimir Knežević1, Dejan Dodig2, Vesna Kandić2, Gordana Branković3,
Slaven Prodanović3, Gordana Šurlan-Momirović3
1Poljoprivredni fakultet, Zubin Potok
2Institut za kukuruz “Zemun Polje”, Beograd
3Poljoprivredni fakultet, Beograd
U radu su izučavane osobine tehnološkog kvaliteta ozimih sorti pšenice Zemunska Rosa i Zlatna, koje su stvorene u Institutu za kukuruz Zemun Polje. Seme sorti pšenice je korišćeno za analize sadržaja proteina, sedimentacije proteina, sadržaja glutena, osobina testa i hleba. Na osnovu analiza, Zemunska Rosa je osnovna hlebna sorta u B1 farinogrmskoj grupi sa prosečnim sadržajem proteina 12%, prinosom hleba 134g/100g brašna, volumenom hleba 520ml/100g. Sorta Zlatna je u I kvalitetnoj klasi i A2 farinogramskoj kvalitetnoj grupi pripada tehnološkoj grupi sorti poboljšivača. Sorta Zlatna ima sadržaj proteina 13,8%, sedimentaciju proteina (Zeleny test) 47ml, prinos hleba 135g/100g brašna, odličan volumen hleba 609ml/100g brašna i vrednosni broj sredine hleba 6,3. Novostvorene sorte pšenice Zemunska Rosa i Zlatna iz Zemun Polja su za većinu osobina tehnološkog kvaliteta bolje od standardnih sorti Pobede i Renesanse, a takođe su bolje po produktivnim osobinama što predstavlja prednost za uvođenje u semensku proizvodnju, mlinsko-pekarsku i prehrambeno-prerađivačku industriju.
TECHNOLOGICAL QUALITY OF WINTER WHEAT CULTIVARS FROM MRI
In this paper were analyzed technological quality traits of winter wheat cultivars Zemunska Rosa and Zlatna which are created in Institute of maize Zemun Polje. Seeds of wheat cultivars were used for analysis of protein contents, protein sedimentation volume, gluten contents, traits of dough and bread. On the base of analysis Zemunska Rosa belongs to bread cultivars, B1 farinogram group, with average protein contents 12%, yield of bread 134g/100g of flour and bread of volume 520ml/100g of flour. Cultivar Zlatna belongs to first quality class, A2 farinogram quality group and represents enhancer cultivar. Protein contents of Zlatna cultivar is 13,8%, sedimentation of volume (Zeleny test) 47ml, yield of bread 135g/100g of flour, excellent bread volume value 609ml/100g of flour and 6.3 value of bread crumb. Novel created cultivars Zemunska Rosa and Zlatna from Zemun Polje are better than check cultivar Pobeda and Renesansa for majority of quality traits. Those cultivars are exceed productive traits of check cultivars, which is advantage for the introduction of seed production, bread-making and food-processing industry.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
SORTE STRNIH ŽITA INSTITUTA ZA KUKURUZ „ZEMUN POLJE’’
Vesna Kandić1, Dejan Dodig1, Desimir Knežević2, Slađana Žilić1
1Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd
2 Poljoprivredni fakultet, Univerzitet u Prištini, Zubin Potok
Institutu za kukuruz ‚‚Zemun Polje’’ je u 2008. i 2009. godini na osnovu rezultata ispitivanja novostvorenih linija u dvogodišnjim ogledima na šest lokacija priznato pet sorti strnih žita od strane Ministarstva za poljoprivredu, šumarstvo i vodoprivredu Republike Srbije: Apolon (jari golozrni ječam), Zemunska rosa (rana ozima pšenica), Zlatna (kasna ozima pšenica), Nektar (ozimi pivski ječam) i Zenit (ozimi tritikale). U radu su prikazani prinos zrna, vreme zrenja, visina biljke i otpornost prema niskim temparaturama, poleganju i biljnim bolestima. Značajno veći prinos u poređenju sa standardima ostvarile su sorte Apolon (774 kg ha-1 više od standarda), Zemunska rosa (918 kg ha-1 više od standarda) i Zenit (1073 kg ha-1 više od standarda), dok su Nektar (8797 kg ha-1) i Zlatna (8967 kg ha-1) ostvarile prinos na nivou standarda, ali su se istakle svojim tehnološkim kvalitetom. Sve sorte su pokazale dobru otpornot prema niskim temperaturama, poleganju i najvažnijim biljnim bolestima. Osnovna odlika novih sorti je visok i stabilan prinos, koji je kod nekih od njih uspešno kombinovan sa dobrim tehnolškim kvalitetom (Apolon i Zlatna) ili visokom tolerantnošću na sušu (Zemunska rosa, Zenit i Apolon).
CULTIVARS OF SMALL GRAINS DEVELOPED AT THE
Maize Research Institute, ZEMUN POLJE
The following six cultivars of small grains developed at the Maize Research Institute, Zemun Polje were released by the Ministry of Agriculture, Forestry and Water Management of the Republic of Serbia in 2008 and 2009: Apolon (spring naked barley), Zemunska rosa (early maturity winter wheat), Zlatna (late maturity winter wheat), Nektar (winter malting barley) and Zenit (winter triticale). Grain yield, maturity date, plant height and resistance to low temperatures, lodging and plant diseases are presented in this study. In comparison with the checks the following cultivars had significantly higher yield: (higher by 774 kg ha-1 than the check), Zemunska rosa (higher by 918 kg ha-1 than the check) and Zenit (higher by 1073 kg ha-1 than the check), while yields of Nektar (8,797 kg ha-1) and Zlatna (8,967 kg ha-1) were at the level of the check yields, but their technological quality was better. All cultivars showed a good resistance to low temperatures, lodging and the most important plant diseases. The basic characteristic of these new cultivars is high and stable yield, combined in some cultivars with good technological quality (Apolon and Zlatna) or high tolerance to drought (Zemunska rosa, Zenit and Apolon).
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ŠAMPION – NOVA SORTA OZIME RAŽI
Saša Stanković1, Zlatoljupka Stanković1, Marija Đenić1, Miroslava Jović1, Miodrag Jelić2
1Centar za poljoprivredna i tehnološka istraživanja Zaječar, Zaječar
2Poljoprivredni fakultet- Zubin Potok, Zubin Potok
Visoka nutritivna vrednost raži i proizvoda od raženog brašna ukazuju na sve veći značaј proizvodnje raži kao i stvaranja visoko produktivnih sorti ove vrste. Šampion je novopriznata sorta raži visokog genetskog potencijala rodnosti i tehnološkog kvaliteta što je vrlo bitno sa aspekta pekarstva. Ova sorta je stvorena odabiranjem biljaka iz homozigotne linije autohtone populacije raži sa područja Timočke Krajine. Poseduje odličnu otpornost prema poleganju, niskim temperaturama i bolestima. Registrovana je 2009. godine od strane Ministarstva poljoprivrede šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije, posle ispitivanja u mreži komisijskih ogleda u kojima je ostvarila prosečan prinos od 6710 kg ha-1 koji je na veoma značajnom nivou bio bolji u odnosu na standard. Rezultati prinosa ukazuju takođe da je vrlo adaptibilna sorta raži, te da se može gajiti u različitim klimatsko-zemljišnim uslovima.
ŠAMPION-A NEW CULTIVAR OF RYE
The high nutritious value of rye and flour production of rye is showing on greater importanceon rye production as well as developing the high productivity cultivars of this type. Šampion is new cultivar of rye with high genetic potential of yield and technological quality , what is very important in bakering. This cultivar was developed by plants selection from homozigotic line from regional populationof rye from Timoc Regia. This cultivar has wide exscellent resistance to lodging low temperature and diseases. It was registered by Ministry of agricultural, forestry and water management of Serbia Republic in 2009, after investigations in commision experiments in which yield was from 6710 kg ha-1,on very important level beter from standard. The results of yield show that it is very adaptability cultivar of rye that enable growing in diferent klimatic-soil conditions. Key words: rey, yield,quality, cultivar
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
Hibridne sorte šećerne repe Instituta za ratarstvo i povrtarstvo otporne ili tolerantne prema rizomaniji
Lazar.Kovačev, Snežana Mezei, Nikola Čačić
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Rizomanija je jedno od najdestruktivnijih obolenja koje je do sada ustanovljeno i opisano na šećernoj repi. Obolenje je vrlo kompleksnog karaktera jer rizomaniju izaziva virus nekrotičnog žutila nerava šećerne repe(VNŽNŠR) a prenosilac virusa je parazitna gljiva Polimixa betae.Smanjenje prinosa korena i sadržaja šećera kod osetljivih hibrida na zaraženom zemljištu može biti i preko 80%.U ovom momentu najefikasnija i ekonomski najprihvatljivija mera suzbijanja je stvaranje i gajenje tolerantnih ili otpornih hibridnih sorti. Koristeći konvencionalne metode oplemenjivanja i različite izvore otpornosti prema ovom obolenju u Institutu za ratarstvo i povrtarstvo u republici Srbiji priznatoje osam diploidnih hibridnih sorti (MARA, SARA, LARA, DRENA, DARIJA, IRINA, NORA i VERA) koje se po kvantitativnim osobinama genetički razlikuju a u zavisnosti od izvora i tipa otpornosti - tolerantnosti mogu gajiti i na zemljištima sa vrlo visokim nivoom inokuluma. Sve hibridne sorte poseduju visoki genetički potencijal rodnosti za najvažnije proizvodne osobine.
SUGARBEET HYBRID VARIETIES DEVELOPED AT INSTITUTE OF FIELD AND VEGETABLE CROPS, RESISTANT OR TOLERANT TO RHIZOMANIA
Rhizomania is one of the most destructive diseases that has been found and described on sugarbeet so far. The disease has a complex character – it is caused by sugarbeet necrotic yellow vein virus (SBNYVV) and this virus is transmitted by a parasitic fungus Polymyxa betae. When susceptible hybrids are grown on infected soil, their root yield and sugar content can be reduced by over 80%. Presently, the most efficient and economically most accepted measure of controling the disease is the development and cultivation of tolerant or resistant hybrid varieties. Using conventional breeding methods and different sources of resistance to the disease, breeders at Institute of field and vegetable crops have developed eight diploid hybrid varieties of sugarbeet (MARA, SARA, LARA, DRENA, DARIJA, IRINA, NORA and VERA) which are inscribed on the varietal list of the Republic of Serbia. These varieties differ in quantitative genetic traits and, depending on the source and type of resistance /tolerance they posses, can be cultivated on soils containing very high level of rhizomania inoculum. All these hybrid cultivars have high genetic potential for the most important production traits.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ZP 600 – NOVI HIBRID KUKURUZA
Milomir Filipović, Nenad Delić, Zoran Čamdžija, Milan Stevanović
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Zemun-Beograd
Decenijskim radom na selekiji inbred linija i hibrida kukuruza sa brzim početnim porastom, sinhronizovanom polinacijom i svilanjem, tolerantnošću na stresne uslove, pre svega visoke temperature i suše, brzim nalivanjem zrna i brzim otpuštanjem vlage iz zrna u vreme berbe, nastao je novi hibrid kukuruza ZP 600. Hibrid ZP 600 ispitivan je u ogledima sortne komisije, u periodu 2008-2009. godine. Tokom ispitivanja u navedenom periodu dao je visokosignifikantno veći prinos od standarda i imao za oko 2% nižu vlagu. Inače ZP 600 i standard ZP 684 imaju jednog zajedničkog roditelja. U pogledu vremena cvetanja, ovi hibridi cvetaju u približno isto vreme, a znatno niža vlaga kod hibrida ZP 600 rezultat je uticaja brzog nalivanja zrna i brzog otpuštanja vlage druge roditeljske komponente u hibridu ZP 600. Pored većeg prinosa i niže vlage u vreme berbe, novi hibrid ima i moderniju biljku, tj. biljka je niža, stablo tanje i veoma čvrsto i elastično. Udeo vegetativne biomase u ukupnom prinosu je manji, a udeo zrna veći u poređenju sa standardom. Novi hibrid ima tvrđe zrno u poređenju sa standardom i veći sadržaj proteina.
ZP 600 – A NEW MAIZE HYBID
A new maize hybrid ZP 600 was developed by a decade work on selection of maize inbred lines and hybrids with a fast initial growth, synchronised pollination and silking, tolerance to stress conditions, first of all, to high temperatures and drought, fast grain filling and fast grain dry-down rate at harvest. This hybrid was observed in official variety trials during the 2008-2009 period. The obtained yield of this hybrid was highly significantly higher than the check yield, while moisture was lower by approximately 2%. Also, the hybrid ZP 600 and the check ZP 684 have one common parent. These hybrids flower at just about the same time, but significantly lower moisture in the hybrid ZP 600 is a result of fast grain filling and fast dry-down rate of other parental component in the hybrid ZP 600. Besides higher yield and lower moisture at harvest, this hybrid also has a novel plant, i.e. a plant is shorter, a stalk is thinner, very firm and elastic. The share of vegetative biomass in the total yield is lower, while the share of the grain is greater in comparison with the check. The new hybrid has harder grain and a greater content of proteins in comparison with the check.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
ZVEZDANA - NOVA SORTA OZIME PŠENICE
Novica Mladenov, Nikola Hristov , Bojan Jocković
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, Srbija
Visokoprinosna, srednje kasna sorta ozime pšenice Zvezdana stvorena je metodom trojne hibridizacije genetički divergentnih roditelja: linija NS63-27, sorte Stamena i sorte NS ranan 5. Kod ove sorte uspešno su kombinovani geni odgovorni za visok potencijal rodnosti, odličan tehnološki kvalitet, otpornost prema poleganju, niskim temperaturama i bolestima. Registrovana je od strane Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije 2005. godine, a u proizvodnji počinje da se širi od 2009. godine. Poseduje široku adaptabilnost i stabilnost prinosa, što omogućuje uspešno gajenje u različitim klimatsko-zemljišnim uslovima pri optimalnim nivoima agrotehnike. Pogodna je za intenzivno gajenje u uslovima navodnjavanja. Na osnovu pokazatelja tehnološkog kvaliteta, svrstana je u II tehnološku grupu.
ZVEZDANA – A NEW WINTER WHEAT CULTIVAR
The high-yielding, medium late winter wheat cultivar Milijana was developed by crossing genetic divergent parents: NS63-27, cv. Stamena and cv. NS rana 5. In cultivar Zvezdana genes responsible for high potential of yield, excellent technological quality, resistance to lodging, low temperature and diseases, were successfully combined. It was registered by Ministry of agriculture, forestry and water management of Serbia Republic in 2005. This cultivar has wide adaptability and stability of yield that enable growing in different environments. It is suitable for intensive farming under irrigation and optimal agricultural practice. On the base of technological quality this cultivar belongs to the second technological group.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
RODNOST I KVALITET GROŽĐA SORTE MOLDOVA U KUTINSKOM VINOGORJU
Ivana Radojević1, Ivana Mošić1, Miloš Ristić1, Tatjana Jovanović Cvetković2,
Vesna Ranković1
1 PD Centar za vinogradrstvo i vinartsvo, Niš
2Poljoprivredni fakultet, Banja Luka
U radu su prikazani rezultati ispitivanja pokazatelja rodnosti i kvaliteta grožđa introdukovane interspecies stone sorte Moldova u agroekološkim uslovima kutinskog vinogorja. Ispitivanja su obavljena u periodu 2007. do 2009. godine na oglednom imanju Centra za vinogradarstvo i vinarstvo u Nišu. Prosečni prinos grožđa ispitivan je po čokotu (5.46 kg), i po hektaru (15.16 t). Prosečan sadržaj šećera u toku ispitivanja kod ove sorte bio je 18.39%, dok je prosečan sadržaj ukupnih kiselina bio 7,60 g/l. Na osnovu dobijenih rezultata možemo zaključiti da je ova sorta ispoljila dobru rodnost i kvalitet grožđa te se može uspešno gajiti u kutinskom vinogorju.
FRUITFULNESS AND YIELD OF GRAPE OF MOLDOVA VARIETY IN KUTINA VINEYARD AREA
In this study, we present the results obtained in the examination of the fruitfulness and quality of grape of Black Burgundy variety in agro-ecological conditions of Kutina vineyard area. The examinations were carried out during the period from 2002 to 2004 in the experimental vineyard of the Centre for viticulture and wine production. The average yield of grape was studied per vine (5.46 kg) and per hectare (15.16 t). The average sugar content in this variety, during the examination period, was 18.39%, while the average content of total acids was 7.60 g/l. On the basis of the results obtained, we can make a conclusion that this variety showed good fruitfulness and provided satisfactory quality of grape and, therefore, it can be successfully grown in Kutina vineyard area.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
UTICAJ VELIČINE RIZOMA NA DINAMIKU RASTA Miscanthus×giganteus
Nada Babović1, Željko Dželetović2, Ana Đorđević1, Gordana Dražić1
1Fakultet za primenjenu ekologiju Futura, Beograd
2Institut za primenu nuklearne energije - INEP, Beograd
Miscanthus, višegodišnji energetski usev, ima visok prinos po hektaru, visok sadržaj celuloze, niske zahteve za vodom i azotom tokom rasta od aprila do kraja oktobra. Miscanthus × giganteus Greef et deu, stvoren ukrštanjem Miscanthus sinensis (2 ×) × Miscanthus sacchariflorus (4 ×) sadrži 57 somatskih hromozoma i sterilan je. Punu zrelost dostiže u trećoj godini nakon sadnje sa maksimalnim prinosom u jesen od 10 do 30 t suve materije/ha/god. U ovom radu gajenje M. × giganteus je ispitivano sa različitim veličinama rizoma. Prinos je određen brojem i visinom izdanaka koji se razvijaju iz rizoma. Ova studija pokazuje značajan efekat mase rizoma na prinos a najbolji rezultati dobijeni su sa rizomima mase 25-35 g.
INTERACTION BETWEEN RHIZOME SIZE AND ABOVEGROUND GROWTH DYNAMICS OF Miscanthus×giganteus
Miscanthus is a perennial energy crop with several advantages: high yield per hectare, high cellulose content, low water and nitrogen input during vegetative growth started April, and continued until about the end of October. Miscanthus triploid (3×) hybrid Miscanthus×giganteus Greef et Deu, generated by crossing Miscanthus sinensis (2×) × Miscanthus sacchariflorus (4×). This hybrid reaches full maturity in the third year after planting with peak autumn yields ranging from 10 to 30 t dry matter ha−1 yr−1. In this paper the cultivation of M.×giganteus by rhizome division was tested with different rhizome sizes. This study shows a significant effect of rhizome weight on shoot number and total shoot length of M.×giganteus. Most successful establishment was achieved with the rhizome weight of 25-35 g.
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
PRINOS ZRNA I OSOBINE KVALITETA ZP HIBRIDA KUKURUZA KOKIČARA
(Zea mays L. everta)
Zorica Pajić, Jelena Srdić, Milica Radosavljević i Milomir Filipović
Institut za kukuruz „Zemun Polje“, Beograd, Srbija
Stvaranje i proboljšanje početnog materijala kao i povećanje varijabilnosti germplazme kukuruza kokičara je osnovni zadatak u oplemenjivanju ovog tipa kukuruza. Kombinacione vrednosti samooplodnih linija kukuruza kokičara za prinos i osobine kvaliteta su određivane kroz ispitivane hibride kokičara. U ogledu je bilo pet hibrida kokičara, tri standarda i dva nova hibrida. Ogled je postavljen po slučajnom blok sistemu, u četiri ponavljanja i četiri lokacije. Pored merenja prinosa, ekonomski najvažnije osobine, određivana je zapremina kokičavosti koja je veoma je važna, kao i osobine kvaliteta (nežnost, boja, miris, ukus). Novi hibridi su po prinosu bili na nivou standarda (ZP 501k, NS 620k i ZP 611k) a zapremina kokičavosti je bila viša u odnosu na standard NS 620k i značajno viša u odnosu na standard ZP 501k. Osobine kvaliteta iskokanog zrna (ukus, nežnost, boja, miris) su bile bolje za oba nova hibrida (ZP 674k - 95.4 i ZP 723k - 96.3) u odnosu na sva tri standarda (ZP 611k-92.6; NS 620k – 87.0; ZP 501k – 83.3).
GRAIN YIELD AND QUALITY TRAITS OF ZP POPPING MAIZE
(Zea mays L. everta) HYBRIDS
The development and improvement of the material, as well as, the increase of germplasm variability are the basic task in popping maize breeding. The combining values of popping maize inbred lines for traits of yield and quality were determined over observed pooping maize hybrids. Five popping maize hybrids, three checks and two new hybrids, were used in the four-replicate trial, set up according to the randomised block design in four locations. Besides yield, as the most important economic trait, the popping volume, as a very important trait, and quality traits (softness, colour, flavour, taste) were determined. The yield of recently developed hybrids was at the level of checks (ZP 501k, NS 620k and ZP 611k), while the popping volume was higher than in the check NS 620k and significantly higher than in the check ZP 501k. The quality traits of popped kernels (taste, softness, colour, flavour) were better in both newly derived hybrids (ZP 674k - 95.4 and ZP 723k - 96.3) than in all three checks (ZP 611k-92.6; NS 620k – 87.0 and ZP 501k – 83.3).
Štampano u Zborniku abstrakata „ŠESTI NAUČNO-STRUČNI SIMPOZIJUM IZ SELEKCIJE I SEMENARSTVA“
Vršac, 17-21.maj 2010.
Printed in Book of Abstracts „ THE SIXTH SCIENTIFIC-RESEARCH SYMPOSIUM ON BREEDING AND SEED PRODUCTION“
Vršac, May 17-21, 2010.
© 2010. Društvo selekcionera i semenara Republike Srbije
NIRVANA – SORTA PŠENICE Triticum spelta L.
Gojko Mladenović, Srbislav Denčić
Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
Zbog svoje hranljive i tehnološke vrednosti u poređenju sa hlebnim sortama pšenice spelta pšenica izaziva veliko interesovanje nutricionista i proizvođača. Nirvana je prva sorta spelta pšenice stvorena u Srbiji, a dobijena je reselekcijom lokalne populacije. Visok sadržaj proteina, pepela i glutena, kao i specifičan odnos glijadina i glutenina, omogućava korišćenje brašna za proizvodnju specijalnih pekarskih proizvoda visoke nutritivne vrednosti. U ogledima Komisije za priznavanje sorti (dve godine, četri lokaliteta) prosečna visina biljke je 107.1 cm, hektolitarska masa 78.25 kg/hl, sadržaj sirovih proteina u zrnu 17,4%; sadržaj pepela 1.75%, sadržaj vlažnog glutena 42,0%; sadržaj suvog glutena 15.0%; broj padanja po Hardberg-u 266, farinografska kvalitetna grupa A2. Najbolje rezultate ostvaruje na umereno plodnim zemljištima setvom 500-550 klijavih zrna/m2 setvom u prvoj dekadi oktobra. Potencijal za prinos zrna je preko 4000 kg/ha. Nirvana poseduje visoku adaptabilnost i tolerantnost prema tipovima zemljišta i klimatskim uslovima gajenja. Skromni zahtevi za azotom, tolerantnost na prevalentne patogene i čvrsto zatvoreno zrno u klasićima, čime je signifikantno manje podložno kontaminaciji, favorizuju ovu sortu u programu organske proizvodnje.
A WHEAT CULTIVAR NIRVANA (Triticum spelta L.)
Spelt wheat presently causes large interest among nutritionists and wheat growers because of its nutritional and technological values which are superior to those of bread wheats. Nirvana is the first Spelt wheat cultivar developed in Serbia, and it was obtained by reselection from a local population. High contents proteins, ash and gluten, as well as a specific gliadins to glutenins ratio, enables the use of Nirvana's flour in the production of special bakery products possessing high nutritional value. In the trials of the Varietal Commission (two years, four locations), Nirvana had the average plant height of 107.1 cm, hectoliter weight of 78.25 kg/hl, crude protein content in grain of 17.4%, ash content of 1.75%, wet gluten content of 42.0%; dry gluten content of 15.0%, the Hardberg falling number of 266, and it was classified in the quality group A2. Nirvana achieves best results on moderately fertile soils, the sowing rate of 500-550 zrna/m2 and the sowing date in the first 10 days of October. The potential grain yield exceeds 4000 kg/ha. Nirvana has a high adaptability and tolerance to various soil types and climatic conditions. A moderate nitrogen requirement, tolerance to prevalent pathogens and grains firmly embeded in the spikelet, which makes them significantly less susceptible to contamination, make this cultivar suitable for organic production.